Η μαγεία της συγγραφής: συνέντευξη με τον Γρηγόρη Κ. Δημακόπουλο

Ο Γρηγόρης Κ. Δημακόπουλος είναι πολιτικός μηχανικός που ζει κι εργάζεται στην Καρδίτσα. Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1980, μα έχει καταγωγή από την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα. Σπούδασε στο Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκης, την περίοδο 2000-2006, όπου και εδραιώθηκε η ιδιαίτερη αγάπη του για τη συμπρωτεύουσα. Από πολύ μικρή ηλικία καλλιεργήθηκε μέσα του το ενδιαφέρον του για τη λογοτεχνία, κυρίως μετά την επαφή του με την Ιστορία Χωρίς Τέλος του Μιχαήλ Εντέ και τα έργα του Ιούλιου Βερν.

Νεαρός ακόμη, ανακαλύπτει το πάθος του για την αστροφυσική, ένα πάθος που γεννήθηκε διαβάζοντας αποσπάσματα από παλαιούς τόμους του Ανεξήγητου και τα διάφορα συγγράμματα εκλαϊκευμένης επιστήμης που ανακάλυπτε κατά καιρούς στην αγέραστη, μυστηριώδη, άκρως συναρπαστική βιβλιοθήκη του παππού του.

Στη Θεσσαλονίκη αναπτύχθηκε η αγάπη του για την κλασική λογοτεχνία και τη λογοτεχνία του φανταστικού. Αγαπημένο του βιβλίο είναι το Σιλμαρίλλιον, του Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν.

Η τριλογία φαντασίας «Η Εποχή των Θρύλων» είναι ένα έργο που δουλεύει εντατικά τα τελευταία έξι χρόνια. Το βραβευμένο διήγημα «Το εκκρεμές», ήταν το πρώτο έργο του που είδε το φως της έκδοσης, λαμβάνοντας την τρίτη θέση στον πανελλήνιο διαγωνισμό Φαντασία 2018, στα πλαίσια του φεστιβάλ Fantasmagoria της Θεσσαλονίκης (Έπος της Φαντασίας ΙΙ, Εκδόσεις iWrite, 2018).

FB Page: Η Εποχή των Θρύλων

Η μυθοπλασία του φανταστικού είναι αδιαμφισβήτητα μια περίπλοκη διαδικασία. Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η σύστασή της για το δικό σας συγγραφικό έργο και σε ποια πεδία κινείται η έρευνά σας για τη συνέπειά της;

Γ.Δ. Απολαυστική και συναρπαστική θα τη χαρακτήριζα ως διαδικασία, όχι απαραίτητα περίπλοκη.

Στη μυθοπλασία θα πρέπει να αποφασίσεις αν προτιμάς να ανακαλύψεις πρώτα, ψηλαφώντας, την οργανικότητα του κόσμου που γεννά η φαντασία σου ή αν θα προσπαθήσεις να δώσεις έμφαση σε τεχνικά ζητήματα, ώστε να μην υπάρξουν αδυναμίες στους συσχετισμούς και τη συνοχή των γεγονότων. Θα πρέπει να επιλέξεις στο αν θα ενδώσεις στη σαγήνη του μυστηρίου ή αν θα επιχειρήσεις πρώτα να εδραιώσεις γερά θεμέλια, λειτουργώντας με γνώμονα τη λογική.

Αν επιλέξεις το πρώτο μονοπάτι ο δρόμος είναι μακρύς, μα εγγυημένα θα απολαύσεις τη διαδρομή. Ο κόσμος θα χτίζεται σιγά-σιγά κι όλα τα κρίσιμα ερωτήματα θα απατώνται το ένα μετά το άλλο, αβίαστα πολλές φορές.

Αν ακολουθήσεις το δεύτερο μονοπάτι, όπου θα θέλεις να τα έχεις όλα έτοιμα, τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και το χτίσιμο της κοσμοπλασίας γίνεται περισσότερο απαιτητικό, κι αυτό γιατί αναλώνεσαι στο στήσιμο της πληροφορίας (οργάνωση - συνέπεια -ροή- απόδοση) και μάλιστα συσσωρευτικά, οπότε τότε ενέχει ο κίνδυνος να αποσυντονιστείς και να μην μπορέσεις να αποδώσεις πειστικά τη ζωντάνια του κόσμου που τόσο κόπιασες να στήσεις, καθώς θα έχεις θυσιάσει το momentum και τη βασική έμπνευση της ιστορίας που κατά πάσα πιθανότητα πυροδότησε την επιθυμία της συγγραφής.

