Μαγικοί χώροι της Ελλάδας: θρύλοι και ιστορίες (Μέρος 2ο)

Περιδιαβαίνοντας το κατάφυτο, από οξιές και δασική πεύκη, Πήλιο μπορεί να ακούσουμε πίσω απ’ τον ψίθυρο του ανέμου μακρινούς, ακαθόριστους ήχους που θυμίζουν καλπασμό αλόγων. Κι αν σφαλίσουμε τα μάτια της λογικής, θα μπορέσουμε να φανταστούμε τους μυθικούς Κένταυρους να μας παραμονεύουν πίσω απ’ τις πυκνές συστάδες των δέντρων. Οδεύοντας προς τη Στερεά Ελλάδα θα σταματήσουμε στο Μαντείο των Δελφών για να πάρουμε έναν αμφιλεγόμενο χρησμό. Στην Αττική θα μυηθούμε στα Ελευσίνια Μυστήρια και ανεβαίνοντας στο Πεντελικό όρος μπορεί να απαντήσουμε έναν ερωτευμένο λήσταρχο. Καλό φανταστικό ταξίδι λοιπόν, στη μαγική Θεσσαλία και μια Στερεά Ελλάδα βγαλμένη μέσα απ’ τους μύθους του λαού μας.

Art by Luis Gama

Art source here

Θεσσαλία

Το Πήλιο και οι Κένταυροι

Το Πήλιο, το βουνό της Μαγνησίας σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν η θερινή κατοικία των θεών του Ολύμπου, αλλά και κατοικία των μυθικών Κενταύρων. Το βουνό είναι ακόμη και σήμερα κατάφυτο από δάση με ψηλές οξιές, βελανιδιές, πλατάνια, αγριοκαστανιές και δασική πεύκη. Σ’ ένα τέτοιο υποβλητικό τοπίο που δεν υπάρχουν ποτάμια με σταθερή ροή, παρά μόνο ρέματα, γεννήθηκε ο μύθος των Κενταύρων. Μια φυλή ανθρωπόμορφων υβριδίων που είχαν κεφάλι, κορμό και χέρια ανθρώπου, και αλογίσιο σώμα και φέρονται πως κατοικούσαν στα άγρια δάση του Πηλίου. Θεωρούνται ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες και κακόφημες οντότητες, καθώς οι μύθοι που τους αφορούν μιλούν για συχνές καταστάσεις μέθης, ασέλγειες, επικούς καυγάδες και μάχες, αλλά και απόπειρες βιασμών των γυναικών που συναντούσαν. Βέβαια, στον αντίποδα της κακής φήμης των υπόλοιπων Κενταύρων, συναντούμε την ξεχωριστή μορφή του Χείρωνα που ο μύθος τον περιγράφει ως σοφό δάσκαλο του Αχιλλέα, του Ιάσονα και του Ασκληπιού. Οι μυθικοί Κένταυροι κατάγονται από τον Ιξίονα, γιο του Φλεγύα, βασιλιά των Λαπίθων που εγκλημάτησε σκοτώνοντας τους γονείς της συζύγου του. Ο Ιξίονας, προσπαθώντας να αποπλανήσει την Ήρα, συνευρέθηκε ερωτικά με τη Νεφέλη -ένα νεφελώδες ομοίωμα της Ήρας που το έπλασε ο Δίας για να τον ξεγελάσει και να γλιτώσει τη χλεύη της μοιχείας. Από αυτή την ένωση γεννήθηκε ένα δίμορφο παιδί που πήρε το όνομα Κένταυρος. Απ’ αυτόν και τις φοράδες της Μαγνησίας προήλθε το γένος των Κενταύρων.

Ποια είναι όμως άραγε η πραγματική καταγωγή του μύθου των Κενταύρων και γιατί συνδέονται άρρηκτα με τα αρχαία δάση του Πηλίου; Πολλά έχουν ειπωθεί για την αγριότητα του χαρακτήρα τους, ως συμβολική προσέγγιση στα βίαια φυσικά φαινόμενα του ορεινού όγκου της Θεσσαλίας. Υπάρχει όμως και μια γοητευτικότερη προσέγγιση, που δείχνει πιο αληθοφανής και εξηγεί καλύτερα τη γένεση του μύθου. Είναι αυτή που μιλάει για τους ανθρώπους που κατοικούσαν στο όρος Πήλιο και εργάζονταν ή μετακινούνταν συνεχώς πάνω σε ένα άλογο. Έτσι όταν κάποιος τους διέκρινε από μακριά, δεν καταλάβαινε τι ήταν αυτό που έβλεπε και φανταζόταν ένα δίμορφο oν που έμοιαζε μισός άνθρωπος και μισό άλογο. 

