Το έργο του Tolkien στις οθόνες πέρα από τον P. Jackson: epicness & epic fails

[Στο άρθρο αυτό μιλάνε δύο φωνές. Η πιο ρομαντική και ευδιάθετη ανήκει στη Μαίρη Βούλγαρη, που συνέλεξε και παρέθεσε το υλικό∙ η πιο όξινη και κυνική που σχολιάζει (με italics), στον Ανδρέα Μιχαηλίδη. Προχωρήστε με δική σας ευθύνη…]

«Το να βλέπεις το βιβλίο σου να γίνεται ταινία, είναι σαν να βλέπεις τα βόδια σου να γίνονται κύβοι βοδινού ζωμού.» – John le Carre

«I amar prestar aen, han mathon ne nen, han mathon ne chae a han noston ned 'wilith.»

(The world is changed; I can feel it in the water, I can feel it in the earth, I can smell it in the air.)

Οι τίτλοι πέφτουν και μπροστά στις οθόνες μας εμφανίζεται η εταιρεία παραγωγής New Line Cinema. Έπειτα από λίγο ακούμε την υπέροχη φωνή της Galadriel, κατά κόσμον Cate Blanchett, να απαγγέλει την παραπάνω ρήση, η οποία στα βιβλία της επικής σειράς ανήκε στον Treebeard (Δεντρογένη).

Τα πρώτα λεπτά προχωρούν και η εξιστόρηση της Galadriel συνεχίζει με την επιβλητική, γνώριμη μουσική του Howard Shore να δημιουργεί την επική και μυθική ατμόσφαιρα του προοιμίου του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» που όλοι γνωρίζουμε και αγαπούμε.

[Τουλάχιστον, αγαπούμε το πρώτο κομμάτι του αχρείαστα κατατετμημένου Hobbit. Οι άλλες δύο ταινίες μπορούν να θεωρηθούν ως και κακοποίηση.]

Στο αφιερώμα που ακολουθεί δεν θα επικεντρωθούμε στις πασίγνωστες τριλογίες του Lord of the Rings και του Hobbit, όπως εκείνες αποτυπώθηκαν στις κινηματογραφικές αίθουσες  τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα,  θα ανασύρουμε παρελθοντικές  απόπειρες των αριστουργημάτων του Tolkien που είναι λιγότερο γνωστές στο ευρύ κοινό.

[Ως αυστηρά προσωπική άποψη, βρήκα την τριλογία του Hobbit συνολικά απαράδεκτη. Ωστόσο, δεν είναι μακράν ό,τι χειρότερο έχει συμβεί στο αγαπημένο αυτό βιβλίο.]

Σημειωτέον, ο ίδιος ο  J.R.R Tolkien το 1969 είχε παραχωρήσει τα δικαίωματα μεταφοράς του αριστουργήματος του στην εταιρεία παραγωγής United Artists. Μάλιστα, τα θρυλικά “σκάθαρια” The Beatles, ως φανατικοί αναγνώστες του έπους του Tolkien, είχαν υποστηρίξει τη μεταφορά από τον διάσημο σκηνοθέτη Stanley Kubrick, ο οποίος όμως το απέρριψε λόγω του όγκου του. Στοίχημα το οποίο κέρδισε λίγες δεκαετίες αργότερα ο Peter Jackson.

[Ευτυχώς που ο γερο-Tolkien δεν έζησε να δει αυτές τις μεταφορές. Πού να ήξερε…]
 

