ASTRO BOY, σύντομο αφιέρωμα σε μία ιστορία 68 χρόνων

Οι απαρχές

Όταν ο σχεδιαστής manga, εικονογράφος και παραγωγός ταινιών κινουμένων σχεδίων Osamu Tezuka σύστησε στον κόσμο τον Astro Boy, έναν τότε δευτερεύοντα χαρακτήρα στο manga Ambassador Atom (1951-1952) με πρωταγωνιστή τον νεαρό Kenichi, ποτέ δεν θα μπορούσε να φανταστεί πόσο ο κόσμος θα λάτρευε το μικρό ανδροειδή Astro Boy. Έχοντας λάβει μια πρόσκληση από το εβδομαδιαίο Ιαπωνικό περιοδικό εφηβικών manga, Shōnen, o Tezuka συνέλαβε την ιδέα του Ambassador Atom (που πολλές φορές έχει μεταφραστεί λανθασμένα ως Captain Atom), επηρεασμένος απ’ τη σαγήνη που ασκούσε στο Ιαπωνικό κοινό η επιστημονική ανακάλυψη της πυρηνικής/ατομικής ενέργειας: το manga τούτο μιλούσε για τις διαμάχες των ανθρώπων με ανθρωποειδείς εξωγήινους των οποίων ο πλανήτης έχει καταστραφεί, για τους ολοένα και λιγότερους φυσικούς πόρους της Γης, αλλά και για ένα μικρό ανδροειδές το οποίο προσπαθούσε να μεσολαβήσει στην όλη κατάσταση.  Ενώ το manga αυτό δεν γνώρισε την επιτυχία που ο Tezuka είχε ελπίσει, άνοιξε τις πύλες για μια σειρά βασισμένη στον Astro Boy (αυθεντικά Tetsuwan Atom ή, απλά, Atom). Κατόπιν προτροπής του αρχισυντάκτη του περιοδικού Shōnen, o Tezuka διεύρυνε τον χαρακτήρα του Astro Boy, χαρίζοντάς του μια πιο ανθρώπινη υπόσταση και μετατρέποντάς τον στον ήρωα που αγαπήσαμε, έναν ήρωα που πολεμά για τη δικαιοσύνη.

Η πλοκή

Η ιστορία του Astro Boy λαμβάνει χώρα στο κοντινό μας μέλλον, όπου η ρομποτική τεχνολογία έχει αναπτυχθεί ραγδαία, απειλώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό. Άλλωστε, τα ρομπότ έχουν λάβει τη θέση ανθρώπων σε πολλά επαγγέλματα, ενώ η αυξημένη τους αντίληψη, αναγκάζει τους ανθρώπους να τα αναγνωρίσουν ως ένα νέο είδος «ευαίσθητου όντος». Σε αυτήν την ολοένα κι εντονότερη τριβή ο Astro Boy, που διαθέτει έναν τεχνητό εγκέφαλο που μοιάζει περισσότερο από κάθε άλλο με τούτο των ανθρώπων χαρίζοντάς του ανθρώπινα συναισθήματα, λειτουργεί γι’ ακόμα μια φορά ως μεσολαβητής, ως προστάτης της ισότητας και της ειρήνης ανάμεσα στα δύο είδη.

