Έρωτες στη λογοτεχνία του Φανταστικού
Μνημειώδεις έρωτες υπήρχαν πάντα σε όλες τις εκφάνσεις της τέχνης αλλά και της ιστορίας. Η αγάπη, και όχι μόνο η ερωτική, συχνά αποτελεί την κινητήρια δύναμη που ωθεί τους ήρωες να παίρνουν αποφάσεις, κατευθύνοντας έτσι τις πράξεις τους αλλά και τη ροή μιας ιστορίας.
Η λογοτεχνία του φανταστικού μάς έχει δώσει πάμπολλα διάσημα ζευγάρια που με την αγάπη τους κατάφεραν να υπερνικήσουν τις αντιξοότητες, να ανατρέψουν τους καθιερωμένους νόμους, και στο τέλος, ίσως, να αλλάξουν και τον κόσμο. Σήμερα, ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου αφιερώνουμε το άρθρο αυτό σε μερικά από αυτά.
Θα αρχίσουμε από τον αγαπημένο μας πρωτεργάτη του φανταστικού, J. R. R. Tolkien. Στο σύμπαν που δημιούργησε ο Tolkien υπάρχουν αρκετοί έρωτες που μας συγκίνησαν ιδιαίτερα. Ο Tolkien ακολούθησε ένα μοτίβο που περιγράφει έρωτες ανάμεσα σε διαφορετικές φυλές που για μεγάλο διάστημα φαντάζουν αδύνατοι, όμως στο τέλος θριαμβεύουν, όπως συμβαίνει φυσικά και με τα δύο διασημότερα ζευγάρια του, τον Aragorn και την Arwen, και τον Beren με τη Luthien.
Και στις δύο περιπτώσεις, παρακολουθούμε τον καταδικασμένο έρωτα ενός θνητού άντρα με ένα αιώνιο ξωτικό, ενώ και στις δύο περιπτώσεις η Luthien και η Arwen στο τέλος απαρνήθηκαν την αιώνια ζωή, καθώς ακόμα και η αιωνιότητα μοιάζει μάταιη αν δεν μπορείς να την περάσεις στο πλευρό των αγαπημένων σου. Επίσης, η ιστορία του Aragorn και της Arwen λειτουργεί ως συνέχεια της ιστορίας του Beren και της Luthien, καθώς οι πρώτοι είναι μακρινοί απόγονοι των δεύτερων.
Την ιστορία του Aragorn και της Arwen μπορούμε να τη βρούμε στα παραρτήματα του «Lord of the Rings», ενώ του Beren και της Luthien μπορούμε να τη βρούμε στο The Book of Lost Tales, καθώς και στο Silmarillion. Πρόσφατα δε, κυκλοφόρησε και ξεχωριστό βιβλίο με την ιστορία τους, με εικονογραφήσεις του Alan Lee, όπως είχε κυκλοφορήσει και η ιστορία των παιδιών του Χούριν. Πλάθοντας τον όμορφο έρωτα του Beren και της Luthien, ο Tolkien καταφέρνει να περάσει στην αιωνιότητα και τη δική του ιστορία αγάπης με τη σύζυγό του, Edith. Στους τάφους του Tolkien και της συζύγου του εμφανίζονται τα ονόματα των ηρώων του...
Φυσικά, όμορφος είναι και ο έρωτας της Éowyn με τον Faramir που λειτουργεί και σαν την τέλεια, γαλήνια σύζευξη της Gondor και του Rohan, έπειτα από την απόγνωση και τον όλεθρο που έσπειρε ο Πόλεμος του Δαχτυλιδιού. Στην κινηματογραφική οθόνη, την Eowyn και τον Faramir υποδύθηκαν οι Miranda Otto και David Wenham αντίστοιχα.
Όσον αφορά έρωτες που έχουν υμνηθεί για τη διαφορετικότητά τους, μπορούμε να προσθέσουμε και αυτόν του Tristran Thorn και της Yvaine, από το διάσημο graphic novel του Neil Gaiman και του Charles Vess, Stardust. Ο Tristran αποτελεί τον καρπό του έρωτα μιας Νεράιδας με έναν κοινό θνητό, ενώ η Yvaine δεν είναι παρά ένα άστρο που έπεσε στη γη και πήρε ανθρώπινη μορφή στη Νεραϊδοχώρα. Στη μεγάλη οθόνη τούς υποδύθηκαν οι Charlie Cox και Claire Danes στην ομότιτλη ταινία του 2007.
