Μέσα από τη μαγική ντουλάπα: C.S. Lewis και το Χρονικό της Νάρνια

«Πρέπει να είναι τεράστια ντουλάπα», σκέφτηκε η Λούσυ, κι όλο προχωρούσε, παραμερίζοντας τις μαλακές πτυχές των πανωφοριών για ν’ ανοίγει δρόμο. Πρόσεξε τότε πως κάτι έτριζε κάτω από τα πόδια της.

«Λες να ‘ναι η ναφθαλίνη;» σκέφτηκε, κι έσκυψε για να ψαχουλέψει τον πάτο της ντουλάπας. Αντί όμως για το σκληρό και λείο ξύλο, έπιασε κάτι απαλό σα πάχνη, τρομερά κρύο. «Μυστήριο πράγμα», είπε και έκανε άλλα δύο βήματα.

Κάποιοι από εσάς σίγουρα αναγνωρίζετε το απόσπασμα, για εσάς όμως που δεν το ξέρετε, επιτρέψτε μου να σας συστήσω έναν από τους πιο γνωστούς και καταξιωμένους συγγραφείς στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, τον Clive Staples Lewis. Ο Clive Staples Lewis γεννήθηκε στο Μπέλφαστ της Ιρλανδίας, στις 29 Νοεμβρίου το 1898 και σαν παιδί ήταν τόσο γοητευμένος με τα ζώα που είχαν ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά, που συχνά έγραφε και σχεδίαζε τις δικές του ιστορίες ζώων. Με τη βοήθεια του αδερφού του Warnie μάλιστα, δημιούργησαν τον κόσμο του Boxen, που κατοικούνταν και διοικούνταν από ζώα. Σε αυτή τη μεγάλη φαντασία, βοήθησε φυσικά και η -κατά τα λεγόμενα του ίδιου του Lewis- τεράστια βιβλιοθήκη του πατέρα του, που του πρόσφερε την ψυχαγωγία που επιθυμούσε.

Στην ηλικία των 4, ένα ατυχές γεγονός με τον σκύλο του Jacksie, τον έκανε να ανακοινώσει στην οικογένεια του ότι πλέον θα άκουγε μόνο σε αυτό το όνομα και πράγματι, στην αρχή δεν απαντούσε σε τίποτα άλλο. Αργότερα αποδέχτηκε το χαϊδευτικό αυτού, που ήταν Jack, και με αυτό το όνομα ήταν γνωστός στους στενούς φίλους και συγγενείς του, για το υπόλοιπο της ζωής του.

Σαν παιδί, εντρύφησε στη νορβηγική και ελληνική μυθολογία και αργότερα στους ιρλανδικούς μύθους και λογοτεχνία, ένα μονοπάτι που τον κατεύθυνε στο να ακολουθήσει σπουδές πάνω στον τομέα της κλασσικής φιλολογίας, στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Όταν επέστρεψε στο ίδιο πανεπιστήμιο για να εργαστεί, γνώρισε έναν επίσης μετέπειτα κορυφαίο συγγραφέα του φανταστικού, τον J.R.R. Tolkien, με τον οποίο πέραν από συνάδελφοι, έγιναν και καλοί φίλοι -μάλιστα εκεί οι δύο τους ήταν ενεργά μέλη μια ανεπίσημης συγγραφικής ομάδας, που έφερε το όνομα Inklings και περιλάμβανε και άλλους ακαδημαϊκούς, όπως τον Nevill Coghill, τoν λόρδο David Cecil, τoν Charles Williams, τoν Owen Barfield και τον αδερφό του, Warren Lewis. Μετά από σχεδόν 30 χρόνια εργασίας στην Οξφόρδη, το 1954, του απονεμήθηκε από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ η έδρα της Μεσαιωνικής φιλολογίας και της φιλολογίας της Αναγέννησης, στην οποία δίδασκε μέχρι τον θάνατό του, το 1963.