Ο Ήρωας

Ο Astro Boy (ή όπως ήταν αυθεντικά γνωστός στην Ιαπωνία, Mighty Atom) δημιουργήθηκε απ’ τον Umataro Tenma, τον επικεφαλή του Υπουργείου Επιστημών, κατόπιν του θανάτου του γιου του, σε μια προσπάθεια να καλύψει το κενό που είχε δημιουργηθεί στη ζωή του. Όταν, ωστόσο, συνειδητοποίησε πως ο Astro δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει άνθρωπος σαν το γιο του, τον πούλησε σε ένα τσίρκο για ρομπότ. Σε μια άλλη εκδοχή της ιστορίας (στα καρτούν του 1960 και του 1980) ήταν  ο ιδιοκτήτης του τσίρκου που απήγαγε τον Astro ενώ, σε μια τρίτη εκδοχή (στην ταινία του 2009), παρόλο που ο Tenma πράγματι έδιωξε τον Astro, συνειδητοποίησε το λάθος του και προσπάθησε να τον πάρει πίσω. Στο σύμπαν όπου ο Astro βρισκόταν ακόμη στο τσίρκο, σύντομα υιοθετήθηκε από τον καθηγητή Ochanomizu, ο οποίος δημιούρησε για εκείνον μια ρομποτική οικογένεια, συνοδεύοντάς τον στις ποικίλες περιπέτειες του και βοηθώντας τον να ζήσει τη ζωή του σαν ένα φυσιολογικό αγόρι. Σε μια άλλη εκδοχή της ιστορίας (στο καρτούν του 2003) ο καθηγητής Ochanomizu ήταν εξαρχής ο πατέρας του Astro Boy.

Οι προεκτάσεις

Αν και η πρώτη σειρά manga με πρωταγωνιστή τον Astro Boy, που κυκλοφορούσε εβδομαδιαία στο περιοδικό Sonen, είχε ως επί το πλείστον περιοδική μορφή με αυτοτελείς ιστορίες, κάποιες από τις οποίες εντάσσονται πλήρως στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, ολόκληρο το manga χαρακτηρίζεται από βαθιές ηθικές και πολιτικές προεκτάσεις. Στην ιστορία του Tezuko, τα ρομπότ γίνονται μια αλληγορία για κάθε μορφή προκατάληψης και ρατσισμού, ενώ η εχθρότητα των ανθρώπων απέναντι τους αντικατοπτρίζει την εχθρότητα της ανθρωπότητας έναντι μειονοτήτων· ένας παραλληλισμός για τους αγώνες των εθνικών και κοινωνικών μειονοτήτων για την εξασφάλιση της ισότητας, του δικαιώματος ψήφου, του δικαιώματος στην πολιτική εκπροσώπηση, του δικαιώματος στην ίση κι ελεύθερη ζωή.

Τα Manga

Μετά το απρόσμενο κλείσιμο του Shōnen, το οποίο εξέδιδε τις ιστορίες του Astro Boy απ’ το 1952 έως το 1968, παράλληλα με τη μηνιαία έκδοση Mighty Atom Club της Mushi Productions (1964-1966), ο Astro Boy συνέχισε να «ζει» στην εφημερίδα Sankei στη νέα σειρά Astro Boy Chronicles από το 1967 έως το 1969. Η σειρά manga Astro Boy Chronicles, δεν αποτέλεσε ξεκάθαρη συνέχεια της αρχικής σειράς, αλλά τοποθετούσε τις περιπέτειες του νεαρού ήρωα μπροστά ή ακόμα και πίσω στη χρονική ακολουθία της. Έκτοτε, και για σχεδόν όλη τη δεκαετία του 1970, ο Astro Boy έκανε σποραδικές εμφανίσεις, μέχρι την κυκλοφορία της νέας σειράς anime με πρωταγωνιστή τον ίδιο, οπότε ο Tezuko άρχισε και πάλι να γράφει τις ιστορίες του νεαρού ανδροειδούς εβδομαδιαία στο περιοδικό Second-Grader, για νεαρούς αναγνώστες που μόλις ξεκινούσαν να διαβάζουν. Λόγω του μικρού ηλικιακά κοινού, οι ιστορίες αυτές ήταν απλούστερες απ’ το συνηθισμένο, περικλείοντας η κάθε μία κι ένα ηθικό δίδαγμα. Το 1986, όταν ο Tezuka αποφάσισε να επιστρέψει για ακόμα μια φορά στο επιτυχημένο του manga, αποφάσισε να το προσεγγίσει μ’ έναν διαφορετικό τρόπο, αυτήν τη φορά με πρωταγωνιστή τον Atom Cat, που έδωσε και τον τίτλο της νέας σειράς, ως μια παρωδία του αρχικού και με τον Astro Boy να κάνει μονάχα παροδικές εμφανίσεις σε αυτό. Οι ιστορίες του Astro Boy κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στα Αγγλικά το 2002, όταν τα δικαιώματα τους πωλήθηκαν στον εκδοτικό οίκο κόμικς Dark Horse. Ο μεταφραστής, επιχείρησε όσο το δυνατόν λιγότερες αλλαγές στο αυθεντικό υλικό, μα επέλεξε για τον ήρωα του τίτλου το όνομα Astro Boy, όπως είχε ήδη γίνει γνωστό στο αγγλόφωνο κοινό από τις ποικίλες τηλεοπτικές σειρές που ενέπνευσε το manga, και οι οποίες είχαν ήδη μεταγλωττιστεί στη γλώσσα.

