Standing stones: μύθοι και θρύλοι των μεγαλιθικών μνημείων
We draw no conclusions:
we cannot read the stones, the circles are broken.
We feel the wind, see the tainted grass,
fear the young bulls sheltering in the lee of a ruined croft –
the sea in the distance, beside us an old hawthorn tree,
and a Bronze Age kist lacking its crouched interment.
Hamish Whyte
Scottish Review, Vol. I. 3, Summer 1976
Art by https://kervanok.deviantart.com/
Οι λίθινοι θρύλοι των Κελτών είναι αινιγματικοί, μυστικοί και μαγικοί την ίδια στιγμή. Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με τον σκοπό που εξυπηρετούσαν. Πολλοί πιστεύουν ότι χρησιμοποιούνταν για θρησκευτικούς ή τελετουργικούς λόγους, καθώς και για αστρονομικές παρατηρήσεις. Ο σκοπός αυτών των λίθων αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα πάζλ από χαμένα κομμάτια που οι αρχαιολόγοι δυσκολεύονται να ανακαλύψουν και να ενώσουν, και έτσι αρκούνται μόνο σε υποθέσεις. Αυτά τα αρχαία μνημεία έχουν να σας διηγηθούν μια ιστορία. Αφήστε, λοιπόν, τη φαντασία σας ελεύθερη, πηγαίνοντας χιλιάδες χρόνια πίσω…
Η Nine Stane Rig (αλλιώς Nine Stanes Stone Circle ή Ninestane Rig) είναι κρυμμένη μέσα στα δέντρα στα σύνορα Σκωτίας και Αγγλίας και λέγεται ότι αποτελούσε κάποιου είδους ημερολόγιο για τους αγρότες. Ο λίθινος κύκλος βρίσκεται πολύ κοντά στο εγκαταλελειμμένο Hermitage Castle. Σύμφωνα με τον τοπικό θρύλο, το κάστρο ήταν κάποτε το σπίτι του William de Soulis (ή de Soules). Ο λόρδος του 13ου αιώνα υπήρξε πολύ γνωστός ως ο «Bad Lord Soulis» ή και «Terrible William». Φυσικά, ακούγοντας αυτά τα ψευδώνυμα δεν περιμένουμε κάτι καλό. Οι φήμες μιλάνε για βασανιστήρια. Στην αρχή, οι ντόπιοι δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα για τον σταματήσουν, καθώς ήταν υπό την προστασία ενός πνεύματος με το όνομα Robin Redcap. Ο de Soulis είχε πουλήσει την ψυχή του και κερδίσει την προστασία του Redcap, ο οποίος του είχε υποσχεθεί ότι το μόνο που θα μπορούσε να τον σκοτώσει ήταν μια ζώνη με άμμο. Μην μπορώντας να κρατήσει το μυστικό, οι ντόπιοι «προσέλαβαν» τον δικό τους μάγο, τον Thomas of Ercildourne (γνωστός και ως Thomas the Rhymer -σε άλλες εκδοχές δέχονται συμβουλές από τον ίδιο τον Βασιλιά Robert the Bruce ή τους βοηθάει μέχρι κι ένας γίγαντας!). Ενώ ο μάγος έφτιαχνε τη ζώνη, οι ντόπιοι έκαναν εξέγερση. Έτσι, μπήκαν στο κάστρο του και τον τράβηξαν δίπλα στη Nine Stane Rig. Εκεί, όντας δεμένος με τη μαγική ζώνη, τον περίμενε ένα καζάνι με λιωμένο μολύβι και ένας τραγικός θάνατος. Το κάστρο του Hermitage και ο κύκλος Nine Stanes θεωρούνται ακόμη στοιχειωμένοι από το πνεύμα του Bad Lord Soulis και ο κόσμος ισχυρίζεται ότι ακούει φωνές γύρω από εκείνη την περιοχή…
H πέτρα Long Meg and her Daughters είναι περίπου 3.500 χρονών και θεωρείται ως η δεύτερη μεγαλύτερη της Ευρώπης. Λέγεται ότι το όνομα Meg αναφέρεται σε μία τοπική μάγισσα, γνωστή ως Meg of Meldon, η οποία μεταμορφώθηκε σε πέτρα, καθώς δεν σεβάστηκε την ιερή μέρα του Sabbath. Οι μικρότερες πέτρες είναι οι κόρες της ή το Coven της. Μία άλλη εκδοχή της ιστορίας λέει ότι ο θρυλικός μάγος Michael Scott (που σύμφωνα με μία αφήγηση είχε διδάξει τη μαγεία στον προαναφερθέντα Bad Lord Soulis) μεταμόρφωσε τη σύναξη των μαγισσών σε πέτρες. Όπως συμβαίνει και σε άλλα μνημεία ή λίθινους κύκλους στη Βρετανία, δεν είναι εύκολο να καταμετρήσεις τον αριθμό των πετρών. Και αυτό είναι καλό, γιατί όποιος κατάφερνε να τις μετρήσει, θα έσπαγε το ξόρκι του Scott και οι μάγισσες θα γυρνούσαν πίσω στη ζωή. Κάποιες ιστορίες λένε ότι αν σπάσεις ένα κομμάτι τους η πέτρα θα ματώσει σαν να ήταν ζωντανή, ενώ κάποιες άλλες ότι οι πέτρες είναι ικανές να προστατέψουν τον εαυτό τους από τον οποιονδήποτε. Αυτό γιατί κάποια στιγμή το 1700, ένας ντόπιος άντρας με το όνομα Colonel Lacy προσπάθησε να ανατινάξει τον λίθινο κύκλο, καθώς πίστευε ότι υπήρχε κάποιος κρυμμένος θησαυρός θαμμένος στη γη, και όπως αποδείχτηκε, μια τρομερή καταιγίδα έπληξε την περιοχή, μην αφήνοντάς τον να βρει τον πολυπόθητο θησαυρό.
