Μάγισσες στη λογοτεχνία του φανταστικού

Art by https://atomhawk.deviantart.com/

Καθώς σιγά-σιγά πλησιάζουμε την 31η του Οκτώβρη, και καθώς έχουμε ήδη μιλήσει για λυκανθρώπους, για φαντάσματα και έχουμε διαβάσει ιστορίες για αυτή την τόσο όμορφη γιορτή, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για την κύρια ατραξιόν. Ναι, καλά καταλάβατε, σήμερα θα μιλήσουμε για τις μάγισσες. Μερικές πιο γνωστές, άλλες ίσως λιγότερο, όλες όμως αγαπημένες στην λογοτεχνία του φανταστικού. Πριν αναφερθούμε όμως σε αυτές, ας δούμε λίγο γιατί μας προσελκύουν τόσο πολύ και πού κρύβεται η γοητεία τους.

Η πρώτη εμφάνιση αυτών των γυναικών δεν έγινε φυσικά στον 20ο αιώνα και η μαγεία δεν ήταν πάντα τόσο προσφιλής στο κοινό. Οι μάγισσες στην ιστορία ήταν γυναίκες ισχυρές, που άλλοτε βοηθούσαν και άλλοτε προκαλούσαν φόβο. Στη λογοτεχνία του φανταστικού, κατέληξαν να έχουν πολλές μορφές, από νεαρές που τώρα ανακαλύπτουν τις ικανότητές τους, μέχρι μυστηριώδεις και σαγηνευτικές γυναίκες, που πλανεύουν τα θύματά τους με τη γοητεία τους. Σε κάθε περίπτωση, οι χαρακτήρες αυτοί κρύβουν ένα βάθος, ένα μικρό χνάρι της ανθρώπινης πικρής ιστορίας τους και των διώξεων που έχουν υποστεί. Εκεί ίσως να κρύβεται και η γοητεία τους, γιατί αυτές οι γυναίκες έχουν μέσα τους δύναμη -άσχετα με το πώς τη χειρίζονται-, είναι ελεύθερα πνεύματα και δεν υπακούν στις κοινωνικές νόρμες. Είναι πανέξυπνες και αντιδραστικές και συνήθως είναι εξαιρετικές, είτε παίζοντας τον ρόλο του κακού στις ιστορίες, είτε τον ρόλο του καλού που σώζει τους αγαπημένους του την τελευταία στιγμή.

Art Tatyana Latypova

Μάγισσες (Witches, Roald Dahl): Οι μάγισσες του Roald Dahl, δεν είναι όπως οι συνηθισμένες. Ενώ αρχικά τις βρίσκει κανείς πανέμορφες χάρη στις περούκες και τα μυτερά παπούτσια, στην πραγματικότητα είναι φαλακρές, με γαμψά νύχια και σπυριά και στα πόδια τους δεν έχουν δάχτυλα. Βέβαια αυτό δεν είναι το χειρότερο που κάνουν, καθώς απαγάγουν παιδιά και τα μεταμορφώνουν σε έντομα ή τρωκτικά, ώστε να τους επιτεθεί η ίδια η οικογένειά τους.

Jadis, η Λευκή Μάγισσα (Τα Χρονικά της Νάρνια, C.S.Lewis): Η Jadis είναι μια ιδιαίτερα τρομακτική μάγισσα, με μοναδικό σκοπό να κατακτήσει και να βυθίσει όλους τους κόσμους σε αιώνιο χειμώνα -χωρίς Χριστούγεννα. Όταν το πρώτο της βασίλειο καταστρέφεται, η Jadis πέφτει σε έναν βαθύ ύπνο, μέχρι τη στιγμή που βρίσκει την ευκαιρία να εισβάλει στο βασίλειο της Νάρνια.

Hermione Granger (Harry Potter series, J.K. Rowling): Φυσικά και δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μας μια από τις πιο αξιαγάπητες νεαρές μάγισσες που έχουμε διαβάσει. Πιστή φίλη, έξυπνη και θαρραλέα, είναι μία από αυτές τις μάγισσες που θα έκανε τα πάντα για τους φίλους της. Ο καλός της χαρακτήρας και η ευστροφία της, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι έρχεται πάντα προετοιμασμένη, έχει σώσει τον Χάρι και τον Ρον -και όχι μόνο αυτούς τους δύο- πολλές φορές. Φυσικά δίπλα της πρέπει τουλάχιστον να αναφέρουμε και κάποιες από τις υπόλοιπες αξιοσημείωτες μάγισσες -καλές και κακές- του κόσμου της Rowling, που είναι η Minerva McGonagall, η Nymphadora Tonks, η Bellatrix Lestrange, η Narcissa Malfoy κ.α.