Στον κόσμο του «Harry Potter», σίγουρα ο διασημότερος έρωτας είναι αυτός των δύο κοντινότερων φίλων του. Για πολλούς από εμάς, το αρκετές φορές αμήχανο αλλά πάντα γλυκύτατο ρομάντζο της Ερμιόνης και του Ρον, δύο εκ διαμέτρου αντίθετων χαρακτήρων, αχνοφαινόταν ακόμα και από τα πρώτα-πρώτα βιβλία.
Μία ακόμα σπαραξικάρδια ιστορία αγάπης στον κόσμο των μάγων είναι φυσικά και ο έρωτας του καθηγητή και πρώην Death Eater, Severus Snape, για τη μητέρα του Harry Potter, Lily. Παρά το γεγονός πως η αγάπη του Severus δεν εκπληρώθηκε ποτέ, η δύναμή της ήταν τόσο μεγάλη που δεν άφησε κανέναν fan ασυγκίνητο, ενώ ένα απλό χρονικό επίρρημα όπως το «always» σίγουρα μας κάνει να δακρύζουμε ακόμη και τώρα.
Τέλος, σφίχτηκε η καρδιά μας και με το άδικο αλλά και δοξασμένο τέλος που είχε η αγάπη του Remus Lupin με τη Nymphadora Tonks. Και οι δυο τους σκοτώθηκαν στη μάχη του Hogwarts, ενώ είχαν παντρευτεί μόλις τον προηγούμενο χρόνο. Νονός του γιου τους ήταν ο Harry Potter.
Ο πιο διάσημος έρωτας στη saga του «Song of Ice and Fire» είναι σίγουρα και ο πιο μυστήριος. Ένας έρωτας που, στα βιβλία τουλάχιστον ακόμα, δεν έχει αναφερθεί ευθέως παρά έχει υπαινιχθεί, ψιθυριστεί και γενικότερα έχει κάνει τους fans να οργιάσουν με θεωρίες. Φυσικά αναφερόμαστε στον έρωτα του Rhaegar Targaryen και της Lyanna Stark. Ο παράνομος έρωτας της αδερφής τού Ned Stark με τον τότε διάδοχο του Iron Throne ανέτρεψε τα δεδομένα, και ουσιαστικά οδήγησε στον πόλεμο που έμελλε να αλλάξει για πάντα τη μοίρα του Westeros. Καρπός του έρωτά τους δεν είναι άλλος από τον Jon Snow, ενώ περιμένουμε πώς και πώς το επόμενο βιβλίο της σειράς ή την επόμενη τηλεοπτική season, όπου έχει επιβεβαιωθεί η σχέση του Rhaegar με τη Lyanna.
Στη σειρά βιβλίων «Outlander» συναντούμε την Claire και τον Jamie. Η Claire Randall, μία βρετανίδα νοσοκόμα του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, μεταφέρεται στο παρελθόν και συγκεκριμένα στη Σκωτία του 1743, όπου και γνωρίζει τον Jamie Fraser, έναν Σκοτσέζο μαχητή. Ο έρωτάς τους πρέπει να νικήσει το μεγαλύτερο εμπόδιο, αυτό του αδυσώπητου χρόνου που τους χωρίζει. Η ιστορία τους μεταφέρθηκε στην οθόνη με την τηλεοπτική σειρά Outlander.