LORD OF THE RINGS

Lord of The Rings - 1978

Το 1978 κυκλοφόρησε σε animation το Lord of the Rings σε σκηνοθεσία Ralph Bakshi, περιλαμβάνοντας στην πλοκή της ιστορίας τα γεγονότα από τον πρώτο τόμο The Fellowship of the Ring καθώς και το πρώτο μισό τόμο The Two Towers. Στο τολμηρό εγχείρημα του Bakshi δάνεισαν τις φωνές τους οι εξής ηθοποιοί:  Christopher Guard, William Squire, John Hurt, Simon Chandler, Norman Bird. Η ταινία κατά τους κριτικούς αποτελεί μια αξιόλογη και φιλότιμη προσπάθεια, η οποία όμως δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στο ανάλογο εύρος του έργου, καθώς τελειώνει στα μισά, αφήνοντας το υπόλοιπο Two Towers καθώς και την κορύφωση όλου του έπους του Tolkien The Return of the King στην άκρη. Από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως δυσνόητο και χωρίς την ανάλογη εμβάθυνση χαρακτήρων και καταστάσεων. Από αισθητικής άποψης και μουσικής σίγουρα αποτελεί μια αξιοσημείωτη προσπάθεια, αλλά ως απόδοση της γενικότερης ιστορίας χαρακτηρίστηκε ως αποτυχημένη προσπάθεια.

[Αν και όχι η πιο άσχημη από τις παλαιές απόπειρες, η ευρεία χρήση του rotoscoping (γύρισμα σκηνών με ηθοποιούς και μετά animation από πάνω) την καθιστά επώδυνη στο μάτι και αρκετά αλλόκοτη. Οι χειρότερες περιπτώσεις είναι αυτή του Boromir, που μοιάζει με ξάδερφο του Bragi από τα Conan της Marvel Comics, καθώς και του Aragorn που είναι σαν ξυρισμένος Charles Bronson.]

 
The Return of the King - 1980

Δύο χρόνια μετά το λιγοτέρο επιτυχημένο Lord of the Rings, κυκλοφόρησε το The Return of the King βασισμένο στον τρίτο τόμο της τριλογίας.

Οι συντελεστές της ταινίες μετέφεραν για ακόμα μια φορά το μνημειώδες έργο του Βρετανού συγγραφέα σε animation το 1980, υπό τη σκηνοθετική διεύθυνση των Arthur Rankin, Jr. και Jules Bass, με τις φωνές των Orson Bean, Roddy McDowall, Casey Kasem στους βασικούς ρόλους. Κατά βάση η πλοκή της ιστορίας περιστρέφεται γύρω από την τελική δοκιμασία του Frodo στο Βουνό του Χαμού, προκειμένου να καταστρέψει το δαχτυλίδι του Sauron, ενώ οι υπόλοιποι ήρωες αγωνίζονται για την ύστατη μάχη με τις δυνάμεις του σκότους. Σαν ταινία απέσπασε καλές κριτικές, ενώ χαρακτηρίστηκε ως μια πιο σκοτεινή απόπειρα παιδικής ταινίας.

[Για την εποχή της, μια αρκούντως αξιοπρεπής απόπειρα από τη Rankin / Bass που αργότερα θα έβγαζε τα Thundercats και Silverhawks. Ως εταιρεία δεν υπήρξε αναμάρτητη απέναντι στον Tolkien, αλλά θα επανέλθουμε πιο κάτω.]

The Hunt for Gollum - 2009

Ως αξιόλογη απόπειρα μπορεί να θεωρήθει και η μικρού μήκους ταινία The Hunt for Gollum, η οποία κυκλοφόρησε δωρεάν στο Internet και δημιουργήθηκε από τους fan της σειράς βιβλίων.

 Η κύρια πλοκή της ιστορίας εκτυλίσσεται στη Μέση-Γη, με τον Aragorn, τον κρυφό διάδοχο του Isilidur ή αλλιώς Strider, να κυνηγά τον Gollum, ο οποίος φέρει το τρομερό δαχτυλίδι του Sauron στα χέρια του.

 Η ταινία έλαβε απροσδόκητα θετικότατες κριτικές και θεωρείται μία από τις πιο καλοφτιαγμένες fan-made ταινίες.

[Απόδειξη ότι τα μεγάλα studio δεν έχουν καμία δικαιολογία για τις πατάτες που κάνουν κατά καιρούς. Μεγάλο μπράβο στους συντελεστές.]

Born of Hope - 2009

Το Born of Hope του 2009 κινείται στα ανάλογα επίπεδα του Hunt for Gollum, όντας όμως μεγαλύτερο σε διάρκεια.

