Ursula Le Guin: αφιέρωμα στη μεγάλη κυρία του φανταστικού
Ursula K. Le Guin by https://taros.deviantart.com/
Δεν είναι εύκολο να γράψεις για εκείνη. Πώς να χωρέσεις 90 σχεδόν έτη σε ένα μικρό άρθρο; Ειδικά όταν, για τα περισσότερα από αυτά, θα μπορούσε να γραφτεί μια ξεχωριστή ιστορία; Το έργο της μεγάλο και ευρύ, αδύνατον να το περιορίσεις. Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δοκίμια, ποιήματα, παιδικά βιβλία, σενάρια και φυσικά, βιβλία του φανταστικού ευρύτερα. Ιστορίες που άγγιξαν αμέτρητες ψυχές, τις συγκίνησαν, τις έκαναν να αναρωτηθούν, να κλάψουν, να ονειρευτούν, να προβληματιστούν. Προσέφερε τόσα στο φανταστικό, όσα ποτέ δεν θα μπορούσαμε να της ξεπληρώσουμε. Όταν ο λογοτεχνικός κόσμος αρνούνταν να την αποδεχτεί και να της επιτρέψει να μπει στον χώρο της λογοτεχνίας, εκείνη πήρε τον χώρο της λογοτεχνίας και τον έφερε στα δικά της μέτρα.
Η Ursula K. Le Guin είναι από εκείνες τις γυναίκες που δεν θα ξεχάσουμε εύκολα. Έφυγε από τη ζωή λίγες μόνο μέρες νωρίτερα, αλλά όλα εκείνα τα έργα που μας άφησε κληρονομιά θα συνεχίσουν να εμπνέουν πολλές γενιές ακόμα. Για εμάς τους συγγραφείς, αλλά και τους λάτρεις του φανταστικού, παρέδιδε μαθήματα με κάθε λέξη που άφηνε στο χαρτί. Πίστευε και αποδείκνυε διαρκώς πως δεν υπάρχουν όρια στο τι μπορεί κανείς δημιουργήσει με την πένα του. Συνδύασε τη φαντασία με τις επιστήμες της κοινωνιολογίας, της ανθρωπολογίας και της ψυχολογίας και δημιούργησε ιστορίες που νωρίτερα κανείς δεν είχε φανταστεί, εμπνεόμενη συγχρόνως από τον περιβαλλοντισμό και τη φιλοσοφία του Ταοϊσμού. Επιβεβαίωνε με κάθε της έργο εκείνο που μας έμαθαν όλοι οι μεγάλοι λογοτέχνες: πως οι λέξεις είναι εργαλεία και στα κατάλληλα χέρια μπορούν να μετατραπούν σε μαγεία.
Γεννήθηκε το 1929 στο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια και έζησε μια παιδική ζωή γεμάτη ερεθίσματα από πολλές κατευθύνσεις, σε ένα σπίτι όπου συγκεντρώνονταν επιστήμονες, συγγραφείς, ακαδημαϊκοί, Ινδιάνοι, φοιτητές. Ένα σπίτι που επικροτούσε τη φαντασία και τη δημιουργικότητα και της έδινε έτσι την ευκαιρία να φαντάζεται, να δημιουργεί και να πλάθει τους δικούς της κόσμους. Ο πατέρας της, Alfred L. Kroeber, ανθρωπολόγος, περιβαλλόμενος από τους μύθους, τη μαγεία και τα τραγούδια των πολιτισμών που μελετούσε, της έδωσε το πλέον εύφορο περιβάλλον για να καλλιεργήσει όλα εκείνα τα χαρίσματα που θα την έκαναν σήμερα γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο για το συγγραφικό της έργο. Η ίδια δήλωσε κάποτε, αναφερόμενη στον πατέρα της, πως το γεγονός ότι κατέληξε να γράφει για μάγους μάλλον οφείλεται στο ότι μεγάλωσε με έναν μάγο.
Το σπίτι των Kroeber ήταν πάντα γεμάτο φωνές και ιστορίες. Τόσο η μικρή Ursula όσο και τα αδέρφια της συμμετείχαν στις συζητήσεις των μεγάλων, και καθώς για τη νεαρότερη όλων Ursula δεν ήταν πάντα εύκολο να ακουστεί, έμαθε από αρκετά νωρίς πώς να επιμένει και να επικοινωνεί με πάθος και ενθουσιασμό τις ιδέες της, ώστε να ακούγεται η φωνή της. Στο έργο της επιδίωκε να εμπλέκει τη λογική με το συναίσθημα γιατί πίστευε πως μόνο έτσι μπορεί κανείς να έχει ένα ζωντανό και εύφορο αποτέλεσμα με τη δύναμη να μας πάει μπροστά. Ως έφηβη ήταν μοναχική και μπερδεμένη και αισθανόταν ξένη ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν να εκτιμήσουν και να αξιοποιήσουν τα χαρίσματά της. Καταφύγιο για εκείνη αποτέλεσε τότε η δημόσια βιβλιοθήκη, όπου είχε την ευκαιρία να χαθεί μέσα στα βιβλία και να ταξιδέψει μαζί τους σε κόσμους μαγικούς.