Agnes Nutter (Καλοί Οιωνοί, Τας Ωραίας και Ακριβείς Προφητείας της Αγνής Νάτερ, Μάγισσας, Terry Pratchett & Neil Gaiman): Η Agnes είναι εξαιρετική προφήτης, η οποία έχει γράψει ένα εκπληκτικά αναλυτικό βιβλίο με οιωνούς, αν και το βιβλίο της δεν τα πήγε τόσο καλά σε σύγκριση με τα υπόλοιπα βιβλία προφητειών και αυτό μάλλον γιατί οι δικές της ήταν πέρα ως πέρα αληθινές. Στο τέλος η Agnes καίγεται στην πυρά, όπως είχε προβλέψει, όχι όμως πριν πάρει μαζί της και τους κατήγορους. Καυστική, θρασύς, με ένα εκπληκτικό τρίτο μάτι και μεγάλη αίσθηση χιούμορ.

Art source here

Serafina Pekkala (His Dark Materials trilogy, Philip Pullman): Η Serafina, η βασίλισσα των φυλών της Λίμνης Enara, είναι μία από τις πιο αιθέριες και όμορφες μάγισσες που υπάρχουν στον κόσμο του Pullman. Στη μορφή δείχνει νεαρή, αλλά η ζωή της μετράει ήδη αρκετούς αιώνες και παρόλο που πιστεύει στη μοίρα, είναι αποφασισμένη να ζει με τις ίδιες αρχές που έχει κάποιος με ελεύθερη βούληση. Μέσα στα χρόνια που είναι ζωντανή, ερωτεύτηκε τον άντρα που την έσωσε -όταν της επιτέθηκε το δαιμόνιο μιας άλλης μάγισσας-, παρόλο που γνώριζε ότι τελικά αυτός θα πεθάνει από γηρατειά, ενώ εκείνη θα συνεχίσει να ζει. Η ιστορία της είναι στενά συνυφασμένη με τη ζωή της ηρωίδας Lyra Belacqua και για να ταξιδεύει -αυτή και οι αδερφές της-, μια ανάγκη τόσο ζωτική για αυτές όσο και η αναπνοή, χρησιμοποιούν κλαδιά από ένα ιδιαίτερο δέντρο.

Tea (The Bone Witch, Rin Chupeco): Η Tea είναι μια μάγισσα διαφορετική από τις υπόλοιπες μάγισσες στην οικογένειά της, καθώς με το δικό της χάρισμα εξουσιάζει τα κόκκαλα και έτσι σαν νεκρομάντης προκαλεί φόβο. Αυτός ο φόβος καταλήγει να γίνει και η αιτία του εξοστρακισμού της από το βασίλειο. Η νεαρή μάγισσα αναγκάζεται να φύγει και να βρει καθοδήγηση -και κατανόηση- για αυτήν την ικανότητά της, υπό την προστασία ενός ηλικιωμένου και πιο σοφού νεκρομάντη, που θα τη βοηθήσει να κερδίσει τον επερχόμενο πόλεμο.  

Tituba (Tituba, Black Witch of Salem, Maryse Condé): Στην ηλικία των 7, η μικρή Tituba παρακολούθησε τον απαγχονισμό της μητέρας της, που επιτέθηκε στον άντρα που πήγε να τη βιάσει. Έκτοτε δραπέτευσε από τις φυτείες όπου ήταν σκλάβες, και μεγαλώνει ως maroon (χωρίς αφέντη) δίπλα στην ηλικιωμένη πνευματίστρια/θεραπεύτρια Mama Yaya. Ερωτεύεται, όμως, και παντρεύεται έναν σκλάβο, τον John Indian, και με την απόφαση της αυτή καταλήγει να γίνει ξανά σκλάβα, στην πουριτανική κοινωνία του Salem. Παρόλο που τα πνεύματα την προστατεύουν, η Tituba δεν μπορεί να μείνει μακριά από τα ψέματα και τις συνομωσίες μιας υστερικής κοινωνίας.

