Φανταστικοί Κόσμοι στο Gaming

Μια από τις πάγιες αισθητικές μου απόψεις θέλει το gaming να εξελίσσεται σε νέα μορφή τέχνης, προσπαθώντας να πλαισιώσει εαυτόν μεταξύ λογοτεχνίας και κινηματογράφου. Ενώ η λογοτεχνία χρησιμοποιεί λέξεις για να περιγράψει/αφηγηθεί μια ιστορία, και ο κινηματογράφος χρησιμοποιεί την εικόνα, παράλληλα με τον διάλογο, το gaming βασίζεται στις προηγούμενες τεχνικές (αφήγηση, διάλογος, εικόνα) φέρνοντας στο προσκήνιο τη διάδραση. Εκεί λοιπόν που στη λογοτεχνία «διαβάζαμε» την ιστορία, και στον κινηματογράφο «βλέπαμε» την ιστορία, στο gaming καλούμαστε να «παίξουμε» την πλοκή.

Όπως ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία, έτσι και το gaming έχει αγγίξει όλα τα είδη/genres. Υπάρχουν παιχνίδια δράσης, παιχνίδια τρόμου (όπως το Silent Hill), παιχνίδια με ιστορίες επιστημονικής φαντασίας (ω αθάνατο Mass Effect), παιχνίδια με αισθητική film noir (Max Payne) ή steam-punk (Bioshock). Εννοείται, βέβαια, πως το fantasy δεν εξαιρείται από αυτήν τη λίστα. Τα video-games που έχουν ξεπηδήσει στο ευρύτερο fantasy –από τη μακρινή για μας δεκαετία του ‘70 έχουν πλέον αναβαθμιστεί και ανταγωνίζονται στα ίσα τόσο τις λογοτεχνικές προσπάθειες, όσο και τις κινηματογραφικές ταινίες, δίνοντας δείγματα εξαιρετικά καλογραμμένων χαρακτήρων, επικών μαχών και φυσικά, φανταστικών κόσμων τεραστίων διαστάσεων.

Σήμερα (κι ελπίζω να υπάρξουν κι άλλα άρθρα για τη σχέση fantasy και gaming) θα ασχοληθούμε ειδικά με τους φανταστικούς κόσμους στο gaming.

Σημείωση! Για ευνόητους λόγους, δεν θα συμπεριλάβουμε video games τα οποία βασίζονται σε ταινίες ή βιβλία. Επομένως, όσους περιμένετε να δείτε ονόματα όπως Middle-Earth, Westeros ή το σύμπαν του Witcher, θα σας απογοητεύσω. Εδώ μιλάμε για κόσμους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν αυστηρά στο πλαίσιο του game. Επίσης, αντιλαμβάνομαι πως τα περισσότερα παιχνίδια ρόλων έχουν λίγο-πολύ τους δικούς τους κόσμους, αλλά εδώ μιλάμε για κόσμους με βάθος και προοπτική. Επομένως, μπορεί τεχνικά ο κόσμος του Lordran (Dark Souls) ή του Rivellon (Divinity) να μετράει ως κόσμος εντός gaming, αλλά δεν θα τα συμπεριλάβουμε (παρόλο που τα εν λόγω παιχνίδια είναι διαμάντια όσον αφορά το gameplay).

Myrtana/Gothic 3: Ξεκινάμε με το παιχνίδι το οποίο είναι σχετικά άγνωστο (σε σχέση με τα υπόλοιπα). Το Gothic 3 είναι το τρίτο παιχνίδι στην σειρά Gothic και βγήκε στις αγορές το 2006. Συνεχίζοντας την ιστορία από εκεί που την άφησε το δεύτερο παιχνίδι, ο ανώνυμος ήρωας φτάνει στην περιοχή της Myrtana και μπαίνει σφήνα στον αιώνιο πόλεμο Ανθρώπων και Orc. Στο παιχνίδι θα περιπλανηθείτε και στις άλλες δύο περιοχές, τη Nordmar και τη Varant. Κάθε περιοχή έχει τον δικό της χαρακτήρα: η Myrtana (στην οποία περνάτε το 80% του παιχνιδιού) είναι το κλασικό ευρωπαϊκό δάσος με δέντρα, φρούρια και μικρές πόλεις. Η Nordmar θυμίζει Άλπεις, καλυμμένη με χιόνι και τεράστιες χαράδρες να προσφέρουν ύψος και βάθος στην περιοχή. Η Varant, από την άλλη, είναι μια ατέλειωτη έρημος με ερείπια παντού και μικρά χωριά «αραβικού» τύπου. Ο λόγος που τη συμπεριλαμβάνω είναι γιατί έδωσε διαφορετική τροπή στον πατροπαράδοτο τολκινικό μύθο των Ανθρώπων και των Orc. Πλέον τα Orc έχουν κατακτήσει τους ανθρώπους και ο ήρωας καλείται να επιλέξει την πορεία του: θα συμμαχήσει με τον θεό των Ανθρώπων (Innos), με τον θεό των Orc (Beliar) ή θα ακολουθήσει τον τρίτο δρόμο (Adanos); Παρόλο που το παιχνίδι είχε τρελά bugs και glitches όταν πρωτοβγήκε, είναι ένα αρκετά καλοδουλεμένο παιχνίδι, με έναν αρκετά πειστικό κόσμο.