Στερεά Ελλάδα

Η Ελευσίνα και τα Ελευσίνια Μυστήρια

Στη μικρή πόλη της Αττικής, την Ελευσίνα, πραγματοποιούνταν κατά την αρχαιότητα τα Ελευσίνια μυστήρια προς τιμήν της Θεάς Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης. Ήταν η πιο ιερή και μυστικιστική τελετή, με ρίζες ενδεχομένως στις χθόνιες θεότητες της Πελασγικής θρησκείας ή με καταβολές στη λατρεία των Καβείρων της Σαμοθράκης. Τα μυστήρια σχετίζονται με τον μύθο της εναγώνιας αναζήτησης της Περσεφόνης από τη μητέρα της τη Δήμητρα, μετά την αρπαγή της από τον θεό του Κάτω Κόσμου και έχουν δύο εκφάνσεις: Η πρώτη αφορά την ιδιότητα της Δήμητρας ως θεά της γεωργίας που δίνει τροφή στους ανθρώπους, ενώ η δεύτερη απαιτεί τη συμφιλίωση των ανθρώπων με τον θάνατο και περιγράφει τη Δήμητρα ως εγγυήτρια μιας καλής μεταθανάτιας ζωής για τους πιστούς της.

Μαντείο των Δελφών

Art source here

Οι Δελφοί ήταν μια ελληνική πόλη της αρχαιότητας στην οποία υπήρχε το ομώνυμο μαντείο. Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο εγκαταστάθηκαν στον χώρο Αχαιοί που ήλθαν από τη Θεσσαλία. Το ιερό της περιοχής ήταν αφιερωμένο στη Γαία, τη γυναικεία θεότητα που συμβολίζει τον υλικό κόσμο, ενώ φύλακας του ιερού της ορίσθηκε ο φοβερός δράκοντας Πύθων. Η ίδρυση του μαντείου θεωρείται ότι συνδέεται με την ύπαρξη -κοντά στο ιερό- ενός χάσματος, που απ’ αυτό έβγαιναν περίεργα αέρια. Όποιος τα εισέπνεε έπεφτε σε κατάσταση έκστασης και πρόφερε λόγια ακατάληπτα με τη μορφή χρησμοδοσίας. Η Κασταλία πηγή που φύλαγε επίσης ο δράκοντας Πύθωνας συνδεόταν κι αυτή με τη χρησμοδοτική ικανότητα του μαντείου. Ο Απόλλωνας όμως σκότωσε τον δράκοντα με τα βέλη του και μεταμορφωμένος σε δελφίνι μετέφερε στην περιοχή των Δελφών Κρήτες, που και αυτοί με τη σειρά τους ίδρυσαν το δικό του ιερό. Έκτοτε, στους Δελφούς λατρευόταν μόνο ο Απόλλωνας που οι μύθοι λένε πως κατοικούσε μέσα στο ιερό του φυτό, τη δάφνη. Στην περιοχή, αρχικά, φαίνεται πως λειτουργούσαν τρία μαντεία. Το χθόνιο που χάριζε τους χρησμούς του μέσω του ύπνου, το κληρομαντείο και τέλος, το απολλώνιο, που χρησμοδοτούσε μέσω της δάφνης. Ωστόσο αργότερα, η λατρεία του Απόλλωνα υιοθέτησε έναν μόνο τύπο μαντείου και ο Απόλλωνας χρησμοδοτούσε μέσω της Πυθίας που ήταν το φερέφωνό του. Εκείνη μασούσε τα φύλλα της δάφνης και υποβαλλόταν στην εισπνοή ατμών και αερίων από το άνοιγμα του μαντείου, δίνοντας τους χρησμούς της σε κατάσταση μέθης.