Το ξεκίνημα της συγγραφικής της καριέρας δεν ήταν εύκολο. Μετά από πολλαπλές απορρίψεις από εκδότες άρχισε να γράφει επιστημονική φαντασία και fantasy, και κατάφερε έτσι να κερδίσει την αποδοχή που της άξιζε. Ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα της από τον χώρο του φανταστικού, είναι τα εξής:
Haynish Cycle
Ελληνιστί, Χαϊνικός Κύκλος. Αποτελείται από μια σειρά μυθιστορημάτων και διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας με ένα εναλλακτικό ιστορικό πλαίσιο στο οποίο ποικίλοι ανθρώπινοι πολιτισμοί από διαφορετικούς πλανήτες έρχονται για πρώτη φορά σε επικοινωνία μεταξύ τους, καλλιεργούν διπλωματικές σχέσεις και ιδρύουν μία ομοσπονδία υπό την ηγεσία του φιλειρηνικού και αρχαιότερου όλων πλανήτη Hain. Σε αυτό το σύμπαν που δημιούργησε η Le Guin οι άνθρωποι δεν εξελίχθηκαν στον πλανήτη Γη, αλλά ήταν αποτέλεσμα των αποικιών που είχαν σταλεί στους διάφορους πλανήτες από τον Hain. Κάποιες από τις φυλές έχουν διαφοροποιημένο γενετικό κώδικα, που οφείλονταν στα πειράματα γενετικής που γίνονταν στον αρχαίο Hain. Η Le Guin χρησιμοποιεί εδώ κοινωνικά και περιβαλλοντικά μοτίβα για να εξερευνήσει τα ανθρωπολογικά και κοινωνιολογικά αποτελέσματα της ανθρώπινης εξέλιξης.
Στον Χαϊνικό Κύκλο περιλαμβάνονται τα βιβλία Rocannon’s World (1966), Planet of Exile (1966), City of Illusions (1967), The Left Hand of Darkness (1969), The Word for World is Forest (1972), The Dispossessed (1974), Four Ways to Forgiveness (1995), Worlds of Exile and Illusion (1996), The Telling (2000) και The Birthday of the World: and other Stories (2002). Πέρα από αυτά τα βιβλία, η σειρά περιλαμβάνει άλλα δεκατρία διηγήματα.
A wizard of Earthsea illustr by ajinak
Earthsea - Το Έπος της Γαιοθάλασσας
Η Γαιοθάλασσα είναι ένα σύνολο νησιών, πολλά από τα οποία αποτελούν ξεχωριστά βασίλεια. Μέρος φτωχικό, οι κάτοικοι του οποίου ταξιδεύουν με βάρκες και καράβια και ο πληθυσμός ασχολείται περισσότερο με γεωργικές εργασίες. Η μαγεία εδώ έχει ως αφετηρία τις λέξεις, τις πραγματικές αρχαίες λέξεις για το καθετί. Ο μάγος που γνωρίζει το πραγματικό αρχαίο όνομα ενός ζώου για παράδειγμα έχει και τη δύναμη να το ελέγξει. Ακόμα και οι άνθρωποι παίρνουν τα ονόματά τους από τους μάγους κατά την τελετή ενηλικίωσής τους και πολλοί δεν τα αποκαλύπτουν ούτε καν στους συγγενείς τους.
Το πρώτο βιβλίο της σειράς, A Wizard of Earthsea (Ο Μάγος του Αρχιπελάγους), εκδόθηκε το 1968 με πρωταγωνιστή τον Ged, έναν νεαρό μάγο της Γαιοθάλασσας, και έδωσε τη χαρά στο νεαρό κοινό της Le Guin να ακολουθήσει τις περιπέτειες του στο Αρχιπέλαγος. Με έντονες περιγραφές της μαγείας και του φυσικού περιβάλλοντος η Γαιοθάλασσα κατέκτησε τις καρδιές του νεαρού -και όχι μόνο- κοινού και συνέχισε να το κάνει με τα βιβλία που ακολούθησαν, The Tombs of Atuan (1970), The Farthest Shore (1972), Tehanu: The Last Book of Earthsea (1990), Tales From Earthsea (2001) και το The Other Wind (2001), που ήταν το τελευταίο της σειράς. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα βιβλία, παρά το γεγονός πως στόχευαν το νεαρό κοινό, κατάφεραν να κατακτήσουν και τους μεγαλύτερους αναγνώστες λόγω του συναισθηματικού τους βάθους και της ωριμότητάς τους.