Art by https://kaeriya.deviantart.com/
Κανονικά στο Mitchell’s Fold υπήρχαν 30 λίθοι, παρόλο που πλέον έχουν απομείνει λιγότεροι από τους μισούς, στα σύνορα μεταξύ Αγγλίας και Ουαλίας, λίγο πιο έξω από το Chirbury. Λένε ότι μία από αυτές τις πέτρες είναι εκείνη απ’ όπου ο βασιλιάς Αρθούρος τράβηξε το περίφημο σπαθί του. Βέβαια, υπάρχει ένας ακόμα θρύλος για τον λίθινο κύκλο του Mitchell’s Fold: Κάποτε, μια ξηρασία είχε πλήξει τη χώρα. Οι καρποί ξεράθηκαν, τα ζώα και οι άνθρωποι άρχισαν να πεθαίνουν. Ευτυχώς, η χώρα ήταν και σπίτι μιας καλής μάγισσας που λυπήθηκε τους γείτονές της και τους έδωσε ένα –κυριολεκτικά- δώρο ζωής υπό έναν όρο. Το δώρο ήταν μια αγελάδα, της οποίας το γάλα δεν θα «στέγνωνε» ποτέ, μόνο αν το κάθε άτομο γέμιζε μόνο έναν κουβά γάλα. Για λίγο καιρό, οι κάτοικοι της πόλης υπάκουαν στον όρο της. Όμως, όπου υπάρχει καλό, υπάρχει και κακό, και έτσι μια κακιά μάγισσα άρμεξε την αγελάδα, όχι με ένα δοχείο αλλά με κόσκινο. Ξαφνικά, μία αστραπή έλαμψε στον ουρανό και η αγελάδα είδε όλο το γάλα της χυμένο στο έδαφος, κλώτσησε τη μάγισσα και έφυγε. Όταν οι κάτοικοι της πόλης πήγαν στον λόφο την επόμενη μέρα, είδαν ότι κάτι είχε μετατρέψει την κακιά μάγισσα σε πέτρα ως αιώνια τιμωρία…
Το τοπίο του Avebury είναι στολισμένο από πολλά μνημεία και ορθόλιθους. Η Devil’s Chair είναι μία από τις μεγαλύτερες πέτρες του είδους και βρίσκεται εκεί που συναντιέται ο κύκλος του Avebury και το West Kennet. Αν θέλετε το πιστεύετε, αλλά δεν έχει καμία σχέση με το όνομά της. Αντιθέτως, πιστεύεται ότι πραγματοποιεί τις ευχές όποιας γυναίκας καθίσει πάνω του κατά τη διάρκεια του Beltane (αρχαία κέλτικη γιορτή της Πρωτομαγιάς). Όχι και πολύ μακριά, βρίσκεται και η Diamond Stone. Ο θρύλος λέει ότι περνάει τον δρόμο τα μεσάνυχτα, ένα κατόρθωμα που έχει ή δεν έχει να κάνει με τις μυστήριες φιγούρες που περπατάνε δίπλα από τις πέτρες. Το κοντινό West Kennet Long Barrow αποτελούσε την τελευταία κατοικία πολλών ανθρώπων. Οι θρύλοι υποστηρίζουν ότι μία φασματική φιγούρα επισκέπτεται το σημείο κάθε χρόνο του Αϊ Γιαννιού, την ανατολή, συνοδευόμενη από ένα λευκό κυνηγόσκυλο με κόκκινα αυτιά. Και γι’ αυτούς που τους αρέσει η ιδέα των ley lines, ένα σχετικά πιο πρόσφατο φολκλόρ για το Avebury και το West Kennet Long Barrow ισχυρίζεται ότι όλο το μέρος «κάθεται» στη διασταύρωση δύο μεγάλων ley lines -των St. Michael και St. Mary.