Στο φανταστικό σύμπαν του Robert E. Howard, ο γνωστός σε όλους Conan the Barbarian βρίσκεται σε ρομαντική σχέση με την Bêlit, τη βασίλισσα-πειρατή. Η Bêlit εμφανίζεται στη νουβέλα του Howard, Queen of the Black Coast, του 1934 και έχει θεωρηθεί η πρώτη και η μεγαλύτερη αγάπη του Conan, παρόλο τον τραγικό θάνατό της. Ενώ, στην πασίγνωστη ταινία του 1982, για τον θρυλικό βάρβαρο Conan, το love interest του Arnold Schwarzenegger που υποδύθηκε τον Conan είναι η Valeria, την οποία υποδύεται η ηθοποιός Sandahl Bergman. Η Valeria έχει δανειστεί πολλά από τα χαρακτηριστικά της Bêlit, όπως τον όρκο της να επιστρέψει από τους νεκρούς για να σώσει τον Conan, και εμφανίζεται ως πολεμίστρια και πειρατής στη νουβέλα του Howard, Red Nails, την τελευταία ιστορία στον κόσμο του Conan που γράφτηκε από τον Howard και εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.
Ένας άλλος αξιολάτρευτος έρωτας είναι αυτός της Buttercup και του Westley από το μυθιστόρημα του William Goldman, The Princess Bride. Όπως αρκετοί μεγάλοι έρωτες, έτσι και αυτός της Buttercup για τον Westley ξεκίνησε με μια ισχυρή απέχθεια. Στη συνέχεια όμως η ιστορία τους περιέχει όλα τα στοιχεία ενός μεσαιωνικού ρομάντζου, όπως τις διάφορες δοκιμασίες που πρέπει να υποστεί ο ήρωας για να είναι άξιος της καρδιάς της αγαπημένης του. Η ιστορία τους μεταφέρθηκε στην κινηματογραφική οθόνη με την ομώνυμη ταινία του 1987, όπου την Buttercup υποδύεται η Robin Wright και τον Westley ο Cary Elwes.
Στους θρύλους για τον Βασιλιά Αρθούρο και τους ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης συναντούμε μερικούς από τους πιο εμβληματικούς έρωτες όλων των εποχών. Αξίζει να αναφερθεί ακόμα και η ιστορία του μάγου Μέρλιν και της Νίμουε, αν και στις περισσότερες εκδοχές της δεν θα την περιέγραφε κανείς ως ιστορία αγάπης. Σε πολλές ιστορίες του αρθουρικού κύκλου, ένα από τα πολλά ονόματα της περίφημης Κυράς της Λίμνης είναι Νίμουε. Σε αρκετές εκδοχές, η Νίμουε είναι αυτή που παγιδεύει τον ερωτοχτυπημένο Μέρλιν κάτω από έναν βράχο και έτσι τον οδηγεί στον χαμό του. Στον Θάνατο του Αρθούρου του Thomas Malory το τέλος είναι το ίδιο, όμως δικαιολογούνται οι πράξεις της Νίμουε, καθώς θέλει να απαλλαχθεί από την πίεση που της ασκεί ο Μέρλιν για να την κατακτήσει. Η ιστορία τους εμφανίζεται, εξιδανικευμένη βέβαια, και στη μίνι σειρά του 1998, όπου τον Μέρλιν υποδύεται ο Sam Neill και τη Νίμουε η Isabella Rossellini.
Ο Τριστάνος με την Ιζόλδη αποτελούν έναν ακόμα θλιβερό και απαγορευμένο έρωτα. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για τον μύθο αυτό που είχαν κατακλύσει τη μεσαιωνική Ευρώπη και που επηρέασαν τον Thomas Malory, ο οποίος συγκέντρωσε τις ιστορίες της αρθουρικής μυθολογίας στο βιβλίο του Ο θάνατος του Αρθούρου. Στην εκδοχή που παρουσιάζει ο Malory, ο Τριστάνος πρέπει να οδηγήσει την Ιζόλδη στον θείο του, βασιλιά Mark της Κορνουάλλης, ώστε να παντρευτούν. Όμως ένα ερωτικό φίλτρο αναγκάζει τους δύο νέους να ερωτευτούν παράφορα και να συνεχίσουν τη σχέση τους, ακόμα και μετά τον γάμο της Ιζόλδης με τον βασιλιά, κάτι που τους οδηγεί στον χαμό τους. Ο Τριστάνος και η Ιζόλδη αποτέλεσαν έμπνευση για τον Richard Wagner που έγραψε την περίφημη ομότιτλη όπερά του από το 1857 μέχρι και το 1859.
