Nocnitsa ή Night Hag, το πολωνικό αντίστοιχο της Μόρας

Αrt by Remedios Varo

Έχετε ξυπνήσει ποτέ κατά τη διάρκεια της νύχτας ιδρωμένοι, νιώθοντας μια πίεση στο στήθος και την καρδιά σας να χτυπάει γρήγορα, μην μπορώντας να βγάλετε άχνα; Ε, λοιπόν, μπορεί να ήταν εφιάλτης, μπορεί να ήταν και η Nocnitsa, ένα πλάσμα από την πολωνική μυθολογία, η οποία περιλαμβάνει τα πιστεύω και τους μύθους της «αρχαίας» Πολωνίας.

Η Night Hag ή Nocnitsa ανήκει, επίσης, και στη ρωσική, σερβική και σλοβάκικη παράδοση. Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, η Nocnitsa είναι φτιαγμένη από σκιές και έχει μια χαρακτηριστική στριγκή φωνή. Λένε ότι «κουβαλάει» μια ιδιαίτερη μυρωδιά από βρύα και χώμα, καθώς κατοικεί στα δάση. Η Nocnitsa συνδέεται επιστημονικά με την παράλυση ύπνου ή υπναγωγία, γνωστή σε όλους ως Μόρα. Πιστεύεται ότι έχει απόκοσμα, κατακόκκινα μάτια, και εμφανίζει ομοιότητες με τις crones. Δηλαδή, έχει σκοτεινά μάτια, βρόμικο και απεριποίητο μαλλί και φοράει κουρέλια. Λόγω της γέρικης εμφάνισής της, αποτελεί σύμβολο ενός κύκλου που κλείνει, αντιπροσωπεύοντας τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Παρ’ όλα αυτά, η «ηλικία» της τής έδινε και την όψη μιας σοφής γυναίκας που κατέχει απόκρυφα μυστικά.

Η Nocnitsa είναι ένα πνεύμα που έχει διάφορα ονόματα ανά τόπο και μέρος. Την αποκαλούν και με τα εξής ονόματα: Kriksy, Plaksy, Plachky, Plaksivicy, Kriksy-Varaksy, Kriksy-Plaksy. Αναφέρεται ως Nanica στη Λευκορωσία, Nocnica ή Płaczka (αυτός που πενθεί) στην Πολωνία, Gorska Μajka ή Μakva (μητέρα του δάσους) και Νošno (άτακτος) στη Βουλγαρία, Šumska majka (μητέρα του δάσους), Babice (μαία) και Νonice (εφιάλτης) στη Σερβία, Mrake (σκοτάδι) στη Ρωσία, Vidine Mranine στην Κροατία, και Νonine στη Σλοβενία.

Η Night Ηag λέγεται και Night Maiden. Βλέπουμε τον όρο «hag» στην παλαιά αγγλική με τη σημασία της μάγισσας. Η λέξη hag προέρχεται επίσης και από το παλαιό αγγλικό haegtesse και το haga-hedge (θαμνοφράκτης) και συγγενεύει με το ολλανδικό Heks και Hexe. Στο Ιράν αποκαλείται Bakhtak (εφιάλτης) και στην Ιρλανδία είναι γνωστή ως Cailleach (γριά ή εκείνη με το πέπλο). Ένα fun fact είναι ότι η αγγλική έκφραση «hag-ridden», που σημαίνει βασανισμένος ή τρομερά ανήσυχος, έχει προκύψει από αυτόν ακριβώς τον μύθο της τρομακτικής «γριούλας». Η Night Hag μπορεί να έχει πολλά ονόματα ανά περιοχή, αλλά όλες οι ιστορίες έχουν ως κύριο σκοπό τους να τρομάξουν τα παιδιά, ώστε να φέρονται ευπρεπώς και να πηγαίνουν νωρίς για ύπνο.

Ο βασικός ρόλος της Nocnitsa και αυτό που την κάνει να διαφέρει από τη Night Ηag είναι ότι αρέσκεται στο να κάνουν κακό στα παιδιά. Σε κάποιες περιοχές, μάλιστα, οι μητέρες τοποθετούν ένα μαχαίρι μέσα στην κούνια ή ζωγραφίζουν έναν κύκλο γύρω από την κούνια με ένα μαχαίρι. Επίσης, έκρυβαν ένα τσεκούρι ή μια κούκλα κάτω από το πάτωμα όπου βρισκόταν η κούνια, για να την απομακρύνουν από τον χώρο όπου κοιμόταν το παιδί. Γενικά, πίστευαν ότι το σίδερο ήταν ικανό να απομακρύνει τα υπερφυσικά ή κακόβουλα όντα.

