Incubus: Μεσαιωνικός εφιάλτης ή σκοτεινός άγγελος;

Art by Sebastian Giacobino http://giacobino.deviantart.com/

‘Incubus’ είναι ένας δαίμονας με ανδρική μορφή. Σύμφωνα με τις μυθολογικές αφηγήσεις, ξαπλώνει πάνω σε θνητές γυναίκες με σκοπό να συνουσιαστεί μαζί τους. Ιστορίες για τον δαίμονα αυτό κυκλοφορούν αιώνες τώρα, σε πολλές παραδόσεις ανά τον κόσμο. Όλες οι ιστορίες όμως συγκλίνουν σε ένα μοτίβο: Οι Incubi είναι δαίμονες που πλησιάζουν τις θνητές γυναίκες στον ύπνο τους, έχουν ερωτική επαφή μαζί τους και συχνά αυτό έχει ως αποτέλεσμα την τεκνοποίηση. Οι συχνές ερωτικές συνευρέσεις μπορούν να οδηγήσουν σε επιδείνωση της υγείας, ακόμα και σε θάνατο.

Συναπαντήματα σε μυθολογικές παραδόσεις:

Χαρακτηριστική αναφορά βρίσκουμε στη Γένεση (στίχος 6:4) :

«Την εποχήν εκείνην υπήρχον οι γίγαντες εις την γη. Αλλά και κατόπιν,

όταν οι άνθρωποι του Θεού ελάμβανον ως συζύγους γυναίκας του

αμαρτωλού κόσμου, εγεννούσαν γίγαντας. Οι δε γίγαντες εκείνοι και   

 διαβόητοι άνθρωποι επί της γης»

Πέρα από κάθε θρησκειολογική προσέγγιση που συνδέει τον δαίμονα αυτό με τους ‘Νεφιλείμ’, ο μύθος του Incubus δεν γνωρίζει σύνορα. Η λέξη προέρχεται από το λατινικό <incubo>, που σημαίνει εφιάλτης, τον οποίο προκάλεσε ένας τέτοιου είδους δαίμονας. Μία από τις πρώιμες αναφορές του που συναντάμε, βρίσκεται στη Μεσοποταμία και συγκεκριμένα στο έπος του Γκιλγκαμές (2.400 π.Χ.). Εκεί, ο πατέρας του ομώνυμου ήρωα ονομάζεται ‘Lilu’ και παρενοχλεί τις γυναίκες στον ύπνο τους με σκοπό να τις αποπλανήσει.

Πίσω στην Ευρώπη, στο εγχειρίδιο αποτελεσματικής αντιμετώπισης μαγείας και πάσης φύσεως κακού «Malleus Maleficarum» (1520 μ.Χ.) αναγράφονται πέντε τρόποι σωτηρίας από τους δαίμονες Incubi, (Part 2, Chapter 1):

«Πρώτος: μέσω της ιερής εξομολόγησης. Δεύτερος: με το ιερό

σημείο του σταυρού. Τρίτος: με εξορκισμό. Τέταρτος:

 μετακομίζοντας σε άλλο μέρος. Πέμπτος: με αφορισμό»

Προφανώς η σωτηρία δεν αφορούσε αποκλειστικά τη θνητή που είχε παρενοχληθεί από τον Incubus ή τους άντρες που παρομοίως αντιμετώπιζαν εφιαλτικές καταστάσεις από το θηλυκό αντίστοιχο του, Succubus. Αποτελούσε ζήτημα κοινοτικό. Συνεπώς, αν αποτύγχαναν οι τρεις πιο ‘προσωπικοί’ τρόποι, η κοινότητα έπρεπε να προστατεύσει τον εαυτό της από τον μιασμένο συντοπίτη τους (προφανώς επειδή ήταν αμαρτωλός για να προσελκύσει εξαρχής τον δαίμονα).

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές του μύθου ανά τον κόσμο, όπως ήδη αναφέραμε. Στην γερμανική και τευτονική παράδοση συναντάμε τον ‘Alp’, τον ‘Trauco’ στης Χιλής, τον ‘Tintín’ στο Εκουαδόρ, τον ‘Lidérc’ στην Ουγγαρία, τον Tokolosh στην Αφρική, τον ‘Karabasan’ στην Τουρκία, τον ‘Pori’ στην Ινδία (Ασσάμ) κ.α.

Εννοείται πως και η επιστήμη έχει αποφανθεί σχετικά με το φαινόμενο Incubus, ερμηνεύοντας τέτοιου είδος εμπειρίες ως καταστάσεις υπναγωγίας. Υπάρχουν δε και περιπτώσεις όπου πίσω από μια τέτοια ‘μεταφυσική’ επίθεση, κρύβεται μια καθ’ όλα πραγματική σεξουαλική παρενόχληση.

Πηγές:

Ιωαννίδης Γιώργος, Δαίμονες: Οι σκοτεινοί άγγελοι, 1η έκδ., εκδ. Αρχέτυπο, Θεσσαλονίκη, 2006

Encyclopedia Mythica

Wikipedia