Hyrule/The Legend of Zelda Series: Ένα παιχνίδι πιο παλιό κι από μένα. Η Hyrule είναι το σκηνικό για τα διάσημα παιχνίδια της Nintendo και για τις περιπέτειες του Link, του μικρού χαρακτήρα με τα πράσινα ρούχα και το παθολογικό μίσος για πιθάρια και οτιδήποτε άλλο μπορεί να σπάσει με το σπαθί του. Παρόλο που ξεκίνησε πολύ γενικά ως κόσμος (όπως βλ. παρακάτω), με την πάροδο των ετών και των είκοσι-ένα (21) παιχνιδιών που κυκλοφόρησαν (Σημείωση: όταν λέμε 21 παιχνίδια εννοούμε 21 original παιχνίδια. Δεν συμπεριλαμβάνουμε τις επανεκδόσεις και τα συναφή), χτίστηκε μια αξιοπρεπέστατη παράδοση που περιλαμβάνει θεές, κοσμικές δυνάμεις, βασιλικές οικογένειες, ιστορικά γεγονότα, μάχες και πολέμους, κατακλυσμούς και δαιμονικές εισβολές. Σίγουρα δεν θα βρείτε την αυστηρότητα στους εκάστοτε χάρτες των παιχνιδιών, όμως ακόμα κι έτσι, η Hyrule είναι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς και ίσως ο μακροβιότερος φανταστικός κόσμος στο gaming (με την εξαίρεση των Forgotten Realms που γεννήθηκαν, όμως, στο D&D).

Norrath/Everquest Series: Την αμαρτία μου θα την πω: Δεν έχω παίξει Everquest. Όμως ακόμα κι εγώ έχω ακούσει για αυτό το MMORPG, ευρύτερα γνωστό ως «World of Warcraft πριν το World of Warcraft». Οι περιπέτειες σε αυτό το παιχνίδι λαμβάνουν χώρα στο Norrath, έναν κόσμο που υποδιαιρείται σε πέντε ηπείρους: την Antonica, που είναι η μεγαλύτερη και είναι η πατρίδα ανθρώπων, troll και ogre, του Faydwer, σπίτι νάνων και ξωτικών, το Odus στο οποίο κατοικούν οι Erudites, το Kunark, σπίτι των ερπετοειδών Iskar και το Velious, φωλιά των δράκων. Είναι βέβαια αδύνατον να συνοψίσεις σε λίγες προτάσεις αυτό το έπος των είκοσι-τεσσάρων (24) επεκτάσεων, πεντακοσίων περιοχών και μιας ιστορίας που εμπλουτίζεται από το 1999 και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Το μόνο που μπορεί να πει κανείς είναι πως οι θεοί και τα τέρατα του Norrath εμπνέουν ακόμη και σήμερα τους παίχτες να εξερευνήσουν τις τεράστιες προοπτικές που προσφέρει.

Thedas/Dragon Age Series: Ευχαριστούμε την Bioware για αυτό το διαμάντι. Στα τρία βασικά παιχνίδια (και στα άπειρα DLC) γνωρίζουμε τον κόσμο του Thedas, έναν κόσμο ο οποίος βρίσκεται κυριολεκτικά στο χείλος του χάους και της καταστροφής. Ενώ ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ μάγων και παλαδίνων μαίνεται, με τους μεν να καλούν δαίμονες και τους δε να συμπεριφέρονται σαν δικτάτορες, στον κόσμο έχει πέσει πανούκλα, εισβολή ζωντανών-νεκρών και προσφάτως (στο τελευταίο παιχνίδι), εισβολή δαιμόνων. Ενώ ο κόσμος του Thedas είναι αρκετά μεγάλος, ο παίκτης μένει μόνο σε λίγες περιοχές (κυρίως των Free Marches, του Ferelden και του Orlais), ενώ άλλες –όπως η Antiva, το Tevinter Imperium ή το Par Vollen- μένουν μόνο ως υπόβαθρο ή απλές αναφορές. Παρ’ όλ’ αυτά, το Dragon Age καταφέρνει σε μια εποχή όπου η «τολκιν-ική» συνταγή για κόσμους είναι λίγο-πολύ μονόδρομος, να προσφέρει μια ευχάριστη πρωτοτυπία με την πολιτική του, τις σχέσεις μεταξύ των φυλών και τα βαθύτερα ερωτήματα που εγείρει.