Συνολικά ο μυθιστοριογράφος, μεσαιωνοδίφης, δοκιμιογράφος -και πολλά ακόμα- Lewis, έγραψε παραπάνω από 30 βιβλία, τα οποία μεταφράστηκαν σε παραπάνω από 30 γλώσσες, πουλώντας εκατομμύρια αντίτυπα. Το Χρονικό της Νάρνια (The Chronicles of Narnia), που είναι και η πιο γνωστή δουλειά του συγγραφέα, αποτελείται από 7 βιβλία και έχει μεταφερθεί στο θέατρο, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και φυσικά, τον κινηματογράφο και πάνω σε αυτό, θα αναφερθούμε στο υπόλοιπο του άρθρου μας.

Το Χρονικό της Νάρνια

Το χρονικό αυτό διαδραματίζεται, όπως προδίδει και το όνομα του, σε έναν φανταστικό κόσμο που ονομάζεται Νάρνια και είναι γεμάτος μαγεία, μυθικά τέρατα και ομιλούντα ζώα. Οι ήρωες αυτού του κόσμου είναι παιδιά και με τις περιπέτειες τους ξεδιπλώνεται και περιγράφεται και η ιστορία αυτού του μοναδικού μέρους. Όλα τα παιδιά -εκτός του βιβλίου Το Άλογο και το Αγόρι του- προέρχονται από τον δικό μας κόσμο και με διάφορους μαγικούς τρόπους μεταφέρονται στη Νάρνια, την οποία καλούνται να προστατεύσουν από το κακό, με τη βοήθεια του μεγάλου λιονταριού Ασλάν και να επιστρέψουν τον θρόνο της στον νόμιμο διάδοχό του. Στην επταλογία αυτή, γινόμαστε μάρτυρες και συνταξιδιώτες σε αυτό το τόσο ξεχωριστό και όμορφο σύμπαν, από την αρχή της δημιουργίας του, μέχρι την τελική του μάχη.

Ο C.S. Lewis έγραψε την επταλογία της Νάρνια, στο διάστημα από το 1950 μέχρι το 1956, και αποτελείται από 7 αυτοτελείς ιστορίες, συνδεδεμένες μεταξύ τους με τον ίδιο βασικό μύθο, τον χώρο και τα βασικά πρόσωπα των ηρώων. Το πρώτο βιβλίο της σειράς ήταν Το Λιοντάρι, η Μάγισσα και η Ντουλάπα, που ο Lewis έγραψε το 1950, ακολουθούμενο από τα Ο Πρίγκιπας Κασπιανός το 1951, Ο Ταξιδιώτης της Αυγής το 1952, Ο Ασημένιος Θρόνος το 1953, Το Άλογο και το Αγόρι του το 1954, Ο Ανεψιός του Μάγου το 1955 και τέλος, Η τελευταία Μάχη, του 1956. Στην πραγματικότητα, το έκτο βιβλίο της σειράς, Ο Ανεψιός του Μάγου, είναι η βάση των υπολοίπων, καθώς εκεί ο συγγραφέας μας εξηγεί πώς άρχισαν οι περιπέτειες που αποτελούν ολόκληρο το έργο.

Στις μετέπειτα εκδόσεις, τηρήθηκε η χρονολογική σειρά του έργου και έτσι Ο Ανεψιός του Μάγου είναι πλέον το πρώτο βιβλίο της εφταλογίας, με τα υπόλοιπα να ακολουθούν ως έχει. Όταν ο Lewis ρωτήθηκε για αυτή την παράδοξη διαρρύθμιση, εκείνος παραδέχτηκε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο το είχε γράψει το 1938 και ήταν πολύ διαφορετικό από τον τόμο που κρατάμε πλέον στα χέρια μας. Μόνο αφού είχε φτάσει αρκετά βαθιά στην ιστορία του κόσμου του, ένιωσε την ανάγκη να βρει τις ρίζες του και έτσι δημιουργήθηκε Ο Ανεψιός του Μάγου, που δείχνει την καταγωγή της Μάγισσας, της Ντουλάπας και του Φανοστάτη.

