Ο Μολυβένιος Στρατιώτης: σώμα από μολυβί καρδιά από χρυσάφι

Παραμύθια, αγαπημένα και ξεχωριστά, μας συναρπάζουν, μας τρομάζουν, μας καθοδηγούν και πάντοτε μας υπενθυμίζουν το πόσο σημαντικά είναι στη ζωή μας.

Γεμάτα μαγεία, φαντασία, όνειρα αλλά και νοήματα και διδάγματα, αποτελούν τις πυξίδες των ανθρώπων από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Τα παραμύθια μας συντροφεύουν κάθε εποχή, από τον χειμώνα μέχρι το φθινόπωρο· όμως από τις τέσσερις εποχές δεν υπάρχει πιο ταιριαστή εποχή για παραμύθια από τον χειμώνα. Οι μεγαλύτεροι άλλωστε παραμυθάδες της ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, Παπαδιαμάντης, Κόντογλου, Charles Dickens και Hans Christian Andersen επέλεξαν τον χειμώνα και πιο συγκεκριμένα τα αγαπημένα Χριστούγεννα για να συνθέσουν τις λατρεμένες ιστορίες τους, τις οποίες κάθε χρόνο περιμένουμε πώς και πώς να ξαναδιαβάσουμε κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Ένα από τα πιο νοσταλγικά και αγαπημένα παραμύθια αποτελεί η ιστορία του Μολυβένιου Στρατιώτη του ξεχωριστού Hans Christian Andersen. Ο Den standhaftige tinsoldat (The Steadfast Tin Soldier) εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1838 και συμπεριλήφθη στη συλλογή του Andersen με τίτλο Fairy Tales Told for Children, New Collection. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα παραμύθια της συλλογής, ο Μολυβένιος Στρατιώτης δεν προϋπήρχε ως κάποιος θρύλος ενώ θεωρείται μια αυτούσια και πρωτότυπη δημιουργία του Andersen, φέροντας αυτοβιογραφικά και μη στοιχεία, καθώς ο διάσημος παραμυθάς επέλεξε να δώσει στον κεντρικό ήρωα της ιστορίας μια αναπηρία όμοια με αυτή του πατέρα του, ως αποτέλεσμα των Ναπολεόντειων πολέμων.

Η ιστορία αρχίζει με τη δημιουργία εικοσιπέντε μολυβένιων στρατιωτών με τις πανομοιότυπες κόκκινες στολές τους ζωγραφισμένες με κάθε λεπτομέρεια. Όμως ανάμεσα στα εικοσιπέντε στρατιωτάκια που δημιουργήθηκαν με τέχνη υπήρχε και ένα στρατιωτάκι με ένα μόνο πόδι, το οποίο προς έκπληξη του τεχνίτη μπορούσε να σταθεί σαν κανονικό μαζί με τα υπόλοιπα. Τα μικρά στρατιωτάκια σύντομα τοποθετήθηκαν στη βιτρίνα ενός μαγαζιού, με τους περαστικούς να εκπλήσσονται από τον μικρό στρατό που καρτερούσε το παιδί που θα τα αγόραζε για να παίξει. Ώσπου, οι γονείς ενός μικρού παιδιού, αγόρασαν τους εικοσιπέντε στρατιώτες έτσι ώστε να τους χαρίσουν σε αυτό ως δώρο γενεθλίων. Το παιδί, αντικρίζοντας το δώρο των γονιών του, ενθουσιάστηκε και ξεκίνησε να παίξει με όλα τα παιχνίδια του, αραδιάζοντας τα πάνω σε ένα τραπέζι. Ο μικρός στρατιώτης στεκόταν στωικά και καρτερικά στο ένα του πόδι, περιμένοντας το παιδί να παίξει και μαζί του, παρόλο που εκείνος ήταν μισός σε αντίθεση με τα υπόλοιπα αδέρφια του. Τότε, όμως, του τράβηξε την προσοχή η ύπαρξη μιας όμορφης μπαλαρίνας που στεκόταν και εκείνη στο ένα της πόδι λίγο πιο εκεί και θέλησε να της μιλήσει. Ντροπιασμένος εξακολουθούσε να στέκεται ακίνητος, περιμένοντας τους ανθρώπους στο σπίτι να αποκοιμηθούν, αλλά η όμορφη μπαλαρίνα δεν βρισκόταν πουθενά. Το επόμενο πρωί, το παιδί ξύπνησε και αντίκρισε το μολυβένιο στρατιωτάκι με το ένα πόδι να στέκεται πάνω στο τραπέζι και αποφάσισε ότι θα μπορούσε να παραφυλάει το σπίτι, έτσι το τοποθέτησε στο παράθυρο για να περιπολεί. Κάποια παιδιά που στάθηκαν στο κατώφλι του σπιτιού, αντιλήφθηκαν το παιχνίδι που στεκόταν στο ένα του πόδι και το πήραν από το παράθυρο. Θέλοντας να παίξουν, του έφτιαξαν μια χάρτινη βάρκα, τοποθετώντας το εκεί. Το νερό της βροχής παρέσυρε τότε τη μικρή βάρκα στον υπόνομο και ο μικρός κουτσός στρατιώτης χάθηκε μέσα στο σκοτάδι. Κινδύνευσε αρκετές φορές από τα ποντίκια των υπονόμων τα οποία και καραδοκούσαν στα σκοτάδια τον μικρό στρατιώτη, όμως η μικρή βάρκα του παρασύρθηκε εκ νέου από τα νερά του υπονόμου ώσπου κατέληξε στο βυθό της θάλασσας. Τότε ένα μεγάλο ψάρι κατάπιε τον μικρό στρατιώτη και εκείνος βρέθηκε στο στομάχι του. Σύντομα, το ψάρι αλιεύτηκε και προς έκπληξη του μικρού στρατιώτη, το γνώριμο πρόσωπο της μαγείρισσας του σπιτιού εμφανίστηκε μπροστά του. Εκείνη, έκπληκτη και χαρούμενη που βρέθηκε το παιχνίδι του παιδιού, το έπλυνε και το έδωσε στο αγοράκι που ήταν θλιμμένο που το έχασε. Το παιδί χάρηκε με την επιστροφή του παιχνιδιού του και αφού έπαιξε μαζί του, το τοποθέτησε δίπλα στην όμορφη μπαλαρίνα. Εκείνη τότε πρόσεξε για πρώτη φορά τον κουτσό στρατιώτη που στεκόταν στο ένα του πόδι σαν και εκείνη και τον ερωτεύτηκε. Ξαφνικά όμως ένα ζηλιάρικο αγόρι που είχε επισκεφτεί το σπίτι του παιδιού, άρπαξε τον μικρό στρατιώτη και τον πέταξε μέσα στο αναμμένο τζάκι. Ο μικρός στρατιώτης άρχισε να καίγεται, ανήμπορος να αντιδράσει, ενώ με το δυνατό φύσημα του ανέμου η όμορφη μπαλαρίνα παρασύρθηκε μέσα στην κατακόκκινη φλόγα και έτσι χάθηκε μαζί του.