Υπάρχουν τρεις ανεξάρτητοι λίθινοι κύκλοι στο Stanton Drew. Ο μεγαλύτερος είναι γνωστός ως ο Great Circle. Η πιο γνωστή ιστορία μιλάει για έναν γάμο που είχε γίνει ένα Σάββατο στην ύπαιθρο του Somerset. Μετά τον γάμο, ήρθε το γλέντι και μέχρι να βραδιάσει όλοι περνούσαν τόσο καλά που ξέχασαν τον ερχομό του Sabbath. Όταν πήγε μεσάνυχτα, ο βιολιστής του γάμου σταμάτησε να παίζει και αρνήθηκε να συνεχίσει, ακόμα κι αν η νύφη επέμενε και έλεγε ότι θα πήγαινε και στην ίδια την κόλαση για να βρει έναν βιολιστή. Μόλις είπε αυτά τα λόγια, ο διάβολος εμφανίστηκε παίζοντας ένα βιολί πάρα πολύ γρήγορα μέχρι την ανατολή. Όταν ο ήλιος ανέτειλε, όλοι είχαν γίνει πέτρες. Ο Great Circle και ο Northeast Circle είναι ουσιαστικά οι καλεσμένοι, ενώ οι ορθόλιθοι του Cove είναι ο εφημέριος, η νύφη και ο γαμπρός. Αργότερα, ο βιολιστής βρέθηκε ανάμεσα στους λίθους, και ο θρύλος λένε ότι δημιουργήθηκε έπειτα από τη δική του εξιστόρηση. Ο διάβολος έφυγε από τη γιορτή με τις ψυχές όλων, εκτός από του βιολιστή, και υποσχέθηκε να επιστρέψει και να παίξει ξανά.
Art by https://dblasphemy.deviantart.com/
Κοντά στο χωριό Aylesford του Kent βρίσκεται το Kit’s Coty. Το περίεργο όνομά του προέρχεται από έναν θρύλο που πλαισιώνει τον πέτρινο τάφο. «Coty» σημαίνει σπίτι και «Kit» είναι μάλλον μια αναφορά στο όνομα ενός άντρα, του Catigern (γιου του ημι-μυθικού τυραννικού Βασιλιά Vortigern). Η ιστορία του Catigern και του αδερφού του Vortimer, εμφανίζεται σε πολλά ιστορικά γραπτά. Το 455, τα αδέρφια ξεκίνησαν μια εξέγερση για να εκδιώξουν τους Σάξονες από τη χώρα τους. Το αποτέλεσμα αυτής της μάχης δεν είναι ξεκάθαρο, αλλά ο Catigern άφησε εκεί την τελευταία του πνοή και ένα από τα άλλα του αδέρφια έγινε βασιλιάς μετά τον θάνατο του πατέρα τους. Ο κακόμοιρος Catigern υποτίθεται ότι είναι θαμμένος κάτω από το Kit’s Coty, αλλά το πνεύμα του δεν κατάφερε να αναπαυτεί. Λένε ότι η περιοχή έχει πολύ συχνά περίεργες επισκέψεις από τον στρατό που συμμετείχε στη μάχη. Επίσης, ο θρύλος λέει ότι αν επισκεφτείς το μέρος μια βραδιά χωρίς φεγγάρι και βάλεις ένα αντικείμενο πάνω στην πέτρα και περπατήσεις γύρω από το μνημείο τρεις φορές, τότε το αντικείμενο θα εξαφανιστεί. Μια άλλη ιστορία λέει ότι αν επιχειρήσεις να μετρήσεις τις μικρότερες πέτρες, γνωστές ως Countless Stones, που βρίσκονται κοντά στο Kit’s Coty, μαζί με κάποιον άλλο, τότε ο καθένας θα έχει βγάλει άλλο άθροισμα. Οι ντόπιοι υποστηρίζουν ότι ένας φούρναρης που αποπειράθηκε να τις μετρήσει, έβαλε μικρά καρβέλια πάνω στις πέτρες και όταν πήγε να δει στο καλάθι του πόσα είχαν μείνει, ή πέθανε ή παρατήρησε ότι τα καρβέλια είχαν διπλασιαστεί.