 Βασίζεται στα γεγονότα προ του Hobbit και του Lord of The Rings, και τοποθετείται στο τέλος της 3ης εποχής, με κύριους ήρωες από τη δυναστεία του Elendil, από την οποία κατάγεται ο Aragorn. Η ταινία διαπραγματεύεται τις μάχες του Arathorn, πατέρα του Aragorn μπροστά στην ολοένα αυξανόμενη δύναμη της Mordor και του Sauron.

Η ταινία θεωρείται ως εξαιρετικά καλογυρισμένη και οι ερμηνείες θεωρούνται πειστικότατες.

[Ίδιο σχόλιο με πριν, ακόμα μεγαλύτερο μπράβο στους συντελεστές. Μάλιστα, το 2017 είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε  από κοντά την Kate Madison, σκηνοθέτη και ηθοποιό της ταινίας, που ήταν επίσημη προσκεκλημένη του ΦantastiCon.]

Lord of the Rings - Η σειρά

Το μέτρο σύγκρισης που έθεσε ο Peter Jackson με τη μεταφορά του Lord of the Rings στον κινηματογράφο θεωρείται μέχρι στιγμής ως ανυπέρβλητο. Στις αρχές όμως του 2017, η Amazon Studios ανήγγειλε την τηλεοπτική μεταφορά του Lord of the Rings με ηθοποιούς. Λέγεται ότι η πολυαναμενόμενη σειρά θα κυκλοφορήσει σε πέντε κύκλους με πιθανή κυκλοφορία το 2021. O Peter Jackson αρνήθηκε οποιαδήποτε συμμετοχή του στην τηλεοπτική σειρά, ενώ ο Ian McΚellen εξέφρασε το ενδιαφέρον να υποδυθεί εκ νέου το alter ego του. Τα πιθανά σενάρια της σειράς είναι ακόμη άγραφα, δίνοντας όμως πιθανότητες να δούμε άγνωστες πτυχές της ιστορίας, όπως την ιστορία του νεαρού Aragorn (σημειωτέον, κατά τα γεγονότα του Lord of the Rings ο Aragorn είναι 87 ετών).

Άλλες επικρατέστερες θεωρίες για την πλοκή της σειράς είναι η ρομαντική ιστορία αγάπης των Beren & Luthien, η ιστορία του Isilidur, καθώς και τα παιδιά του Hurin.

[Έχουμε εναποθέσει πολλές ελπίδες σε αυτό, κανονίστε. Ακούς Amazon;!]

HOBBIT

Hobbit - 1977

Το 1977 κυκλοφόρησε σε animation το όμωνυμο έργο του Βρετανού λογοτέχνη. Η συγκεκριμένη απόπειρα των σκηνοθετών  Rankin, Jr. και Jules Bass στέφθηκε με επιτυχία, καθώς η ταινία ήταν ιδιαίτερα πειστική και αρκετά κοντά στο παιδικό χαρακτήρα του Hobbit, καθώς το συγκεκριμένο έργο αποτελεί κατεξοχήν παραμύθι για παιδιά.

[Η αμαρτία που λέγαμε… Δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει την ασχήμια αυτής της ταινίας. Οι νάνοι είναι βγαλμένοι από τη Χιονάτη της Disney, απλά πιο άσχημοι. Ο Gandalf είναι ο Merlin από το Sword in the Stone, αλλά πολύ πιο άσχημος. Ο Bilbo… Ο Bilbo ομολογώ ξεπερνά την ικανότητά μου για κομψή περιγραφή. Είναι σαν τερατάκι που έχει βγει από το Μικρό μου Πόνυ, αλλά -το μαντέψατε- ΠΙΟ. ΑΣΧΗΜΟΣ.]

Hobbit (Хоббита) - 1988

Ελάχιστοι γνωρίζουν τη μεταφορά του Hobbit από τη Σοβιετική Ένωση που κυκλοφόρησε το 1988 ως τηλεταινία. Η ταινία γυρίστηκε με ηθοποιούς, ενώ  ορισμένοι χαρακτήρες όπως ο δράκος Smaug και οι Αράχνες ήταν κούκλες κουκλοθέατρου. Τα διαβόητα Goblins ήταν ηθοποιοί με προσθετικά μέλη και χορευτές από τα Leningrad State Academic Opera και Ballet Theatre.