Art by loish.deviantart.com

Η Night Ηag, αντιθέτως, είναι λιγότερο συγκεκριμένη. Συνηθίζει να κάθεται στο στήθος των ανθρώπων κάθε ηλικίας και να τους «ρουφάει» τη ζωή. Φυσικά, δεν σταματάει μέχρι να ξεψυχήσουν. Γι’ αυτό και πολλοί θεωρούν ότι είναι ένα είδος βαμπίρ. Για να τη σταματήσεις, πρέπει να παλέψεις και να μην υποκύψεις. Πολλοί λένε ότι σε επισκέπτεται όταν κοιμάσαι ανάσκελα, με τα χέρια σου στο στήθος, στη λεγόμενη “sleeping with the dead” στάση. Η δυσωδία της μπορεί να διεισδύσει στα όνειρά σου ή να παραμείνει και στο δωμάτιό σου, αφού εκείνη έχει φύγει. Επιπλέον, είναι γνωστή και ως ένα δαιμονικό πνεύμα που τρέφεται από το «σκοτάδι» σου (κατάθλιψη, μελαγχολία) και μπορεί να γίνει ακόμα πιο δυνατή, καθιστώντας αδύνατο να την ξεφορτωθείς. Πάντως, υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν ότι η Nocnitsa με τη Night Hag είναι το ένα και το αυτό, απλώς εμφανίζονται με διαφορετική ονομασία.

Στη σύγχρονη κουλτούρα, βλέπουμε τη Nocnitsa ή Night Hag σε ταινίες ή και RPG παιχνίδια:

Ένα πλάσμα που θεωρείται ότι έχει ομοιότητες με τη Nocnitsa, εμφανίζεται σε ένα θρίλερ του 2017, το Slumber. Οι Night Hags παρουσιάζονται στο Dungeons and Dragons ως αρκετά κακόβουλα πλάσματα που κατάγονται από το Lower Planes (τις διαστάσεις των δαιμόνων). Είναι ανελέητες και μπορούν να περπατήσουν στα όνειρα των άλλων. Συνήθως είναι πολύ ψηλές και αδύνατες, και έχουν άσχημα χαρακτηριστικά, όπως μαύρο δέρμα και κατακόκκινα μάτια. Πολλές διαθέτουν κέρατα και τα δάχτυλά τους είναι αρκετά μακριά, με μυτερά νύχια. Οι Night Hags έχουν μεγάλη δύναμη και την αποκτούν από το μίσος που έχουν για όλα τα όμορφα πράγματα. Στο Pathfinder, η Night Hag παρουσιάζει ομοιότητες με το D&D, σε σχέση με το δέρμα ή το βάρος και τα κέρατα. Έχει λίγο πιο ανθρώπινη εμφάνιση, αλλά η κακία στο πρόσωπό της, σε κάνει να καταλάβεις ότι μόνο καλή δεν είναι, ξεχωρίζοντας από τα κοφτερά δόντια της.

Τέλος, έχουμε το World of Warcraft. Στο γνωστό σε όλους μας game, οι Night Hags είναι πλάσματα που κατοικούν στο Twisting Nether και μπορούν να ιππεύουν τα άλογα Nightmares.

Και αφού μάθαμε όλα όσα πρέπει για την περιβόητη Nocnitsa, θα σας αφήσω με μία συμβουλή: αν το βράδυ παρατηρήσετε κάποιον ανεξήγητο ήχο, σαν κάτι να τρίζει, μαζί με μια μυρωδιά από φρέσκο χώμα, φροντίστε να κοιμηθείτε μπρούμυτα, έχοντας τα φώτα πάντα ανοιχτά.

Καλή σας νύχτα!

Πηγές:

http://villains.wikia.com/wiki/Nocnitsa_(folklore)

https://darquedreamerreads.wordpress.com/2017/10/31/nocnitsa-night-hag/

https://www.revolvy.com/main/index.php?s=Nocnitsa

http://our-spooky-world.tumblr.com/post/149858343546/myths-and-legends-the-nocnitsa-or-the-night-hag

https://ericwedwards.wordpress.com/2014/01/31/the-folklore-of-the-hag-and-crone/ 

Guest Post

Η Μυρτώ Μαραγκού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1993. Σπούδασε Γλωσσολογία στο τµήµα Μεσογειακών Σπουδών, στην πόλη της Ρόδου. Η επιλογή των σπουδών, εν µέρει καρµική, οφείλεται στο µεγάλο της ενδιαφέρον για τις γλώσσες. Κληρονόµησε από την οικογένειά της το µικρόβιο της αγάπης για τα βιβλία και έκτοτε δεν µπορεί να τα αποχωριστεί. Η συγγραφή βιβλίων ξεκίνησε κατά τα φοιτητικά της χρόνια και όχι από τότε που θυµάται τον εαυτό της. Όµως, κατέληξε να γίνει ανάγκη και τρόπος έκφρασης. Έχει παρακολουθήσει σεµινάρια γραφολογίας, επικοινωνίας και αυτογνωσίας. Όταν δεν γράφει, της αρέσει να µελετά αρχαία κείµενα και ψυχολογία, να ζωγραφίζει Pop Art, να κάνει χειροτεχνίες, καθώς και να χάνεται µε τις ώρες σε ατελείωτο gaming και διάβασµα.