Όμως ο έρωτας που υμνήθηκε αλλά και ενέπνευσε όσο λίγοι είναι αυτός της βασίλισσας Guinevere και του ιππότη Lancelot. Η ιστορία του Lancelot και της Guinevere παραλληλίζεται με αυτή του Τριστάνου και της Ιζόλδης, καθώς και η Guinevere αλλά και η Ιζόλδη ήταν σύζυγοι βασιλιάδων που όμως δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στον έρωτα των πιο έμπιστων ιπποτών τους. Ο έρωτας της Guinevere με τον Lancelot δίχασε το βασίλειο του Αρθούρου και οδήγησε στο τέλος της εποχής των ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης. Υπάρχουν πάμπολλες μεταφορές της ιστορίας του Αρθούρου, της Guinevere και του Lancelot σε διάφορα μέσα, όπως η κινηματογραφική ταινία του 1981, Excalibur και η ταινία του 1995, First Knight, όπου τον Lancelot υποδύεται ο Richard Gere, τη Guinevere η Julia Ormond, ενώ στον ρόλο του βασιλιά Αρθούρου συναντούμε τον αξεπέραστο Sean Connery. Και μία πιο πρόσφατη είναι η ταινία King Arthur του 2004 με τους Clive Owen, Ioan Gruffudd και την Keira Knightley ως Guinevere.
Ένας ακόμα επικός έρωτας γεννήθηκε απ’ τη φαντασία του Αμερικανού συγγραφέα Patrick Rothfuss, για να εκτυλιχθεί στις σελίδες της σειράς «The Kingkiller Chronicles». Απαρχή του έρωτα ανάμεσα στη Denna και τον Kvothe ήταν ένα κοινό ταξίδι με καραβάνι στο πρώτο βιβλίο της σειράς, The Name of the Wind. Κι όμως, όπως μόνο στους επικούς έρωτες αρμόζει, τούτο το ειδύλλιο δεν εξελίχθηκε ομαλά. Ο Kvothe ήταν άπειρος στον έρωτα, ο χρόνος που πέρασαν μαζί ελάχιστος, κι έκτοτε η Deena πολιορκήθηκε από μια σειρά επιδέξιους μνηστήρες· άλλωστε, ο μόνος τρόπος να επιβιώσει ήταν τα δώρα και τα χρήματα που λάμβανε από εκείνους. Κι όμως, ο έρωτάς της για τον Kvothe ήταν αληθινός και το πεπρωμένο των δυο νέων ήταν να ξανασυναντηθούν. Όταν ο Kvothe τραγούδησε σε μια ταβέρνα ονόματι Eolian κι η Denna συμπλήρωσε το τραγουδιστό ντουέτο, η αντίστροφη μέτρηση για την επανένωσή τους ξεκίνησε.
Η τριλογία «Dragonlance Chronicles» των Margaret Weis and Tracy Hickman, εμπνευσμένη από τον κόσμο του Dungeons and Dragons, μας συστήνει μια σειρά από ανορθόδοξους έρωτες και ζεύγη. Στο πρώτο βιβλίο της σειράς, με τίτλο Dragons of Autumn Twilight, γεννιέται ο αναμφίβολα περίπλοκος έρωτας ανάμεσα στην Kitiara Uth Matar και τον Tanis Half-Elven. Η Kitiara, μια ψυχρή πολεμίστρια με βλέψεις στην εξουσία, ερωτεύεται τον Tanis, ένα μισό ξωτικό, και για μια στιγμή στον χρόνο υπάρχουν εραστές. Όταν, ωστόσο, εκείνος συνειδητοποιεί το λάθος του κι επιλέγει την πριγκίπισσα Laurana για ταίρι του, η Kitiara το κάνει έναν από τους σκοπούς της ζωής της να καταστρέψει την αντίζηλό της.
