Roald Dahl – Το Εργοστάσιο Σοκολάτας και η λογοτεχνική μαγεία του

Roald Dahl - Photo source here

Roald Dahl - Photo source here

Τι κοινό μπορεί να έχει ένα πανέξυπνο κοριτσάκι, με κάποια περίεργα πλάσματα που μπαίνουν και χαλάνε τα αεροπλάνα της ΡΑΦ; Μια συγκέντρωση μαγισσών με ένα ζευγάρι βλακέντιων; Ή τέλος, ένα τεράστιο ροδάκινο (μαζί με τους κατοίκους του) και ένας γεροπαράξενος τύπος, που όμως λατρεύει την καλή σοκολάτα; Μα φυσικά, τον δημιουργό τους, τον Άγγλο σεναριογράφο, ποιητή, αεροπόρο, πράκτορα, μα πάνω απ’ όλα συγγραφέα, Roald Dahl.

Ας μιλήσουμε όμως λίγο για αυτόν τον τόσο δημιουργικό άντρα. Ο Roald Dahl γεννήθηκε το 1916 στο Llandaff του Cardiff, στην Ουαλία, από νορβηγικής καταγωγής γονείς. Μια οικογενειακή τραγωδία, ο χαμός της μεγαλύτερης αδερφής του από σκωληκοειδίτιδα, ακολουθούμενη από τον θάνατο του πατέρα του από θλίψη, στιγμάτισε τον τετράχρονο Roald. Πολλοί λένε ότι αυτή η απώλεια της πατρικής φιγούρας είναι εμφανής στα κείμενα του.

Αργότερα, ακολούθησε η σχολική ζωή γεμάτη αταξίες και τιμωρίες, όπως για παράδειγμα εκείνη τη φορά που είχαν τοποθετήσει ένα νεκρό ποντίκι σε ένα βάζο με καραμέλες, στο κατάστημα μιας κακιάς γριάς γυναίκας που λεγότανε Pratchett. Ο διευθυντής του σχολείου τους δεν το βρήκε το ίδιο ξεκαρδιστικό και έτσι, αυτός και οι τέσσερεις φίλοι του χτυπηθήκανε για την απρέπεια τους με τη βέργα. Η ιστορία αυτή όμως δεν ξεχάστηκε, και παρέμεινε στη μνήμη τους, μέχρι που αργότερα αποτυπώθηκε από τον συγγραφέα, με τον τίτλο Great Mouse Plot of 1924.

Ένα άλλο περιστατικό, στο σχολείο Repton, αποτέλεσε υλικό για τη νουβέλα Boy - Tales of Childhood και οι δοκιμές των προϊόντων της Cadbury -που έστελνε νέα είδη σοκολάτας στο σχολείο, ώστε να τα δοκιμάσουν οι μαθητές- ενέπνευσε το 3ο παιδικό του βιβλίο με τίτλο Charlie and the Chocolate Factory.

Αυτή η μεταφορά συμβάντων της πραγματικής ζωής στο χαρτί συνεχίστηκε και συνόδευσε τον Roald Dahl, για όλη τη ζωή του. Όταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου υπέστη ένα φοβερό ατύχημα, το αφηγήθηκε στο Shot down over Libya, αν και ο ίδιος αναφερόταν σαρκαστικά σε αυτό ως «Piece of Cake». Στις 2 Ιουλίου το 1983, παντρεύτηκε την πολύ γνωστή ηθοποιό Patricia Neal και μαζί της απέκτησε 5 παιδιά. Ο BFG (Μεγάλος Φιλικός Γίγαντας), αφιερώθηκε στην κόρη του Ολίβια, που δυστυχώς πέθανε στην ίδια ηλικία με την αδερφή του, αλλά η οικογενειακή ατυχία του δεν σταμάτησε εκεί. Φαίνεται ότι ο Dahl είχε αρκετά άτυχα χρόνια στον οικογενειακό του τομέα, οπότε σε κάποιο σημείο σταμάτησε τη συγγραφή, πέραν από μερικές μικρές ιστορίες που είχε ήδη ξεκινήσει, και αφοσιώθηκε στη φροντίδα για την αποκατάσταση της υγείας της γυναίκας του ή τον σχεδιασμό μιας συσκευής που θα βοηθούσε τον γιο του.