Όπως ίσως αντιλαμβάνεστε, εγώ επέλεξα το πρώτο μονοπάτι. Η σύσταση της μυθοπλασίας διήρκεσε έξι έτη. Ο κόσμος χτίστηκε δίχως βιασύνη. Δεν αναλώθηκα στο να απαντήσω αμέσως όλα τα ερωτήματα. Νέες ιδέες προέκυπταν στην πορεία, πολλά κομμάτια του παζλ έρχονταν να προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα, το κάθε μέρος αποκτούσε τη δική του ιστορία στον χάρτη που σχεδίαζα. 

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, κινήθηκε και η έρευνα που έκανα. Ερχόταν φυσικά, αργά και σταθερά: διάβαζα άρθρα, αντλούσα γνώσεις από διάφορες πηγές – βιβλία, το διαδίκτυο, συζητήσεις, ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν, όλων των ειδών τα ερεθίσματα, όλων των ειδών τις εξελίξεις που θεωρούσα πως ταίριαζαν στο βιβλίο και βελτίωναν την αφήγηση – και αναλόγως σμίλευα τον κόσμο. Τα πεδία στα οποία κινήθηκε η έρευνα, επομένως, και λόγω της ιδιαίτερης φύσης του βιβλίου, καλύπτουν μια ευρεία γκάμα: από τον μύθο, την ιστορία, τη γεωγραφία, έως και την επιστήμη.

Πώς αντιλαμβάνεστε την άποψη πως η συγγραφή είναι μια πνευματική διαδικασία;

Γ.Δ. Το πνεύμα είναι η ουσία της ψυχής, είναι κάτι ανεξάντλητο που πηγάζει από μέσα μας. Μας βοηθάει στη διαμόρφωση της αντίληψης του κόσμου και καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον. Σχετίζεται επίσης με τα κίνητρα που έχουμε, αλλά και με εκείνα τα στοιχεία που θεωρούνται αλληλένδετα με τον χαρακτήρα μας. Αυτό το γεγονός αντικατοπτρίζεται στις σελίδες του εκάστοτε βιβλίου και του προσδίδει το ανάλογο ύφος.

Αν κάποιος διαθέτει πλούτο συναισθημάτων και μια ιδιαίτερη διεισδυτική αντίληψη, αυτό φαίνεται από τον τρόπο που γράφει. Αν είναι ρηχός και ενθουσιάζεται από τις εφήμερες απολαύσεις της ζωής, επίσης φαίνεται. Αν είναι εκκεντρικός, αυτό αποτυπώνεται στο κείμενο. Επομένως, ναι, συμφωνώ πως η συγγραφή είναι μια πνευματική διαδικασία που αντλεί ένα κομμάτι της ψυχής μας προκειμένου να λάβει την τελική μορφή της.

Υπάρχουν σκηνές στα βιβλία σας τις οποίες «κόβετε» στην επιμέλεια;

Γ.Δ. Το «κόβετε» είναι ήπιος χαρακτηρισμός όταν μιλάμε για τη διόρθωση των λαθών που έκανα γράφοντας το πρώτο draft. Ολόκληρα κεφάλαια των 20.000 λέξεων εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης αναθεώρησης. Ήταν σκηνές (γεγονότα & διάλογοι) που δεν ταίριαζαν με το ύφος που σκόπευα να δώσω στο βιβλίο. Λάθη που θεωρώ πως οι περισσότεροι νέοι συγγραφείς κάνουν· λάθη απαραίτητα, μέσω των οποίων γινόμαστε ωριμότεροι ως δημιουργοί. Θεωρώ, βεβαίως, πως με την κατάκτηση της εμπειρίας αυτά τα περιστατικά μειώνονται ως και εξαλείφονται, αναλόγως την περίπτωση.