Ο θρύλος των Rollright Stones είναι αρκετά παλιός και βρίσκεται καταγεγραμμένος γύρω στο 1586.Υπήρχε, λοιπόν, κάποτε ένας αρχαίος βασιλιάς που αποφάσισε ότι ήθελε να έχει δική του όλη την Αγγλία. Έτσι, ετοίμασε τον στρατό του για μάχη και ξεκίνησε. Όταν έφτασε στο Oxfordshire, συνάντησε μια μάγισσα που του έκλεινε τον δρόμο (σύμφωνα με κάποιους ήταν η προφήτισσα Mother Shipton). Η μάγισσα τού είπε, «Εφτά μεγάλες δρασκελιές θα κάνεις, κι αν το Long Compton μπορείς να δεις, βασιλιάς της Αγγλίας θα γενείς». Ο βασιλιάς, ενθουσιασμένος από την πρόταση της μάγισσας, έκανε επτά μεγάλες δρασκελιές. Τη στιγμή που το πόδι του έκανε το τελευταίο βήμα, η γη υψώθηκε εμπρός του και εμπόδισε τη θέα, καταδικάζοντας αυτόν και τους άντρες του. Ο βασιλιάς μεταμορφώθηκε στην, όπως είναι γνωστή, King Stone, ενώ οι πιστοί του άντρες δημιούργησαν έναν λίθινο κύκλο γύρω του. Οι υπόλοιπες πέτρες λένε ότι είναι οι Whispering Knights, ό,τι παρέμεινε από τους όχι και τόσο πιστούς υπηρέτες του που ψιθύριζαν πίσω από την πλάτη του όσο εκείνος βημάτιζε προς τον δρόμο της δόξας. Παρ’ όλα αυτά, οι άντρες δεν παραμένουν πέτρες για πάντα. Λέγεται ότι τα μεσάνυχτα οι πέτρες ζωντανεύουν. Κάποιοι αφήνουν τη θέση τους στον λόφο και κατεβαίνουν κάτω στην κοντινή πηγή για να δροσιστούν, ενώ άλλοι ενώνουν τα χέρια και αρχινούν τον χορό. Όποιος τυχόν τους δει να διασκεδάζουν, το πληρώνει με τη ζωή ή τη διαύγειά του. Κάποιοι άλλοι λένε ότι κάτω από τον πέτρινο κύκλο ζουν νεράιδες που κάθε βράδυ ξυπνάνε και συνοδεύουν τους άντρες στο γλέντι. Αν τολμήσεις και κάνεις κακό στις πέτρες, δεν σε περιμένει μια ήρεμη ζωή. Αν όμως είσαι καλός μαζί τους και τυχαίνει να είσαι κοπέλα σε ηλικία γάμου και πλησιάσεις κοντά στις πέτρες, θα ακούσεις το όνομα αυτού που θα σε παντρευτεί.
Στο Isle of Arran υπάρχουν πολλοί μύθοι που εξηγούν την ύπαρξη των λίθινων κύκλων. Ένας από αυτούς μιλάει για μία ομάδα νεραϊδών που κάθονται στην κορυφή του βουνού Durra-na-each και περνούν την ώρα τους πετώντας πετρούλες προς τον βάλτο. Έτσι, οι πετρούλες έγιναν ορθόλιθοι και λίθινοι κύκλοι. Άλλος ένας λέει για τους μυθικούς ήρωες Fingal και Fheinn, οι οποίοι συγκρούστηκαν με έναν στρατό από Vikings που έκανε επιδρομή στον βάλτο. Οι Κέλτες κέρδισαν τη μάχη και ανήγειραν πέτρινους κύκλους πάνω από τους τάφους των συντρόφων τους.
Ένας τοπικός μύθος υποστηρίζει ότι όταν η ρωμαϊκή λεγεώνα βρισκόταν επί ποδός, ο μάγος Merlin τους μετέτρεψε σε πέτρες. Οι Carnac Stones είναι μια εξαιρετικά πυκνή συλλογή από μεγάλιθους που βρίσκονται, αυτή τη φορά, γύρω από το γαλλικό χωριό Carnac, στη Βρετάνη. Ένας άλλος μύθος συνδέει τους λίθους με τον Saint Cornelius, αντί για τον μάγο, λέγοντας ότι ο Cornelius ήταν αυτός που εμπόδισε τους Ρωμαίους.