Lena Duchannes (Beautiful Creatures, Kami Garcia & Margaret Stohl): η Lena ζει σε μια μικρή πόλη του Νότου και προσπαθεί απεγνωσμένα να κρύψει τη δύναμη της, καθώς και την κατάρα που κατατρέχει την οικογένειά της εδώ και αιώνες. Αλλά τα μυστικά δεν μένουν κρυφά για πολύ και όταν η Lena μετακομίζει στην πιο κακόφημη και παλιά φυτεία της πόλης, ένας νεαρός νιώθει μια υπερφυσική έλξη για αυτήν και προσπαθεί να ανακαλύψει τη σύνδεση μεταξύ τους.

Alexandra, Jane, Sukie (The Witches of Eastwick, John Updike): Alexandra, μια γλύπτρια που καλεί κεραυνούς. Jane, μια τσελίστρια που μπορεί να αιωρείται στον αέρα και Sukie, μια τοπική αρθρογράφος που μετατρέπει το γάλα σε κρέμα. Όλα αυτά αλλάζουν, όταν στην πόλη έρχεται ο σκοτεινός, πλούσιος Daryl Van Horne και τις προσκαλεί σε ένα παιχνίδι, που θα αλλάξει τις ισορροπίες σε αυτήν τη μικρή κωμόπολη.

Morgan Le Fay (The Life of Merlin, Geoffrey of Monmouth): Η Morgan, μία από τις πιο γνωστές μάγισσες στην ιστορία, έχει απεικονιστεί ως μια γυναίκα ιδιαιτέρως κακού χαρακτήρα, που οδηγεί μυθικούς ήρωες σε κίνδυνο. Είναι πολύ ισχυρή, καθώς έχει διδαχτεί από τον ίδιο τον Merlin και αισθησιακή, χρησιμοποιώντας πολλές φορές τη γοητεία της στις ραδιουργίες της. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές εκδοχές της δράσης της ως ανταγωνίστρια στην ιστορία του βασιλιά Αρθούρου, και ενώ η πρώτη της εμφάνιση έγινε στο βιβλίο του Geoffrey of Monmouth, έχει εμφανιστεί σε μια πληθώρα άλλων συγγραμμάτων. Πιο γνωστή και αγαπητή, μέσα από μία εναλλακτική εκδοχή της, έγινε από το βιβλίο της Marion Zimmer Bradley, Mists of Avalon.

Melisandre of Asshai (A Song of Ice and Fire series, George R. R. Martin): Η κόκκινη γυναίκα, όπως είναι το παρατσούκλι της Melisandre λόγω των μαλλιών και των ρούχων της, είναι μια ιέρεια – μάγισσα του Θεού του φωτός R’hllor και σύμβουλος του βασιλιά Stannis Baratheon, για τον οποίο πίστευε ότι είναι η μετενσάρκωση του Azor Ahai, ενός μυθικού ήρωα με ένα φλεγόμενο σπαθί. Πέραν των σκοτεινών μαγικών της δυνάμεων, όπως ο έλεγχος των σκιών, έχει την ικανότητα να προβλέπει μερικώς το μέλλον μέσα από τις φλόγες και στα βιβλία του συγγραφέα περιγράφεται ως μία εντυπωσιακά όμορφη γυναίκα, με κόκκινα μάτια και που σπάνια τη βλέπει κανείς να τρώει ή να κοιμάται.

Melisandre of A Song of Ice and Fire by Donato Giancola

Befana (The Legend of Old Befana, Tomie dePaola): Η Befana είναι μια πολύ διάσημη ηλικιωμένη μάγισσα από τη γειτονική Ιταλία, η οποία κάθε 5η Ιανουαρίου κατεβαίνει από τις καμινάδες των παιδιών και γεμίζει το τζάκι με γλυκά και δώρα. Αυτό, φυσικά, μόνο αν τα παιδιά ήταν καλά όλη τη χρονιά, γιατί αλλιώς παίρνουν χαλασμένα γλυκίσματα και κάρβουνα. Υπάρχουν πολλά βιβλία και λαογραφικές ιστορίες για τη συγκεκριμένη κυρία, εδώ αναφέρουμε ένα από τα πιο γνωστά.