Υ.Γ: Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, η λέξη Thedas είναι ακρωνύμιο από τις λέξεις THE D(ragon) A(ge) S(etting). 

Sanctuary/Diablo Series: Ίσως όχι high fantasy με την αυστηρή έννοια, αλλά fantasy nontheless μιας και έχει περισσότερο γοτθικά στοιχεία, το Diablo αποτελείται από μια σειρά παιχνιδιών που έχει αφήσει εποχή (και σε μερικούς παίχτες σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα). Όπως και να έχει, η ιστορία του Sanctuary είναι απλή: Στον πόλεμο αγγέλων και δαιμόνων, κάποιοι φιλειρηνιστές και από τα δύο μέρη δημιουργούν μια ενδιάμεση διάσταση μεταξύ Παραδείσου και Κολάσεως, εν είδη ασύλου (εξ ου και Sanctuary) κι από την ένωση Αγγέλων και Δαιμόνων, δημιουργούνται οι άνθρωποι. Εννοείται πως κάποια στιγμή μαθαίνεται το μυστικό και πλέον Παράδεισος και Κόλαση πολεμούν για να την κατακτήσουν. Δουλειά του παίκτη ήρωα είναι να περιπλανηθεί και κατανικήσει τα αρχέγονα κακά (prime evils)  και όποιο άλλο κακό βρεθεί στον δρόμο του. Το «πρόβλημα» με το Diablo είναι πως επειδή βασίζεται στο «Dungeon Crawler» gameplay και όχι σε αυτό που αποκαλούμε «Open World», ο κόσμος του υποβαθμίζεται αισθητά ειδικά στα πρώτα παιχνίδια. Τι εννοώ: Στο gameplay του Diablo στόχος είναι η εξολόθρευση των (άπειρων) εχθρών μέσα στο dungeon, όχι η εξερεύνηση ενός κόσμου, ενός χάρτη που απλώνεται μπροστά στον παίχτη. Ο κόσμος δεν διατίθεται προς εξερεύνηση (όπως στα άλλα rpg), αλλά αντίθετα μένει περιορισμένος στο εκάστοτε dungeon. Οι τεράστιες ιστορίες σχετικά με την Tristram, τους εμπόρους του Caldeum, τους μοναχούς του Ivgorod και τις αμαζόνες των νησιών του Skovos, μένουν στο περιθώριο της δράσης και της πλοκής που προσφέρει το παιχνίδι. Πάντως, αν ενδιαφέρεστε για κάτι πιο μεσαιωνικό, γοτθικό και δαιμονικό, το Sanctuary είναι ο κόσμος για εσάς.

Albion/Fable: Αν και η σειρά του Fable έχει προκαλέσει ανάμικτες κριτικές και έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις, εντούτοις κατά γενική ομολογία έχει θεμελιώσει ένα ενδιαφέρον σύμπαν. Το βασίλειο του Albion (όπως λέμε Αλβιών, άλλο όνομα για τη Βρετανία) είναι μια καταπράσινη έκταση, με πεδιάδες, λόφους, ποτάμια, πόλεις και χωριά.  Όπως θα ήταν αναμενόμενο, η Albion έχει αλλάξει με την πάροδο των ετών και τη δημιουργία νέων τίτλων. Ήδη στην ιστορία μεταξύ των τριών βασικών παιχνιδιών (Fable, Fable II και Fable III) έχουν περάσει αιώνες –στο πρώτο Fable είμαστε σε ένα μεσαιωνικό setting ενώ στο τρίτο Fable έχουμε αγγίξει τη βιομηχανική επανάσταση. Τελικά καταλήγει να είναι αρκετά δύσκολο να κρατηθεί μια συνέπεια μεταξύ των περιοχών του βασιλείου -λ.χ στο πρώτο Fable υπήρχε η περιοχή του Greatwood, ενώ στο δεύτερο η περιοχή του Brightwood. Παρόλο που τα δύο αυτά δάση καταλαμβάνουν την ίδια γεωγραφική έκταση, εντούτοις οι developers του παιχνιδιού ξεκαθάρισαν πως οι δύο αυτές περιοχές δεν ταυτίζονται. Αν σε αυτά προσθέσει κανείς τις νέες περιοχές (όπως τη νότια περιοχή της Aurora), θα φτάσει κάποιος στο συμπέρασμα πως η Albion είναι ένας κόσμος που με κάθε νέο τίτλο αλλάζει και εμπλουτίζεται.