Τα manga του Astro Boy έχουν πουλήσει πάνω από 100 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως.

Από τη μικρή…

Η πρώτη μεταφορά του Astro Boy στη μικρή οθόνη έλαβε χώρα στην Ιαπωνία το 1959 με τον αυθεντικό τίτλο Mighty Atom και, σε αντίθεση με όσες ακολούθησαν, δεν ήταν καρτούν. Η δεύτερη τηλεοπτική σειρά βασισμένη στον Astro Boy έκανε πρεμιέρα το 1963 στο Ιαπωνικό κανάλι Fuji TV για να αποτελέσει την πρώτη επιτυχημένη Ιαπωνική σειρά κινουμένων σχεδίων που σύστησε στον κόσμο την αισθητική που αργότερα θα γινόταν παγκοσμίως γνωστή ως anime. Σημειώνοντας 40% σε ακροαματικότητα στην Ιαπωνία και αγγίζοντας τα 193 επεισόδια στην αυθεντική της προβολή, μονάχα 104 από αυτά μεταγλωττίστηκαν στα Αγγλικά. Παρόλα αυτά, το όνομα Astro Boy είχε ήδη γεννηθεί, γεφυρώνοντας τον δρόμο για τη μεταγενέστερη παγκόσμια επιτυχία του ήρωα. Το IGN κατατάσσει τη σειρά αυτή ως την 86η καλύτερη σειρά κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών.

Το 1980, η σειρά γυρίστηκε και πάλι από την εταιρία παραγωγής του δημιουργού του Astro Boy, Tezuka, αυτήν τη φορά σε έγχρωμο φορμάτ, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία στην Αυστραλία, στον Καναδά και πολλά τμήματα της Ασίας. Ακολούθησε η σειρά του 2003, φέροντας για ακόμα μια φορά ως τίτλο το όνομα του νεαρού ανδροειδούς πρωταγωνιστή, με γραφικά σαφώς καλύτερης ποιότητας και κάνοντας πρεμιέρα στην επέτειο της «γέννησης» του Astro Boy. Η σειρά τούτη σημείωσε για πρώτη φορά μεγάλη επιτυχία σε παγκόσμια κλίμακα, προβαλλόμενη στο Αμερικάνικο κανάλι για παιδιά Kids WB!, στο Cartoon Network αλλά και στο BBC. Αξίζει να σημειωθεί πως στην Αγγλία, όπου η σειρά προβλήθηκε δίχως περικοπές και αλλαγές, έλαβε θερμότερες κριτικές, απ’ τις περιορισμένες και έντονα αλλαγμένες Αμερικάνικες κυκλοφορίες της. Το 2014, έκανε πρεμιέρα η σειρά Little Astro Boy, για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Μια νέα σειρά με πρωταγωνιστή τον Astro Boy πρόκειται να κυκλοφορήσει το 2019, με τίτλο Go Astro Boy Go!.