Ο Μολυβένιος Στρατιώτης έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες ενώ έχει εμπνεύσει μουσικά κομμάτια, θεατρικές παραστάσεις αλλά και ταινίες κινουμένων σχεδίων. Ανάμεσα στις πιο γνωστές διασκευές του είναι εκείνη του 1984 και του 1985 από το Disney Channel όπου το διάσημο παραμύθι του Andersen μεταφέρθηκε ως musical. Επιπλέον, στην κλασική ταινία της Disney Fantasia 2000, ο Μολυβένιος Στρατιώτης πρωταγωνιστεί υπό τους ήχους Piano Concerto No. 2 in F Major του Ρώσου συνθέτη Dmitri Shostakovich. Ακόμα, ο Μολυβένιος Στρατιώτης μετατράπηκε σε μουσικοχορευτική παράσταση το 1996, με την παράσταση να προβάλλεται κάθε Χριστούγεννα ως το αντίπαλο δέος της μεταφοράς του Nutcracker. Όσον αφορά το θέατρο, ο Μολυβένιος Στρατιώτης έχει αγαπηθεί όσο κανένα άλλο παραμύθι και έχει μεταφερθεί στις αθηναϊκές παιδικές σκηνές αρκετές φορές με πιο πρόσφατη εκείνη του 2018 που έφερε και την υπογραφή της εκλιπούσας Μαριάννας Τόλη. Το παραμύθι του Andersen θεωρείται μοναδικό και ξεχωριστό ως προς τη σύλληψη του, καθώς ο υπέροχος παραμυθάς περιέγραψε με μοναδικό τρόπο τη ζωή ενός παιχνιδιού, εμφυσώντας του τα ξεχωριστά συναισθήματα της αγάπης, της πίστης και της ελπίδας, τα οποία με τη σειρά τους παρακινούν τον αναγνώστη να διδαχθεί μέσα από το θαυμάσιο παραμύθι τις αξίες της ανιδιοτελούς αγάπης, της αυτοθυσίας, της ταπεινότητας και φυσικά τη διαφορετικότητα και την αποδοχή.

Πηγές

https://andersen.sdu.dk/vaerk/hersholt/TheSteadfastTinSoldier_e.html

http://www.worldoftales.com/fairy_tales/Hans_Andersen_fairy_tales.html

https://www.paidika-paramythia.gr/story/23/o-molyvenios-stratiotis

https://www.tor.com/2018/11/08/passivity-and-turbulence-hans-christian-andersens-the-steadfast-tin-soldier/

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Steadfast_Tin_Soldier