Σύμφωνα με τον θρύλο, οι ορθόλιθοι Callanish ή Callanais ήταν θαμμένοι στη γη για πάρα πολλά χρόνια, όταν ένας ντόπιος αγρότης περπατούσε ψάχνοντας για πέτρες ώστε να χτίσει τον τοίχο του. Περνώντας μέσα από τους έρημους χερσότοπους του Isle of Lewis, ο αγρότης συνάντησε μια μεγάλη πέτρα που προεξείχε από το έδαφος. Με την πρόθεση να αφαιρέσει την πέτρα, ο αγρότης άρχισε να σκάβει μέχρι να βρει τη βάση της. Καθώς έσκαβε βαθύτερα στη γη, άρχισαν να εμφανίζονται και άλλες πέτρες, μέχρι που τελικά έφερε στο φως το αρχαίο δαχτυλίδι του Callanish. Πιστεύεται από πολλούς ότι οι λόφοι προς τον νότο, γνωστοί ως Cailleach na Mòintich (Old woman of the Moors) παριστάνουν μία πλαγιαστή γυναικεία φιγούρα, που μάλλον είχε μεγάλη απήχηση στο μυαλό των παλαιότερων αγροτών που αποζητούσαν τη γονιμότητα του εδάφους, ως μια αγροτική θεότητα,. Οι πέτρες αυτές έχουν μια περίεργη στοίχιση. Το Gaelic όνομά τους είναι Fir Bhreig, που μεταφράζεται σε «The False Men». Ένας θρύλος μάς λέει ότι οι πέτρες ήταν κάποτε άντρες, καμιά φορά αναφερόμενοι και ως γίγαντες, τους οποίους επισκέφτηκε ο Saint Kieran και μετέτρεψε σε άψυχα αντικείμενα.
Είναι αρκετά γνωστό ότι οι λίθινοι κύκλοι έχουν συνδεθεί με την ύπαρξη θρυλικών μορφών ή γιγάντων. Στην περίπτωση του Machrie Moor, οι διπλοί κύκλοι Suide Choir Fhionn ή Fingal’s Cauldron Seat ονομάστηκαν έτσι από τον θρυλικό πολεμιστή και γίγαντα Fionn MacCumhaill. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Fionn χρησιμοποίησε την πέτρα με την τρύπα στον εξωτερικό κύκλο για να δέσει τα σκυλιά του, Bran και Scaolain, ενώ δειπνούσε μέσα στον εσωτερικό δακτύλιο. Ο Fionn και τα σκυλιά του συνδέονται με ένα σωρό άλλα κέλτικα μέρη. Ο διπλός κύκλος είναι ο μόνος που συνδέεται με το φολκλόρ.
Art by https://tavenerscholar.deviantart.com/
Γενικά, υπήρχαν πολλοί που πίστευαν ότι όπου υπήρχαν γιγαντιαίοι λίθοι, ένας ήταν ο ένοχος πίσω από αυτό. Οι γίγαντες. Το πιο γνωστό παράδειγμα αυτής της θεωρίας είναι ο, γνωστός σε όλους μας, τεράστιος λίθινος κύκλος του Stonehenge, που ήταν γνωστός ως «The Giant's Dance». Λέγεται ότι τον 12ο αιώνα, ο Geoffrey of Monmouth συμπεριέλαβε μια ιστορία στο βιβλίο του Historia Regum Britanniae (History of the Kings of Britain), όπου αποδίδει την κατασκευή του μνημείου στον μάγο Merlin. Σύμφωνα με τον Geoffrey, οι βράχοι του Stonehenge ήταν βράχοι θεραπείας, τους οποίους έφεραν οι Γίγαντες από την Αφρική στην Ιρλανδία για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Ο βασιλιάς του 5ου αιώνα, Ambrosius Aurelianus, θέλησε να ανεγείρει ένα μνημείο εις μνήμην 3.000 ευγενών που έπεσαν στη μάχη εναντίον των Σαξόνων και θάφτηκαν στο Salisbury, και ακούγοντας τις συμβουλές του Merlin, επέλεξε το Stonehenge. Ο βασιλιάς έστειλε τον Merlin, τον Uther Pendragon (πατέρα του βασιλιά Αρθούρου), και 15.000 ιππότες, για να το απομακρύνει από την Ιρλανδία, όπου είχε κατασκευαστεί στο όρος Killaraus από τους Γίγαντες. Πολέμησαν 7.000 Ιρλανδούς αλλά, καθώς οι ιππότες προσπάθησαν να μετακινήσουν τους βράχους με σχοινιά και δύναμη, απέτυχαν. Στη συνέχεια, ο Merlin, χρησιμοποιώντας «εργαλεία» και μαγικές ικανότητες, αποσυναρμολόγησε εύκολα τις πέτρες και τις έστειλε στη Βρετανία, όπου εγκαινιάστηκε το Stonehenge. Μετά την ανακατασκευή του κοντά στο Amesbury, ο Geoffrey αφηγείται πως πρώτα ο Ambrosius Aurelianus, μετά ο Uther Pendragon και στο τέλος ο Κωνσταντίνος Γ΄, θάφτηκαν μέσα στο «δαχτυλίδι των Γιγάντων» του Stonehenge. Βέβαια, σε έναν άλλο θρύλο των Σαξόνων και των Βρετανών, το 472, ο εισβολέας βασιλιάς Hengist κάλεσε τους Βρετανούς πολεμιστές σε μια γιορτή, αλλά υποχρέωσε τους άνδρες του να τραβήξουν τα κρυμμένα όπλα τους και να επιτεθούν στους φιλοξενούμενους, σκοτώνοντας 420 από αυτούς. Ο Hengist ανέγειρε το πέτρινο μνημείο Stonehenge στην περιοχή για να δείξει τη μετάνοιά του για την πράξη.