Αλλά ας μιλήσουμε λίγο παραπάνω για το συγγραφικό του έργο. Ο Roald Dahl έγραφε αποκλειστικά σε μια μικρή άσπρη καλύβα με κίτρινη πόρτα, που βρισκόταν στον κήπο του,  και εκεί δημιουργούσε, γράφοντας αποκλειστικά σε χαρτί με μολύβι. Η ίδια καλύβα έχει μείνει ανέγγιχτη μέχρι και σήμερα, φιλοξενώντας μια σειρά από παράξενα αντικείμενα πάνω στο τραπέζι -όπως μια κεφαλή μηριαίου οστού ή μια πέτρα με οπάλιο. Λίγο πιο δίπλα, το τασάκι με τις τελευταίες του γόπες να ξεχειλίζουν, παρέα με τη σκόνη που ήταν ανέκαθεν εκεί, καθώς δεν επέτρεπε σε κανέναν να μπει στην καλύβα (κι έτσι, να την καθαρίσει).

Παιδικά βιβλία ξεκίνησε να γράφει μόνο όταν απέκτησε τα δικά του παιδιά, και μάλιστα σε αυτά έχει μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ένα από αυτά ήταν ένας ενήλικας ως μορφή εξουσίας, που καταπίεζε τον ήρωα ή την ηρωίδα, αλλά και συνάμα μια «μητρική» φιγούρα που τον βοηθούσε ή ήταν το καταφύγιο του. Αυτό πιθανότατα συσχετίζεται με την πίεση που υπέστη ως παιδί στα διάφορα σχολεία και οικοτροφεία που είχε φοιτήσει και με την αγάπη που είχε για τη μητέρα του, στην οποία έγραφε καθημερινά όταν ήταν εκεί.

Ο ιδιαίτερος τρόπος γραφής του είναι πολύ αρεστός στο νεαρό κοινό του, κυρίως λόγω του χιούμορ του αλλά και των μοναδικών επιθέτων στις περιγραφές του. Τα ονόματα που έδινε σε χαρακτήρες στα βιβλία του ήταν αρκετές φορές πιο πολύ σαν ιδιότητες κι έτσι, όταν μιλούσε για τον Augustus Gloop (ήρωας από το βιβλίο: Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο Σοκολάτας), ένα όνομα από μόνο του είναι αρκετά ανόητο, τα περισσότερα παιδιά μπορούσαν να αντιληφθούν ότι μιλούσε για ένα εγωιστικό χοντρό αγόρι, που μάλλον θα αφήσει το εργοστάσιο της σοκολάτας πρώτο.

Βασικό επίσης ρόλο στην αγάπη των παιδιών -και των μεγάλων- για τα κείμενα του, παίζει και ότι ο Roald Dahl χρησιμοποιεί και πολλές ηχητικές λέξεις, αστεία ποιηματάκια και σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργεί εντελώς καινούργιες λέξεις. Μέσα από όλες αυτές τις τεχνικές, προσπαθεί να μεταφέρει στα παιδιά κάποια μαθήματα, όπως του να δείχνει ξεκάθαρα τι συμβαίνει σε αυτούς που είναι αγενείς και άτακτοι και τι μπορούν να επιτύχουν τα παιδιά με καλή συμπεριφορά. Τέλος, σε αυτό βοηθάνε και τα ζώα, τα οποία αποκτούν ανθρώπινα χαρακτηριστικά και συμπεριφορά και έχουν δική τους άποψη και ανθρώπινη έκφραση.