Magica De Spell (Scrooge McDuck universe, Carl Banks): Η Magica De Spell είναι μια πανούργα μάγισσα στον κόσμο της σειράς κόμικς του Scrooge McDuck. Στις περιπέτειες που εμφανίζεται, προσπαθεί μανιασμένα να κλέψει το πρώτο του δολάριο, καθώς είναι πεπεισμένη ότι αν το λιώσει σε ηφαίστειο θα μπορέσει να φτιάξει ένα μαγικό μενταγιόν, που θα τη βοηθήσει να αποκτήσει το άγγιγμα του Μίδα και να μετατρέπει τα πάντα σε χρυσό. Σύντροφός της είναι το πιστό της κοράκι, που ακούει στο όνομα Ratface.

Maleficent (Sleeping Beauty, Charles Perrault): Η πασίγνωστη Maleficent -ειδικά μετά την ταινία με την Angelina Jolie- είναι μια κακιά μάγισσα που από θυμό προς τους γονείς της πριγκίπισσας Aurora, -οι οποίοι δεν την προσκάλεσαν στη γιορτή για τη γέννηση της μικρής-την καταράστηκε να τρυπήσει το δάχτυλό της στο αδράχτι μιας ανέμης και να πεθάνει, πριν προλάβει να γίνει δεκαέξι χρονών. Σαν χαρακτήρας η Maleficent είναι κυρίως βασισμένη στο παραμύθι του Perrault, αλλά παρουσιάζεται και ως κακός στην ιστορία των αδερφών Grimm, Little Briar Rose.

Wicked Witch of the West (The Wonderful Wizard of Oz, L. Frank Baum): Μία ακόμα μάγισσα με σκοτεινό ρόλο, η οποία δεν έχει σχέση με τη Wicked Witch of the East, της οποίας ο θάνατος δεν την απασχολεί και καθόλου, καθώς μοναδικός της στόχος είναι τα ασημένια παπούτσια που θα τη βοηθήσουν να μεγεθύνει τις δυνάμεις της. Έχει σοβαρό πρόβλημα με το νερό και, σύμφωνα με τον συγγραφέα, έχει μόνο ένα μάτι, το οποίο όμως είναι τόσο ικανό και δυνατό, σαν τηλεσκόπιο, κάτι που της επιτρέπει να παρακολουθεί ό,τι συμβαίνει στο βασίλειο της. Οι περισσότερες από τις άλλες δυνάμεις της, βασίζονται κυρίως στα πλάσματα που μπορεί να ελέγξει, καθώς και σε ένα μαγεμένο χρυσό κύπελο.

Φυσικά, η λίστα είναι τεράστια και αν αυτές οι μάγισσες σας άνοιξαν την όρεξη, εδώ μπορείτε να βρείτε μερικές ταινίες για να τις απολαύσετε αυτή την τόσο ιδιαίτερη μέρα. Μα, με μάγισσες φυσικά! http://screenrant.com/best-horror-movies-witches/

Cover art Art by https://atomhawk.deviantart.com/

Πηγές:

Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3, Πηγή 4, Πηγή 5, Πηγή 6, Πηγή 7, Πηγή 8, Πηγή 9, Πηγή 10, Πηγή 11, Πηγή 12

Guest Post

Η Ιωάννα-Ελίζα Πολιτσοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Από πολύ μικρή τής άρεσε το διάβασμα και περνούσε πολλές ώρες χαμένη μέσα σε ένα βιβλίο. Καθώς μεγάλωνε, ανέπτυξε μια ιδιαίτερη συμπάθεια στους μύθους, στα παράξενα πλάσματα και στις μαγικές τοποθεσίες. Και ποιο το καλύτερο μέρος γι’ αυτά από την Ιρλανδία και τη Σκοτία; Αγαπώντας ιδιαίτερα την παραδοσιακή τους μουσική αλλά και τις απομονωμένες περιοχές τους, δε θα μπορούσε παρά να έχει γράψει μια ιστορία που να διαδραματίζεται σε αυτά τα μέρη. Πράγματι, με ηρωίδα ένα ασυνήθιστο κορίτσι, μας ταξιδεύει σε πρωτόγνωρους μαγικούς τόπους, που δεν είναι πάντοτε και τόσο ακίνδυνοι.

Η σειρά σύγχρονης μυθοπλασίας που φέρει τον τίτλο Ουροβόρος Κρίνος πραγματεύεται μύθους, δολοφονίες και ιδιαίτερα επικίνδυνες θεωρίες, μα πάνω απ' όλα αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής κοκκινομάλλας Κέλτισσας, της Μόριγκαν Κρόου.