Στο διάβα του χρόνου και της ιστορίας, το μοτίβο του πέτρινου γίγαντα εξαπλώθηκε σε όλους τους ορθόλιθους των νησιών του Orkney. Ένας θρύλος λέει ότι μια φορά τον χρόνο, συνήθως την Πρωτοχρονιά, αυτές οι πέτρες μεταμορφώνονται σε γίγαντες, οι οποίοι μετακινούνται από τον αρχικό τους χώρο και πηγαίνουν να πιουν νερό. Οι πιο γνωστές πέτρες αυτού του είδους είναι οι Yetnasteen και Stane o’ Quoybune, αλλά και το Ring of Brodgar. Η πέτρα Yetnasteen στο νησί Rousay παίρνει το όνομά της από το παλαιό νορβηγικό «Jotunna-steinn» που σημαίνει «Giant's Stone». Αν οι πέτρες δεν ήταν γίγαντες, τότε είχαν δημιουργηθεί από αυτούς. Παραδείγματα αυτού του φαινομένου αποτελούν οι Fingersteen και Eday's Setter Stone. Η Giant Stone στο Copinsay λένε ότι έπεσε εκεί από έναν γίγαντα από τη φάρμα του Stembister στο Deerness. Αρκετά χρόνια μετά, αυτός ο μύθος άλλαξε και τον ρόλο του γίγαντα πήραν οι μάγισσες. Ένα παράδειγμα βασισμένο στη νέα θεωρία αποτελεί η Stone o’ Scar στο Sanday.
Ο θρύλος από την Κορνουάλλη μάς λέει ότι η πέτρα Cheesewring απέκτησε τη μορφή της κατά τη διάρκεια της εποχής που πρωτοήλθε ο χριστιανισμός στην περιοχή. Λέγεται ότι οι Άγιοι έχτιζαν πέτρινα σπίτια πάνω από τα πηγάδια και τα χαρακτήριζαν ιερά και γέμιζαν την περιοχή με πέτρινους σταυρούς. Και αντί οι άνθρωποι να είναι προσεκτικοί με την καινούργια θρησκεία, άρχιζαν να φέρνουν στους Αγίους ψάρια κάθε Παρασκευή. Κάποια στιγμή, οι Γίγαντες παρατήρησαν ότι οι Άγιοι έπαιρναν όλο και πιο πολλή γη για τους δικούς τους σκοπούς και θύμωσαν. Τότε, συναντήθηκαν στο Bodmin Moor για να αποφασίσουν τι θα κάνουν, καθώς οι Γίγαντες βρίσκονταν εκεί πριν από αυτούς. Οι Γίγαντες ψήφισαν τον Uther ως αρχηγό τους, επειδή ήταν πιο έξυπνος και πιο δυνατός. Εκείνη τη στιγμή ο St. Tue, ένας πιο μικρός άγιος, έτυχε να τους ακούσει να λογομαχούν για το πώς θα ξεφορτώνονταν τους Άγιους, χωρίς να αναστατώσουν τους ντόπιους. Έτσι, αποφάσισε να προκαλέσει τον Uther σε μια δοκιμασία δύναμης, δηλαδή σε έναν διαγωνισμό ριξίματος πέτρας…
Η Odin Stone είναι γνωστή λόγω του όρκου που έπαιρναν σε αυτή. Όμως, κάποια στιγμή ένας αγρότης αποφάσισε να την καταστρέψει το 1814. Ήθελε, επίσης, να καταστρέψει και τις πέτρες του Stenness, αλλά ευτυχώς τον απομάκρυναν. Η πέτρα, τελικά, καταστράφηκε οριστικά κάποια στιγμή τη δεκαετία του 1940. Υπήρχε μια τρύπα μέσα στην πέτρα που λεγόταν ότι είχε μεγάλη δύναμη. Οι ερωτευμένοι ένωναν τα χέρια τους μέσα από την τρύπα και υπόσχονταν αιώνια αγάπη. Τότε πραγματοποιούνταν ο «Oath of Odin» και το «συμβόλαιο» τούς δέσμευε για πάντα. Βέβαια, μπορούσαν να δοθούν και άλλου είδους υποσχέσεις, πέρα από αισθηματικές. Για παράδειγμα, πολλοί νέοι ή παιδιά περνούσαν το κεφάλι τους μέσα από την πέτρα για να θεραπευτούν από ασθένειες.