Η Le Guin δεν περιοριζόταν σε ένα μόνο είδος, ούτε σε ένα μόνο κοινό. Εξέδωσε τη σειρά Catwings (Φτερόγατες) που απευθυνόταν σε παιδιά, καθώς και διάφορες συλλογές, ποίηση, δοκίμια και φανταστική λογοτεχνία για ενήλικους. Αποτελεί μία από τους σημαντικότερους και πολυβραβευμένους συγγραφείς, έχοντας βραβευθεί πέντε φορές με τα βραβεία Nebula και Hugo, το βραβείο Grand Master των Science Fiction and Fantasy Writers of America καθώς και το National Book Award και το Βραβείο Kafka, μεταξύ άλλων. Πέρα από όλα αυτά, φρόντιζε να δίνει τις συμβουλές της σε νέους συγγραφείς μέσα από το online blog Book View Café, του οποίου υπήρξε και συνιδρύτρια, και έγραψε μέσα σε αυτά τα πλαίσια το βιβλίο Steering the Craft: A 21-Century Guide to Sailing the Sea of Story (1998), το οποίο πραγματεύεται τη συγγραφή και ό,τι αυτή αφορά, μέσα από τη σοφία που η συγγραφέας συσσώρευσε στα τόσα χρόνια εξάσκησης της τέχνης.
Έφυγε από τη ζωή στα 88 της χρόνια, έχοντας ζήσει μια πλήρη και ευτυχισμένη ζωή γεμάτη φαντασία και ταξίδια στους μαγικούς κόσμους που κατοικούσαν στο μυαλό της. Μέσα από αυτούς τους κόσμους μάγεψε κι εμάς και μας έδωσε λίγους ακόμα λόγους να πιστέψουμε πως τα πάντα είναι πιθανά, αρκεί να το πιστέψεις και να επιμείνεις, ό,τι κι αν συμβεί.
Θέλω να τη φαντάζομαι τώρα πια να ταξιδεύει από κόσμο σε κόσμο και από πλανήτη σε πλανήτη, εξασκώντας άλλοτε την τέχνη του μάγου του Αρχιπέλαγους και άλλοτε συνομιλώντας με τις διάφορες φυλές που ξεπήδησαν από τον πλανήτη Hain. Το σίγουρο είναι πως όσο εμείς θα συνεχίσουμε να διαβάζουμε τις ιστορίες της, τόσο η μαγεία της θα συνεχίζει να ζει και μαζί με αυτήν ένα κομμάτι της που είναι αδύνατον να διαβρωθεί ή να χαθεί. Εκείνο το κομμάτι που θα κατοικεί πάντα στις καρδιές όσων διάβασαν και αγάπησαν τα έργα της.
Δεν υπάρχει αντίο, Αγαπημένη μας. Μόνο φως, αγάπη και δημιουργία.
Καλό ταξίδι.
Υ.Γ.: Για τους λάτρεις της Ursula K. Le Guin, δημιούργησα την παρακάτω playlist η οποία περιλαμβάνει τα πρωτότυπα έργα της που έχουν μεταφερθεί σε audio books. Καλή ακρόαση!
https://www.youtube.com/playlist?list=PLdmQ2OoMUk1MGV8BF9QEmQWZYmcCEQ2Ay
Πηγές:
http://www.ursulakleguin.com/BiographicalSketch.html
https://www.biography.com/people/ursula-k-le-guin-9377730
https://www.newyorker.com/magazine/2016/10/17/the-fantastic-ursula-k-le-guin
https://en.wikipedia.org/wiki/Earthsea
https://en.wikipedia.org/wiki/Hainish_Cycle
Συγγραφέας. Blogger. Podcaster. Η Φιλιώ (Φύλλις) Γαβριηλίδου ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν μπορούν να σταθούν ακίνητοι. Ζει για να γράφει, είτε αυτό αφορά το blog της είτε το επόμενο βιβλίο της. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία και το κομμάτι εκείνο της φιλολόγου δε λέει να την αφήσει σε ησυχία· αποτυπώνεται στην αγάπη της για τα βιβλία και τη διαρκή αναζήτηση. Έχει αστείρευτη δίψα για γνώση και τόσο τα ενδιαφέροντά της όσο και οι ενασχολήσεις της περιστρέφονται γύρω από τη δημιουργικότητα και την ανθρώπινη ψυχολογία. Πιστεύει πως η δημιουργικότητα είναι το μονοπάτι προς την ευτυχία και πως ο πιο σύντομος δρόμος για να φτάσουμε εκεί είναι μέσα από το εσωτερικό μας παιδί.
Το 2017 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο με τον τίτλο Ονειρόκοσμος: Το Μέσο Φάσμα, ο Κρύσταλλος και ο Εφιάλτης ενώ θα τη βρείτε να αρθρογραφεί καθημερινά στο blog της "Φάε τη σοκολάτα σου" ή να συζητά στην εκπομπή της Phyllisophies με του καλεσμένους της για ιδέες και ιστορίες που έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν και να παρακινήσουν.
Website: www.phyllisgabriel.com