Σε ένα ακόμα σύμπαν βιβλίων και comic, εμπνευσμένο από το Dungeons and Dragons, ονόματι Forgotten Realms, ξεχωρίζει ο διπλά τραγικός έρωτας της θνητής Cattie-Brie με τον βάρβαρο Wulfgar και -κατόπιν- με το ξωτικό «drow ranger» Drizzt Do'Urden. Ξεκινώντας κι οι τρεις ως φίλοι και συνοδοιπόροι, η Cattie-Brie κι ο Wulfgar ερωτεύτηκαν και μάλιστα ήταν προγραμματισμένο να παντρευτούν μετά τη στέψη του πατέρα της Cattie, ωστόσο η προσκόλληση του Wulfgar στις παραδόσεις της φυλής του, άρχισε να δημιουργεί προβλήματα στη σχέση τους, λίγο πριν -σε μια εισβολή των σκοτεινών ξωτικών «drow»- ο Wulfgar αιχμαλωτιστεί. Όλοι, ακόμα κι η Cattie, τον θεώρησαν νεκρό κι ακόμη κι όταν εκείνος επέστρεψε, δεν ήταν ποτέ ο ίδιος, φεύγοντας εν τέλει μακριά της για να την προστατέψει απ’ τον εαυτό του. Ακόμη και πριν την επιστροφή του Wulfgar, ωστόσο, είχε αρχίσει να υφαίνεται το ειδύλλιο ανάμεσα στην Cattie και τον Drizzt. Όταν η Cattie-Brie αιχμαλωτίστηκε από έναν κυνηγό κεφαλών κι ο Drizzt την έσωσε, η φιλία τους άρχισε να χτίζεται κι η Cat, όπως μόνο ο Drizzt την αποκαλούσε, έγινε συναισθηματική του πυξίδα. Βέβαια, για αρκετά χρόνια αποφάσισαν να μην επιτρέψουν στο ειδύλλιό τους να εκτυλιχθεί, λόγω του πρόσφατου «φαινομενικού» θανάτου του αρραβωνιαστικού της Cattie και των προσωπικών ανασφαλειών του Drizzt. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια, η εισβολή των drow, έξι χρόνια κοινής καριέρας ως κυνηγοί πειρατών και πολλές άλλες περιπέτειες, για να ενώσουν -έστω και προσωρινά- αυτό το επικό ζευγάρι.
Σίγουρα αυτοί είναι μόνο κάποιοι από τους δεκάδες έρωτες που μπορεί να συναντήσει κανείς στις σελίδες έργων του φανταστικού. Ο καθένας από εμάς έχει συγκινηθεί, επηρεαστεί, ταυτιστεί με διάφορες μορφές αγάπης που έχουμε συναντήσει στη λογοτεχνία του fantasy. Και παρόλο που αυτοί οι έρωτες διαδραματίζονται σε κόσμους με μαγεία, φανταστικά πλάσματα και μυθικές θεότητες, όλα αυτά δεν συμβάλλουν παρά πλαισιώνουν τις ιστορίες στοργής των πρωταγωνιστών. Έτσι κι αλλιώς, η αγάπη είναι συγκλονιστική, μαγική, φανταστική και από μόνη της.
Πηγές
Ο θάνατος του Αρθούρου, Sir Thomas Malory, μτφ. Αλέξανδρος Κοσματόπουλος, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 1999
Neil Gaiman and Charles Vess, Stardust, DC Comics, 1998
Beren and Luthien, J.R.R. Tolkien, Edited by Christopher Tolkien, Illustrations by Alan Lee, Harper Collins Publishers, 2017
The Lord of the Rings, J.R.R. Tolkien, Harper Collins Publishers, 2005
https://lareviewofbooks.org/article/the-surprising-evolution-of-beren-and-luthien/#
Guest Post
Η Αµαλία Κουλακιώτη γεννήθηκε και µεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο και στη συνέχεια φοίτησε στο Εργαστήρι Επαγγελµατικής Δηµοσιογραφίας στην Αθήνα. Εργάστηκε ως αρθρογράφος σε γνωστές ενηµερωτικές ιστοσελίδες, ενώ είναι κάτοχος µεταπτυχιακού από το Πανεπιστήµιο του Stirling της Σκοτίας µε θέµα τις εκδόσεις. Κείµενά της έχουν δηµοσιευθεί σε εφηµερίδες και ιστοσελίδες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Οι «Σεληνοφώτιστες Ιστορίες» είναι το πρώτο της βιβλίο.