Υπάρχουν πολλοί, μάλιστα, που πιστεύουν ότι ορισμένες πέτρες μπορούν να θεραπεύσουν. Για παράδειγμα, η 12 o’clock Stone κοντά στο χωριό Nancledra της Κορνουάλλης μπορεί να θεραπεύσει παιδιά από τη ραχίτιδα, αρκεί να μην είναι νόθα. Μία άλλη πέτρα στην Κορνουάλλη είναι εξίσου περίεργη. Δίπλα στην πόλη Penzance βρίσκεται η Madron, μία πέτρα σε σχήμα δακτυλίου που πιστεύεται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Αν ένα παιδί περάσει μέσα από την τρύπα εννέα φορές, θα θεράπευε τη φυματίωση και άλλες ασθένειες.
Το Men-an-Tol είναι ένα μνημείο πετρών 3.500 χρόνων. Περιλαμβάνει μια πέτρα με μεγάλη τρύπα ανάμεσα σε δυο-τρεις άλλες. Οι πέτρες Men-an-Tol είναι γνωστές και ως Crick Stone, και ήταν και αυτές θεραπευτικές ή απαντούσαν σε ερωτήσεις, αν έβαζες κάποιες καρφίτσες και παρατηρούσες τις κινήσεις τους. Πολλά από τα φαινόμενα που συμβαίνουν εκεί, λένε ότι είναι τεχνάσματα μιας καλής νεράιδας-φύλακα. Οι πέτρες, πιθανότατα, είναι μέρος μιας μεγαλύτερης πέτρας, της οποίας τα υπόλοιπα μέρη βρίσκονται ακόμη μέσα στη γη.
Βέβαια, δεν έχουν όλοι οι λίθοι θεραπευτικές δυνάμεις. Στη νότια Ουαλία βρίσκονται οι ορθόλιθοι Glamorgan. Αυτές οι μεγάλες πέτρες λέγεται ότι είναι κυριευμένες από κατάρες Δρυίδων κι ότι αν κοιμηθείς δίπλα τους κατά τη διάρκεια της Πρωτομαγιάς, του Αϊ Γιαννιού ή και του χειμερινού ηλιοστασίου, μπορεί να πεθάνεις, να τρελαθείς ή και να γίνεις ποιητής! Η Hoston Stone, πάλι, στο Leicestershire περιλαμβάνει και αυτή μια προειδοποίηση: «Καταστροφή θα έρθει σε όποιον άντρα αποπειραθεί να τη μετακινήσει!» Ενώ, για τις προαναφερθείσες Rollright Stones στο Cotswolds υπάρχει το εξής ρητό: «Ο άντρας που θα μετρήσει τις πέτρες τρεις φορές και θα βρει ίδιο τον αριθμό, δεν θα ζήσει άλλη μέρα.»
Art by https://suemart.deviantart.com/
Κάτι που δεν περιμένει κανείς να ακούσει είναι ότι στο Suffolk υπάρχει μια πολύ περίεργη πέτρα που μεγαλώνει και λέγεται Blackhall Stone. Ξεκίνησε να μεγαλώνει έναν αιώνα πριν και είχε το μέγεθος καρβελιού. Τώρα ζυγίζει πέντε τόνους και συνεχίζει να μεγαλώνει. Το γιατί δεν το γνωρίζουμε. Ενώ, στο χωριό Treen της Κορνουάλλης μπορείς να δεις τη Logan stone ή αλλιώς Men Omborth (balanced stone), που αν την αγγίξει οποιαδήποτε γυναίκα εννέα φορές τα μεσάνυχτα, μετατρέπεται σε μάγισσα. Γενικά, είναι γνωστή ως τόπος συνάντησης μαγισσών.
Όπως επίσης, κάτι που μπορεί να μην γνωρίζει κανείς είναι ότι και στη χώρα μας έχουμε τέτοιους λίθους που περιλαμβάνουν κι εκείνοι τον δικό τους μύθο. Ο λόγος για τον πεδινό οικισμό Νυμφόπετρα, που βρίσκεται κοντά στη δυτική όχθη της λίμνης Βόλβης, στην πρώην επαρχία Λαγκαδά. Έξω από το χωριό, στον δρόμο για τον Προφήτη, βρίσκονται οι Νυμφόπετρες. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή σειρά από όρθιους ασβεστολιθικούς βράχους που, σύμφωνα με μια εκδοχή της τοπικής λαογραφικής παράδοσης, ήταν μια ομάδα από κυνηγούς, οι οποίοι ενώ αναζητούσαν θηράματα σε μια κυνηγητική εξόρμηση, συνάντησαν τυχαία μια παρέα από νύμφες του δάσους, οι οποίες λούζονταν στα κρυστάλλινα νερά μιας πηγής. Οι άνδρες έμειναν εκστατικοί παρακολουθώντας το θέαμα, αλλά η θεά Άρτεμις που τους αντιλήφθηκε, εξοργίστηκε τόσο με την ασέβειά τους ώστε τους πέτρωσε στο σημείο που στέκονταν. Σύμφωνα πάλι με άλλη εκδοχή τοπικής λαογραφικής παράδοσης, οι βράχοι προήλθαν από μια γαμήλια πομπή συνοδείας των μελλονύμφων προς την εκκλησία. Η νύφη, γεμάτη πλεονεξία, πήρε όλα τα πράγματα από το σπίτι της μάνας της και το απογύμνωσε εντελώς. Στον δρόμο θυμήθηκε ότι ξέχασε το αδράχτι με το σφοντύλι και έστειλε ανθρώπους να τα πάρουν. Η οργή της μάνας μετατράπηκε σε κατάρα και η νύφη με τη συνοδεία της έγιναν πέτρες.