Πεντελικό όρος –Σπηλιά του Νταβέλη

Η σπηλιά βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του Πεντελικού όρους και πήρε το σύγχρονο όνομά της από τον λήσταρχο Χρήστο Νταβέλη. Τα αρχαία χρόνια ήταν ιερό του θεού Πάνα και κατά τη Βυζαντινή περίοδο ασκητήριο ερημιτών. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλοί μύθοι και εικασίες που σχετίζονται με την Πεντέλη, όπως μαρτυρίες για εμφανίσεις άγνωστων ιπτάμενων αντικειμένων, παράξενα ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα, δρόμοι με αρνητική βαρύτητα και μαγνητικές δίνες. Αλλά και για τη σπηλιά του Νταβέλη κυκλοφορούν ιστορίες που αναφέρονται σε ξαφνική απώλεια της μνήμης των ανθρώπων που την επισκέφτηκαν, ενδείξεις για μυστικιστικές τελετές που έλαβαν χώρα εκεί, εμφανίσεις αλλόκοτων πλασμάτων ή αγγέλων και φαντασμάτων και ανοίκειες, παράξενες μουσικές που προέρχονται από το εσωτερικό της. Ενώ και οι φήμες πως η σπηλιά επικοινωνεί υπόγεια με το παλάτι της Δούκισσας της Πλακεντίας λόγω της υποτιθέμενης ερωτικής της σχέσης με τον λήσταρχο Νταβέλη είναι πολλές. Όπως άλλωστε και οι φήμες για μια κούφια γη, στρεβλώσεις του χωροχρόνου, κ. ά.

Βιβλιογραφία, αρθρογραφία, πηγές

Πολίτης, Νικόλαος Γ.,  Παραδόσεις : Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού, Μέρος Α΄, Αθήνα, Γράμματα, 1994

Πολίτης, Νικόλαος Γ.,  Παραδόσεις : Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού, Μέρος Β΄, Αθήνα, Γράμματα, 1994

Οι Κένταυροι, μύθοι και αλήθειες, διαθέσιμο στο: http://www.apologitis.com/gr/ancient/kentayroi.htm τελευταία ανάκτηση 12/7/2017

Μαντείο των Δελφών https://el.wikipedia.org Ανάκτηση 22/8/217

Ελευσίνα https://el.wikipedia.org Ανάκτηση 22/8/217

Ελευσίνια Μυστήρια https://el.wikipedia.org Ανάκτηση 22/8/2017

Greek travel pages διαθέσιμο στο http://www.gtp.gr/ Ανάκτηση 8/7/2017

Οκτώ τόποι στην Ελλάδα, απόλυτο μυστήριο - Μύθοι, θρύλοι και παράξενες ιστορίες.  iefimerida.gr Ανάκτηση 10/7/2017

Amazing Places In Greece That You Won’t Believe Are Real

http://greece.greekreporter.com/2016/06/25/amazing-places-in-greece-that-you-wont-believe-are-real/ Ανάκτηση 15/7/2017

Μαγικοί χώροι της Ελλάδας: θρύλοι και ιστορίες (Μέρος 1ο)

Guest Post

Η Αγνή Σιούλα γεννήθηκε στην Κοζάνη και μεγάλωσε ακούγοντας δημώδη αλλά και αυτοσχέδια παραμύθια με φανταστικά όντα ή υπερφυσικά στοιχεία απ’ τη γιαγιά και τη μητέρα της. Έτσι πολύ σύντομα, προσπαθώντας να εντυπωσιάσει κυρίως τη γιαγιά της, άρχισε να σκαρώνει τις δικές της παραμυθίες κι αργότερα διεύρυνε το κοινό  της με τα αδέρφια, τα ξαδέρφια και τους φίλους της. Απ’ την παιδική της ηλικία υπήρξε φανατική αναγνώστρια και μεγαλώνοντας ανακάλυψε τη φανταστική λογοτεχνία. Σύντομα άρχισε να γράφει και η ίδια και η αγάπη της για τα βιβλία την οδήγησε να σπουδάσει βιβλιοθηκονομία. Από το 1991 εργάζεται σε ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες και αναγνωρίζοντας τη δυσκολία διοίκησης μιας βιβλιοθήκης, το 2007 απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στη Διοίκηση επιχειρήσεων με εξειδίκευση στη Διοίκηση Ανθρώπινων πόρων. Το πρώτο της μυθιστόρημα είναι το «Έρχονται με την ομίχλη» που εκδόθηκε και κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις Πατάκη, ενώ σύντομα θα κυκλοφορήσει και το δεύτερο μυθιστόρημά της με τίτλο «Μαύρα Λιβάδια».

Σήμερα κατοικεί σε ένα μικρό χωριό του νομού Σερρών με την οικογένειά της κι εργάζεται σε ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη. Της αρέσουν τα ταξίδια, οι ταινίες και σειρές φαντασίας, συνεχίζει να λατρεύει το διάβασμα και θεωρεί ότι ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια της ζωής της είναι τα μεσημεριανά τραπέζια του Σαββατοκύριακου όπου όλη η οικογένεια «φιλοσοφεί» με τις ώρες.