Όμως, ας γνωρίσουμε μερικούς από τους πιο αγαπημένους και αξιοπρόσεκτους ήρωες αυτής της σειράς:

Αδέρφια Πίβενσι:

Ο Πίτερ, η Σούζαν, Ο Έντμουντ και η Λούσυ, τέσσερα παιδιά που φυγαδεύτηκαν μακριά από το Λονδίνο, για να γλιτώσουν από τη βιαιότητα του πολέμου. Στο νέο τους σπίτι, ανακαλύπτουν την είσοδο για αυτόν τον τόσο παράξενο κόσμο και με τη βοήθεια τους, η Νάρνια διανύει τη Χρυσή Εποχή της.

Ο Πίτερ είναι ο μεγαλύτερος από τους τέσσερις και είναι υπεύθυνος και στοργικός, προσπαθώντας πάντα να κάνει το καλύτερο για τα αδέρφια του. Μερικές φορές παρουσιάζεται ως οξύθυμος, αλλά αυτό είναι γιατί νιώθει υπεύθυνος, ειδικά για τη Λούσυ, που είναι η μικρότερη της παρέας. Όταν ξεκινάει η ιστορία του στο πρώτο βιβλίο, είναι 13 χρονών.

Η Σούζαν είναι η δευτερότοκη και η μεγαλύτερη από τα δύο κορίτσια της οικογένειας. Πέραν από πανέμορφη, είναι ήπια και γλυκιά, καλόκαρδη, μα πάνω απ’ όλα πολύ λογική, κάτι που την κάνει σχεδόν να μοιάζει πεισματάρα. Στο πρώτο βιβλίο, είναι 12 χρονών.

Ο Έντμουντ Πίβενσι είναι ο τρίτος από τα αδέρφια και ο δεύτερος που μπήκε μέσα στον κόσμο της Νάρνια. Του αρέσουν οι σκανταλιές και αρκετές φορές είναι αρκετά ειρωνικός, κάτι όμως που αλλάζει, όταν συναντάει τη Λευκή Μάγισσα. Όταν πρωτογνωρίζουμε τον Έντμουντ, είναι 10 χρονών.

Τέλος, η μικρότερη της οικογένειας είναι η Λούσυ. Η πρώτη που ανακαλύπτει την είσοδο της Νάρνια και πέρα από ωραία και χαριτωμένη, οι φαύνοι έχουν να λένε για την τρυφερή καρδιά της. Ο Lewis, έδωσε το όνομα της βαφτιστήρας του στην ομώνυμη χαρακτήρα, για την οποία έχει γράψει και μια πολύ τρυφερή αφιέρωση στο πρώτο του βιβλίο.

Ασλάν:

Ο Μέγας Λέων, η αλλιώς, το μεγάλο ομιλούμενο λιοντάρι, που εμφανίζεται σε διαφορετικά μεγέθη, ανάλογα με τον άνθρωπο στον οποίο θα εμφανιστεί. Είναι σοφός και μια μεγάλη δύναμη του Καλού, αλλά παρά την καλή του φύση, οι Ναρνιανοί λένε ότι δεν είναι ένα εξημερωμένο λιοντάρι. Ο Lewis, δεν σκόπευε να εμφανίσει πότε τον Ασλάν στα βιβλία του, αλλά μια νύχτα ονειρεύτηκε ένα λιοντάρι και το θεώρησε σαν σημάδι.

Ευστάθιος Σκραμπ:

Ξάδερφος των Πίβενσι, συλλέκτης σκαθαριών και μάλλον αντιπαθής σαν χαρακτήρας στην αρχή του βιβλίου του. Αργότερα αποκτάει μια νέα φίλη, την Τζιλ Πόουλ και με αυτήν ταξιδεύει στον μαγικό κόσμο της Νάρνια, ενώ η αγένεια και η ζήλεια του απέναντι στον Έντμουντ και τη Λούσυ, χάρη στη δύναμη της Νάρνια, σίγα σιγά χάνεται.

Η Λευκή Μάγισσα:

Μια πανίσχυρη μάγισσα, που βύθισε τον κόσμο της Νάρνια στο χιόνι και τον πάγο για εκατό χρόνια, ξεκινώντας τον Μακρύ Χειμώνα. Το όνομα της είναι Τζάντις και ήταν η μοναδική κάτοικος και αυτό-ανακηρυχθείσα τελευταία βασίλισσα της Τσάρνης.