Παρόλο όμως που οι περισσότεροι ξέρουμε τα παιδικά του βιβλία, ο Roald Dahl έχει γράψει  βιβλία ποίησης, μυθιστορήματα ενηλίκων, συλλογές διηγημάτων, θεατρικά και φυσικά, το σενάριο για την ταινία James Bond, You Only Live Twice. Αρκετά από τα διηγήματα του έχουν βγει στη μεγάλη οθόνη (όπως το The Cremlins -αν και αυτά, πριν αλλαχθούν για την ομώνυμη ταινία του Spielberg, έμπαιναν στα αεροσκάφη της ΡΑΦ και έκαναν ζημιές-, Matilda, Charlie and the Chocolate Factory, καθώς και το πιο πρόσφατο The BFG) και αρκετά στην τηλεόραση, όπως και πολλά επεισόδια τύπου θρίλερ, που κατέληξαν στην αμερικάνικη σειρά The Τwilight Ζone.

O Roald Dahl έχει πουλήσει περισσότερα από 250 εκατομμύρια βιβλία παγκοσμίως, γεγονός που τον κατατάσσει στους πιο αγαπημένους παιδικούς συγγραφείς -και όχι μόνο.

Μπορείτε να βρείτε μια συνοπτική βιβλιογραφία εδώ, καθώς και τη σειρά με τα βραβεία λογοτεχνίας που έχει κερδίσει εδώ.

Στο σημείο αυτό αξίζει και μια σύντομη αναφορά στον εικονογράφο που δούλεψε όλα τα παιδικά βιβλία του συγγραφέα (εκτός από ένα) και δεν είναι άλλος από τον Sir Quentin Saxby Blake. Ο Quentin Blake γεννήθηκε στις 16 ∆εκεµβρίου του 1932, και έχει γράψει και εικονογραφήσει και δικά του βιβλία, ενώ το χαρακτηριστικό του στυλ εικονογράφησης, κάνει τη δουλειά του ίδιου αλλά και του Roald Dahl, άμεσα αναγνωρίσιμη.

Σας χαιρετώ, με ένα από τα αγαπημένα μου ρητά από εκείνον και σας προτρέπω αν δεν τον γνωρίζετε, να τον μάθετε. Και αν δεν θέλετε εσείς, χαρίστε τον στα παιδιά τριγύρω σας. Πώς αλλιώς θα μάθουν να αναγνωρίζουν τους Βλακέντιους και τις Μάγισσες τριγύρω τους, ή να μαγεύονται από τον κόσμο των βιβλίων και τη γεύση της καλής σοκολάτας;

 

«Α little magic can take you a long way»

Roald Dahl

www.roalddahl.com

Illustration by Sir Quentin Saxby Blake

Illustration by Sir Quentin Saxby Blake

Guest Post

Η Ιωάννα-Ελίζα Πολιτσοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Από πολύ μικρή τής άρεσε το διάβασμα και περνούσε πολλές ώρες χαμένη μέσα σε ένα βιβλίο. Καθώς μεγάλωνε, ανέπτυξε μια ιδιαίτερη συμπάθεια στους μύθους, στα παράξενα πλάσματα και στις μαγικές τοποθεσίες. Και ποιο το καλύτερο μέρος γι’ αυτά από την Ιρλανδία και τη Σκοτία; Αγαπώντας ιδιαίτερα την παραδοσιακή τους μουσική αλλά και τις απομονωμένες περιοχές τους, δε θα μπορούσε παρά να έχει γράψει μια ιστορία που να διαδραματίζεται σε αυτά τα μέρη. Πράγματι, με ηρωίδα ένα ασυνήθιστο κορίτσι, μας ταξιδεύει σε πρωτόγνωρους μαγικούς τόπους, που δεν είναι πάντοτε και τόσο ακίνδυνοι.

Η σειρά σύγχρονης μυθοπλασίας που φέρει τον τίτλο Ουροβόρος Κρίνος πραγματεύεται μύθους, δολοφονίες και ιδιαίτερα επικίνδυνες θεωρίες, μα πάνω απ' όλα αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής κοκκινομάλλας Κέλτισσας, της Μόριγκαν Κρόου.

ΙστορίεςΕλίζα Πολιτσοπούλουmatilda, roalddahl, book, writer, storyteller, fantasy, συγγραφέας, οτσάρλικαιτοεργοστάσιοσοκολάτας, Charlie and the Chocolate Factory