Aranna/Dungeon Siege: Παλιό μεν, κλασικό δε. Ξεκίνησε, όπως και τα υπόλοιπα σχετικά χαλαρά, εστιάζοντας μόνο στο βασίλειο του Ehb, αλλά με την πάροδο των ετών προστέθηκαν πάρα πολλές περιοχές, όπως το βασίλειο των goblins, Gonsiir, η πόλη των ξωτικών Iliyara στα Northern Reaches, το νησί Greilyn, που είναι η πατρίδα των δρυάδων, η Μεγάλη Δυτική Έρημος Aranoi, για να ονομάσουμε μερικές. Μέσα σε αυτόν τον κόσμο (κυρίως όμως στο βασίλειο του Ehb), ο παίκτης καλείται να νικήσει τις δυνάμεις του κακού, που απειλούν το βασίλειο και να μετατραπεί από ένας απλός αγρότης στον ήρωα του βασιλείου. Ελαφρώς generic, αλλά καλό παιχνίδι παρά ταύτα.

Faelands/Kingdoms of Amalur: O R.A Salvatore, ο γνωστός συγγραφέας των DemonWars Saga, αλλά και άλλων βιβλίων εμπνευσμένων από το σύμπαν των Forgotten Realms επιμελείται του κόσμου των Faelands και των πέντε περιοχών του: Της δασικής έκτασης του Dalentarth, των πεδιάδων του Erathell, των φαραγγιών του Detyre, των βάλτων του Klurikon και της κρυστάλλινης περιοχής της Alabastra. Οι πέντε αυτές περιοχές κατοικούνται από ανθρώπους και ξωτικά, που με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε δύο κατηγορίες. Υπάρχουν οι Almain που είναι οι άνθρωποι των πόλεων, οι νομαδικές φυλές ανθρώπων, των Varani, τα Ljosalfar (Light Elves) και τα Dokkalfar (Dark Elves). Κι αν αυτά σας φαίνονται λίγα (σίγουρα περισσότερα από το Gothic) οι developers του Kingdoms of Amalur είχαν δεσμεύσει τον R.A Salvatore για μια ιστορία 10.000 ετών, όμως δυστυχώς οι 38 studios που ανέπτυξαν το παιχνίδι βάρεσαν κανόνι, επομένως ίσως δεν μάθουμε ποτέ τις δυνατότητες που είχε αυτό το εγχείρημα.

Tamriel/The Elder Scrolls Series: I was going to write an article, but I took an arrow in the knee… (Ελάτε, το περιμένατε κατά βάθος). Η ήπειρος της σειράς των Elder Scrolls είναι η προτελευταία μας επιλογή για σήμερα. Η Tamriel είναι μια τεράστια ήπειρος, περιτριγυρισμένη από θάλασσα, και χωρίζεται περιοχές, στις οποίες κατοικούν οι φυλές των ανθρώπων (Imperials, Nords, Bretons και Redguards) των ξωτικών Mer (Altmer/High Elves, Bosmer/Wood Elves, Dunmer/Dark Elves και Orsimer/Orcs –ναι, τα Orcs κατάγονται από τα ξωτικά, γεγονός που οι περισσότεροι λαοί έχουν ξεχάσει) και των δύο ζωωδών φυλών, των Argonians που είναι μια αμφίβια, ερπετοειδής φυλή και των Khajiit, που έχουν στοιχεία αιλουροειδών. Οι περιοχές είναι σχεδόν ισάριθμές, με τα τρία τελευταία παιχνίδια να λαμβάνουν χώρα στο Morrowind, πατρίδα των Dunmer, το Cyrodiil πατρίδα των Imperials και το Skyrim, τη βόρεια πατρίδα των Nords. Το καλό με τα Elder Scrolls, κάτι που τα κάνει να ξεχωρίζουν, είναι πως έχουν βαθύνει πολύ στην ιστορία και προϊστορία των περιοχών και των φυλών. Από τους θεούς και τους δαίμονες (ειδικά οι δαίμονες παίζουν σημαντικό ρόλο στις αποστολές σας), μέχρι τις ιστορίες που διαβάσετε για τους παλαιότερους βασιλιάδες, τους Akaviri, το Elder Scrolls έχει τα πάντα: από εμφύλιους πολέμους και δαιμονικές εισβολές, μέχρι τάγματα δολοφόνων και ζωντανές μούμιες.