Ταινίες και σειρά:

Φυσικά, με τόσους μικρούς φανατικούς αναγνώστες, δεν θα μπορούσε να λείψει και μια μεταφορά των βιβλίων στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη. Η σειρά που ήταν βασισμένη σε τέσσερα από τα βιβλία της εφταλογίας και παραγωγής του BBC, βγήκε πρώτη φορά στην τηλεόραση τον Νοέμβριο του 1988 και έπαιξε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1990.

Στη μεγάλη οθόνη, μεταφέρθηκαν μόνο τρία από αυτά, Το Λιοντάρι, η Μάγισσα και η Ντουλάπα το 2005, Ο Πρίγκιπας Κασπιανός το 2008 και Ο Ταξιδιώτης της Αυγής το 2010. Επιπλέον, έχει ανακοινωθεί και η παραγωγή του Ο Ασημένιος Θρόνος, χωρίς όμως να έχει γίνει γνωστή η ημερομηνία που θα κυκλοφορήσει.

Μέσα από μια ντουλάπα

Είμαι σίγουρη πως ο Lewis ποτέ του δεν περίμενε ότι θα άγγιζε την καρδιά τόσο πολλών παιδιών και ότι τα βιβλία του, ακόμη και τώρα, θα είχαν φανατικούς αναγνώστες. Ίσως μάλιστα και να εντυπωσιαζόταν από τη χρήση των εφέ και την αποτύπωση των κειμένων του σε ταινίες -φήμες λένε πως ήταν αντίθετος στα θεατρικά, από φόβο ότι τα ζώα θα φαινόντουσαν μάλλον άχαρα-. Αυτό που παραμένει όμως, είναι ότι λίγα πράγματα μπορεί να πει κανείς για αυτή την εκπληκτική σειρά βιβλίων, χωρίς να παρασυρθεί από την ιστορία της και να αποκαλύψει περισσότερα απ’ ό,τι θα έπρεπε. Το χρονικό της Νάρνια, άλλωστε, είναι για μένα είναι κάτι πολύ προσωπικό, μιας και σαν παιδί το διάβασα και για μένα, είναι μία από τις σειρές βιβλίων που σε αλλάζουν, μόνο με τον καλό τρόπο. Για αυτό σας το προτείνω ανεπιφύλακτα, σαν ένα από τα must read παιδικά βιβλία και μην ξεχνάτε, για να πας εκεί που θέλεις, όπως και στη Νάρνια, πρέπει να πιστεύεις…

Ολόκληρη η εφταλογία, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κέδρος

Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3, Πηγή 4, Πηγή 5, Πηγή 6, Πηγή 7, Πηγή 8

Cover art by Justin Sweet

Guest Post

Η Ιωάννα-Ελίζα Πολιτσοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Από πολύ μικρή τής άρεσε το διάβασμα και περνούσε πολλές ώρες χαμένη μέσα σε ένα βιβλίο. Καθώς μεγάλωνε, ανέπτυξε μια ιδιαίτερη συμπάθεια στους μύθους, στα παράξενα πλάσματα και στις μαγικές τοποθεσίες. Και ποιο το καλύτερο μέρος γι’ αυτά από την Ιρλανδία και τη Σκοτία; Αγαπώντας ιδιαίτερα την παραδοσιακή τους μουσική αλλά και τις απομονωμένες περιοχές τους, δε θα μπορούσε παρά να έχει γράψει μια ιστορία που να διαδραματίζεται σε αυτά τα μέρη. Πράγματι, με ηρωίδα ένα ασυνήθιστο κορίτσι, μας ταξιδεύει σε πρωτόγνωρους μαγικούς τόπους, που δεν είναι πάντοτε και τόσο ακίνδυνοι.

Η σειρά σύγχρονης μυθοπλασίας που φέρει τον τίτλο Ουροβόρος Κρίνος πραγματεύεται μύθους, δολοφονίες και ιδιαίτερα επικίνδυνες θεωρίες, μα πάνω απ' όλα αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής κοκκινομάλλας Κέλτισσας, της Μόριγκαν Κρόου.