...Στη μεγάλη οθόνη

Αν εξαιρέσει κανείς τη μεγάλου μήκους ταινία που κυκλοφόρησε το 1962, αποτελώντας μια συρραφή της live-action σειράς Mighty Atom (1959-1960), η πρώτη ταινία με πρωταγωνιστή τον Astro Boy κυκλοφόρησε το 2009 από τα Imagi Animation Studios. Όντας συμπαραγωγή δύο χωρών, του Hong Kong και της Αμερικής, η ταινία αξιοποιεί τρισδιάστατο animation για να εξιστορήσει μια νέα οπτική στις απαρχές και τις περιπέτειες του Astro Boy. Στην αγγλική εκδοχή της ταινίας, τη φωνή του ήρωα του τίτλου χάρισε ο ηθοποιός Freddie Highmore (Charlie and the Chocolate Factory), με τη σύμπραξη γνωστών ηθοποιών του Hollywood όπως οι Nicolas Cage, Bill Nighy, Eugene Levy, Nathan Lane, Kristen Bell, Matt Lucas, Charlize Theron, και Donald Sutherland.  Η ταινία απέτυχε εισπρακτικά και το ίδιο συνέβη και με το συνοδευτικό της videogame (το πέμπτο σε σειρά videogame με πρωταγωνιστή τον Astro Boy). Παρόλα αυτά, ήδη από το 2017, βρίσκεται σε παραγωγή από τη New Line Cinema (The Lord of the Rings) μια live-action ταινία με πρωταγωνιστή τον Astro Boy.

Κληρονομιά

Πέρα απ’ το γεγονός πως εκτόξευσε στα ουράνια τη φήμη του Tezuka, ο Astro Boy αναδείχτηκε σε ηρωικό πρότυπο σ’ ολόκληρη την Ιαπωνία, ασκώντας επίδραση σε πολλά μεταγενέστερα manga και anime, ακόμα και πέρα απ’ τη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Πιο σημαντική, βέβαια, ήταν η συμβολή του χαρακτήρα και των περιπετειών του στο ν’ αποταχθεί το σκοτάδι που περικύκλωνε την ιδέα της ατομικής ενέργειας, να βοηθήσει την Ιαπωνία να ξεπεράσει τις πληγές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και να προχωρήσει στο μέλλον.

Ακόμη κι αφότου ο δημιουργός του Astro Boy, Osamu Tezuka, πέθανε το 1989, έχοντας δημιουργήσει περισσότερες από 150,000 χιλιάδες σελίδες magna comic και 60 καρτούν, η φήμη του Astro Boy συνέχισε να εξαπλώνεται, ξεφεύγοντας απ’ τα αυστηρά όρια του χαρτιού και της οθόνης. Δεκάδες είδη προϊόντων φέρουν μέχρι και σήμερα τη μορφή του, ενώ στις 7 Απριλίου του 2003 η πόλη Niiza, καταχώρησε τον Astro Boy στα μητρώα της, δίνοντάς του θαρρείς φυσική υπόσταση, ως δώρο γενεθλίων για τον ήρωα.

Με τα λόγια του ίδιου του  Tezuka, «Το μήνυμα που ήθελα να μεταφέρω μέσα απ’ τα έργα μου είναι απλό.[…] Ν’ αγαπάτε όλα τα πλάσματα! Ν’ αγαπάτε οτιδήποτε έχει ζωή! Προσπαθώ να εκφράσω αυτό το μήνυμα σε κάθε μου δουλειά, αν και συχνά λαμβάνει διαφορετικές μορφές, ως ένα μήνυμα για τη διαφύλαξη της φύσης, την ευλογία της ζωής, την καχυποψία για έναν πολιτισμό καθοδηγούμενο σε υπερβολικό βαθμό απ’ την επιστήμη, την καταδίκη του πολέμου, και ούτω καθεξής».

Διαδικτυακές Πηγές

en.wikipedia.org/wiki/Astro_Boy

Fujishima, Sorasaku (1990). 戦後マンガ民俗史 (in Japanese). Kawai Publishing

tezukainenglish.com/wp/?page_id=138

web.archive.org/web/20090119005144/http://tv.ign.com/top-100-animated-tv-series/86.html

www.animenewsnetwork.com/news/2003-03-20/astro-boy-a-japanese-citizen

www.astroboy-online.com/history.php

www.toonbarn.com/other-cartoons/planet-nemos-astro-boy-series-gets-new-name/