Κρύβετε στα βιβλία σας μυστικά τα οποία μόνο ελάχιστοι αναγνώστες θα καταφέρουν να ανακαλύψουν;

Γ.Δ. Μονάχα ένα έκρυψα. Ένα πείραγμα ουσιαστικά, για τα μάτια ενός συγκεκριμένου ανθρώπου.

Ως αναγνώστης και δημιουργός του είδους, γιατί πιστεύετε πως μας ελκύει το φανταστικό;

Γ.Δ. Προσωπικά, ανέκαθεν με συγκινούσε αυτό το είδος της λογοτεχνίας. Εξήπτε τη φαντασία μου. Με έκανε να νιώθω πως βίωνα ένα ταξίδι. Ικανοποιούσε την ανάγκη μου για εξερεύνηση κι έθετε το κίνητρο της απεριόριστης δημιουργικής ελευθερίας μέσα μου.

Υπάρχει όμως κι ένας βαθύτερος λόγος.

Θεωρώ πως η ροπή και η αγάπη προς το φανταστικό είναι μέρος της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας.

Είναι ένα διαχρονικό, αρχετυπικό μοτίβο συμπεριφοράς που έχει πανανθρώπινο χαρακτήρα, που έχει τους ρίζες του στην αυγή του πολιτισμού ίσως, όπως εύκολα διακρίνει κανείς στα Έπη του Ομήρου και τις μυθολογίες των εκάστοτε αρχαίων λαών. Η λογοτεχνία του φανταστικού εξυπηρετεί αυτόν ακριβώς τον σκοπό, αυτή την πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης: τη σαγήνη και το δέος για το άγνωστο, την αγάπη και την ανάγκη για καθετί μυστηριακό, που όμως να είναι οριακά αντιληπτό. Είναι η απόρροια μιας αρχετυπικής συμπεριφοράς που ενισχύεται από το αρχέγονο, πανίσχυρο ένστικτο της περιέργειας και το γόνιμο έδαφος της πτυχής της νοημοσύνης που ονομάζεται φαντασία, με απώτερο σκοπό να εξελίξει τη δημιουργικότητα μέσα μας και να μας προσφέρει νέα εφόδια στη ζωή.

Ποια η άποψη σας για τη θέση του είδους του φανταστικού στην Ελλάδα, σε όλες του τις πολιτιστικές εκφάνσεις;

Γ.Δ. Κερδίζει διαρκώς έδαφος.

Παρατηρώ πως όλο και πιο πολλοί νέοι άνθρωποι ασχολούνται ενεργά μαζί του. Κι ως ενεργά μέλη εννοώ τους δημιουργούς, τους καλλιτέχνες, τους influencers. Αυτούς δηλαδή που έχουν κάτι να κερδίσουν από την όλη διαδικασία. Μαζί με αυτούς, όμως, ασχολείται και ο περίγυρος, πράγμα που σημαίνει πως το δέντρο απλώνει τις ρίζες του. Η ωρίμανση αργεί να έρθει, σίγουρα· όμως είμαι αισιόδοξος. Κινητικότητα σημαίνει ζωντάνια, εκφραστικότητα, ελευθερία, δημιουργικότητα, καινούριες ευκαιρίες, ανθηρότητα, πλούτο ιδεών, ανάδειξη ταλέντων. Οπότε η κινητικότητα αυτή μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε μια νέα εποχή να ανατείλει στην Ελλάδα, όπου το φανταστικό θα έχει τη θέση που του αρμόζει.

Πού βρίσκεται το πρώτο σας draft αυτή τη στιγμή;

Γ.Δ. Κλεισμένο σ’ ένα μέρος κρυφό, φυλαγμένο υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας!

Πού συναντάτε τους ήρωες σας; Έρχονται με την ιδέα ή συμβαίνει να προϋπάρχουν και να φέρουν την έμπνευσή της;

Γ.Δ. Οι ήρωες γεννιούνται από τα συναισθήματά μου ή τα βιώματά μου. Ο καθένας από αυτούς εκπροσωπεί κάτι που έχω νιώσει ή αντικρίσει στη ζωή μου.