[Εδώ αρχίζουμε και μπαίνουμε στα λημέρια του cult, αλλά για live action του 1988, στέκεται άνετα σαν παιδική ταινία ή παιδικό θέατρο. Θυμίζει λίγο το Storyteller με τον John Hurt, σε πιο φτηνή παραγωγή φυσικά.]

Hobitit - 1993

Το 1993 το Φινλανδικό κανάλι Yle TV1 πρόβαλε τη σειρά Hobitit. Η σειρά αποτελούνταν από εννέα επεισόδια των τριάντα λεπτών και είχαν ως κύρια ιστορία τις περιπέτειες του Frodo Baggins, βασισμένο κυρίως στο Lord of The Rings. Το αξιοσημείωτο και ξεχωριστό της σειράς είναι η εξιστόρηση των γεγονότων από τον ίδιο τον Frodo. Ενώ γίνεται και μια μικρή αναφορά στην ιστορία του Bilbo και του Gollum.

[Και εδώ βρισκόμαστε πλέον στα έγκατα του cult και του αλλόκοτου, με τον Elrond να μοιάζει με τον σατανικό ξάδερφο του Einstein, τον Boromir tribal πανκιό με ξυρισμένα πλαϊνά στο κεφάλι και τατουάζ φίδι στο κρανίο, Gimli καραφλό και κοντοξυρισμένο… και φυσικά, το Gollum. Όλοι νομίζω δεχόμαστε ότι το Gollum είναι και πρέπει να είναι creepy –αλλά όχι ΑΥΤΟ το είδος creepy. Σοβαρά, πηγαίνετε απλά στο πρώτο επεισόδιο στο 15:27 και θα καταλάβετε –and you can never un-see it.]

Φυσικά, οι ταινίες Hobbit του Peter Jackson που αποτυπώθηκαν στις κινηματογραφικές αίθουσες ανάμεσα στο 2012-2014 αποτελούν την πιο παραστατική μεταφορά του βιβλίου του Tolkien.

[Παραστατική ναι, αλλά διόλου πειστική, πολλώ δε μάλλον πιστή, με ένα ανύπαρκτο, κακό ρομάντζο, ατελείωτα fillers και παρέκκλιση σε κάποια άλλη ταινία με τον Stephen Fry, όπου παίζει και ένας λαθρέμπορος ονόματι Bard. What?]

 Οι πρόσφατες μεταφορές και των δύο έργων απέδειξαν ότι το The Lord of the Rings καθώς και το Hobbit μπορούν να μεταφερθούν στη μεγάλη οθόνη παρά του τεράστιου όγκου τους. Εξάλλου, είναι αυταπόδεικτο ότι κανένα λογοτεχνικό έργο δεν μπορεί να μεταφερθεί αυτούσιο είτε στην τηλεόραση είτε στον κινηματογράφο.

[Αχέμ, μόνο που το Hobbit το κάνανε με το ζόρι τριλογία. Μια χαρά χώραγε σε δύο ταινίες, μη σου πω σε μία. Τέεελος πάντων…]

Πηγές

https://www.allmovie.com/movie/the-lord-of-the-rings-v30049

https://www.allmovie.com/movie/the-return-of-the-king-v41095

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Lord_of_the_Rings

https://www.imdb.com/title/tt1323925/

https://www.imdb.com/title/tt1301303/?ref_=tt_rec_tt

http://www.nme.com/news/five-brilliant-tolkien-storylines-lord-rings-tv-show-cover-2159205

http://www.nme.com/blogs/tv-blogs/lord-of-the-rings-tv-series-release-date-plot-cast-2170413

http://tolkiengateway.net/wiki/The_Hobbit_(1985_television_film

https://www.allmovie.com/movie/the-hobbit-v22678

https://www.imdb.com/title/tt0441925/

https://en.wikipedia.org/wiki/Adaptations_of_The_Hobbit

https://en.wikipedia.org/wiki/Adaptations_of_The_Lord_of_the_Rings

Cover art by Ralph Bakshi