Azeroth/World of Warcraft: Ένα θέμα τόσο μεγάλο, που θα μπορούσε να γίνει σειρά άρθρων με αφορμή το σύμπαν του Warcraft, ένα σύμπαν που ενέπνευσε ένα κάρο παιχνίδια, με άλλα δέκα κάρα επεκτάσεων, βιβλία, μυθιστορήματα, graphic novels και μια πολύ, πολύ μέτρια ταινία (συγγνώμη, αλλά ήταν). Όπως και να ‘χει, το πράγμα, αυτό που ξεκίνησε ως πόλεμος Orc και Ανθρώπων, έχει εξελιχθεί πολύ και πλέον έχουμε φτάσει σε εξωγήινους κόσμους, πολεμώντας κυριολεκτικά τους Τιτάνες που λίγο πολύ έχουν φτιάξει τον ίδια τον Azeroth. Ακόμα και η ίδια η γεωγραφία έχει εξελιχθεί: αυτό που ξεκίνησε ως ημι-αντιγραφή του Tolkien (βλ. ομοιότητες μεταξύ Tol Barad και Barad-Dur, Khaz Modan και Khazad-Dum και Quel’Dorei και Quendi) ξέφυγε από την τολκινιανή φόρμα, εμφανίζοντας νέες περιοχές (όπως η Kalimdor, το Draenor και η Pandaria), νέες φυλές, άλλες με περισσότερη επιτυχία (όπως οι Tauren/ψευδο- Apachi, και οι Draenei) και άλλες με λιγότερη (όπως οι Pandaren για το ασιατικό ακροατήριο). Ακόμα και η ιστορία έχει αλλάξει, με την κλασική διαμάχη καλών-κακών (Valar/Titans εναντίον Morgoth/Sargeras) να φτάνουμε στην εισαγωγή των Παλαιών Θεών (κάτι όντα Lovercraft-ιανού τύπου), των Elemental Lords (άλλα όντα φτιαγμένα από τα τέσσερα στοιχεία, φωτιά/Ragnaros, νερό/Neptulon, γη/Therazane και αέρας/Al Akir), και πλέον, των Void Lords (που μένει να δούμε σε μεταγενέστερη επέκταση). Ό,τι και να λέω πάντως για το Warcraft και τον Azeroth, ένα είναι το σίγουρο: Η Blizzard έχει τον τρόπο της να προσφέρει καινούργιες διαστάσεις σε μια ιστορία που κρατάει από το μακρινό 1994.

Σίγουρα η λογοτεχνία (στα κάτι χιλιάδες χρόνια από την εμφάνισή της) μας έχει δώσει τους πιο φανταστικούς κόσμους, από την Ουτοπία του More και την Wonderland του Caroll μέχρι τη Middle-Earth και το Westeros, όμως το gaming κερδίζει γρήγορα έδαφος και παρουσιάζει εξίσου πολύπλοκους κόσμους, αφηγήσεις με βάθος και πρωτότυπες εμπνεύσεις. Οι κόσμοι στο gaming είναι κόσμοι εφάμιλλοι των λογοτεχνικών, παρόλο που το gaming μετράει μόνο μερικές δεκαετίες ζωής. Και οι κόσμοι πολλαπλασιάζονται: Πλέον υπάρχουν ένα σωρό άλλα παιχνίδια που χτίζουν σιγά σιγά παραδόσεις/lore για τα παιχνίδια τους (π.χ η Demacia στο League of Legends ή το Numbani στο Overwatch ή οποιοδήποτε άλλο MMORPG) και ο μεταξύ «ανταγωνισμός» κάνει τα παιχνίδια ολοένα και πιο απαιτητικά, καλοδουλεμένα και σε κάποιες περιπτώσεις, μικρά αριστουργήματα.

Guest Post

Ο Ανδρέας Αντωνίου γεννήθηκε στις 12/01/1988 στη Θεσσαλονίκη και διαμένει στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι η Μεταφυσική, η Αισθητική και η Φιλοσοφία της Τέχνης. Έχει εκδόσει τρεις ποιητικές συλλογές και ένα μυθιστόρημα: «Το Φως και το Σκοτάδι» (Ποίηση, Nova-Atlantis, 2010), «Ο Ποιητής και το Φεγγάρι» (Ποίηση, I-Write, 2012), «Τα Μάτια της Aelun (Ποίηση, Οδός Πανός, 2016) και «Το Παρελθόν Ενός Συγγραφέα» (Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πηγή, 2016). Έχει βραβευθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς κι έχει δημοσιεύσει ποιήματά του σε έγκριτα λογοτεχνικά περιοδικά.