Γράφοντας τις ιστορίες σας έχετε εξαρχής τον επίλογο στο μυαλό σας, ή αφήνετε τους ήρωες σας να σας οδηγήσουν ως το τέλος;

Γ.Δ. Αφήνω τους ήρωες να καθορίσουν το τέλος. Υπάρχει, φυσικά, ένα κεντρικό θέμα και ο αρχικός σχεδιασμός που καθορίζει την πορεία της πλοκής, όμως η εξέλιξη των ηρώων και η κατάληξή τους ακολουθεί το γνώριμο μονοπάτι της ζωής, όπου δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει. Είναι πιο συναρπαστικό για μένα να συμβαδίζω με τα γεγονότα. Με βοηθάει να παρουσιάζω τα συναισθήματά τους πιο έντονα, από μια οπτική γωνία λιγότερο αποστασιοποιημένη. Εμβαθύνω περισσότερο όταν δεν βρίσκομαι προ τετελεσμένων γεγονότων. Και θεωρώ πως η αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι μεταδίδεται με πιο φυσικό τρόπο στον αναγνώστη.

Θεωρείτε ότι η οικονομική κρίση έχει πλήξει το βιβλίο και πώς;

Γ.Δ. Φυσικά, όπως τα πάντα έχουν πληγεί από αυτή την εκτεταμένη περίοδο οικονομικής δυσχέρειας που τόσο μας έχει ταλαιπωρήσει. Θυμάμαι μια εποχή που οι γονείς αγόραζαν στα παιδιά 5-10 βιβλία κάθε καλοκαίρι, ώστε να διαβάσουν ό,τι λαχταρά η ψυχή τους κατά τη διάρκεια των διακοπών. Αμφιβάλω κατά πόσο συμβαίνει πια κάτι ανάλογο. Οι περισσότεροι συμβιβάζονται με 1-2 βιβλία. Όμως, θέλω να τονίσω, θεωρώ πως η κρίση δεν είναι ο πιο επικίνδυνος εχθρός του βιβλίου. Πιστεύω πως περισσότερο έχει ζημιωθεί από την εξάρτηση των ανθρώπων στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ολοένα και λιγότεροι εν δυνάμει αναγνώστες διαβάζουν βιβλία. Είναι πια σύνηθες να ακούς την εξής πρόταση: «Μπα, δεν διαβάζω βιβλία. Προτιμώ να δω καμιά ταινία ή να χαζέψω You Tube/Twitch/Facebook».

Mια “παραδοσιακή” ερώτηση: Ετοιμάζετε ή έχετε ήδη κάποιο επόμενο βιβλίο στο μυαλό σας;

Γ.Δ. Πέρα από την τριλογία, που ουσιαστικά είναι σχεδόν έτοιμη, έχω αρκετές ιδέες που θα ήθελα να δουλέψω μόλις νιώσω πως ήρθε η ώρα για το επόμενο βήμα. Σίγουρα θα ήθελα να γράψω ένα ψυχολογικό θρίλερ, με στοιχεία τρόμου, που το τελευταίο διάστημα όλο και πιο συχνά φαντάζει ως μια ελκυστική ιδέα στο μυαλό μου. Εδώ και καιρό επίσης κρατώ σημειώσεις για ένα σκοτεινό μυθιστόρημα φαντασίας, στοιχεία του οποίου έχω ήδη παρουσιάσει στα διηγήματά μου. Επίσης συντάσσω γεγονότα που θεωρώ πως θα είχαν αντίκρισμα σε μια πιθανή συνέχεια της Εποχής των Θρύλων. Τίποτα όμως δεν είναι σίγουρο. Θα αποφασίσω μόλις ολοκληρώσω οριστικά την αναθεώρηση του τρίτου μέρους της τριλογίας, κάτι που αναμένεται να συμβεί σύντομα.

Κλείστε με μία ευχή για το Will o’ Wisps.

Γ.Δ. Εύχομαι το Will o’ Wisps να αποτελέσει τον πόλο έλξης που θα συσπειρώσει όλους τους λάτρεις του φανταστικού στην Ελλάδα αλλά και θα προσελκύσει νέους αναγνώστες που έχουν τη διάθεση να πειραματιστούν με κάτι καινούριο. Συνεχίστε την υπέροχη δουλειά που κάνετε!