Σήμερα, μπορεί κανείς να βρει αυτούς τους μυθικούς λίθους σε διάφορα μέσα, καθώς αποτελούν πηγή έμπνευσης για πολλά βιβλία, σειρές και ταινίες. Εμείς θα αναφέρουμε τα βασικά:
Στη σειρά Outlander, η Claire Beauchamp Randall χρησιμοποιεί κύκλους από πέτρες για να ταξιδεύει μεταξύ 20ου και 18ου αιώνα. Στο βιβλίο, ο κύκλος των ορθόλιθων ονομάζεται Craigh na Dun (Greag an Dùin στα Gaelic). Πρόκειται για έναν φανταστικό κύκλο μονόλιθων, παρ’ όλα αυτά λέγεται ότι ως μοντέλο για αυτόν τον σχηματισμό χρησιμοποιήθηκε ο κύκλος των Callanish, που βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό.
Πέτρες από ορθόλιθους βρίσκουμε στον λογοτεχνικό κόσμο του Discworld, στους τηλεοπτικούς κόσμους του Doctor Who (επ. The Stones of Blood) και του Game of Thrones, καθώς και στην ταινία Highlander του Gregory Widen.
Έναν κύκλο από πέτρες, επίσης, βλέπουμε στο κεφάλαιο 25 του manga Berserk, καθώς και στα animation της Disney, Brave και Frozen. Τέλος, standing stones υπάρχουν και στα games The Elder Scrolls V: Skyrim και Diablo.
Απ’ ό,τι φαίνεται, κάθε πόλη ή χωριό σε Αγγλία, Σκωτία, Ιρλανδία, ακόμα και Γαλλία, έχει τη δική της μοναδική λίθο, κυκλική ή και όχι, γεμάτη με ιστορία και θρύλους ή μαγικές δυνάμεις, καλές ή κακές. Και αυτοί οι λίθοι -ή έστω κάποιοι από αυτούς- παραμένουν ακόμη όρθιοι ανά τους αιώνες, χωρίς να φθίνουν, πάντα εκεί! Τι περιμένετε, λοιπόν, για να τους εξερευνήσετε;
Πηγές
https://listverse.com/2016/03/30/10-legends-of-ancient-megaliths-and-stones-from-the-british-isles/
http://mysteriousuniverse.org/2015/01/the-myth-and-enduring-mystery-of-the-carnac-stones/
http://www.pitt.edu/~dash/monuments.html#scott
https://www.unexplained-mysteries.com/forum/topic/2598-standing-stones-of-cornwall/
http://www.castlekirk.co.uk/history.html
http://www.orkneyjar.com/folklore/giants/index.html
Guest Post
Η Μυρτώ Μαραγκού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1993. Σπούδασε Γλωσσολογία στο τµήµα Μεσογειακών Σπουδών, στην πόλη της Ρόδου. Η επιλογή των σπουδών, εν µέρει καρµική, οφείλεται στο µεγάλο της ενδιαφέρον για τις γλώσσες. Κληρονόµησε από την οικογένειά της το µικρόβιο της αγάπης για τα βιβλία και έκτοτε δεν µπορεί να τα αποχωριστεί. Η συγγραφή βιβλίων ξεκίνησε κατά τα φοιτητικά της χρόνια και όχι από τότε που θυµάται τον εαυτό της. Όµως, κατέληξε να γίνει ανάγκη και τρόπος έκφρασης. Έχει παρακολουθήσει σεµινάρια γραφολογίας, επικοινωνίας και αυτογνωσίας. Όταν δεν γράφει, της αρέσει να µελετά αρχαία κείµενα και ψυχολογία, να ζωγραφίζει Pop Art, να κάνει χειροτεχνίες, καθώς και να χάνεται µε τις ώρες σε ατελείωτο gaming και διάβασµα.