Oscar Wilde, τα παραμύθια του ιδιαίτερου Ιρλανδού μυθιστοριογράφου
Oscar Wilde Portrait by Fabrizio Cassetta
Ευφυής, εκκεντρικός, πολυτάλαντος. Έζησε μόνο 46 χρόνια, αλλά πρόλαβε μέσα στη σύντομη ζωή του να ζήσει όσα πολλοί από εμάς ούτε καν φαντάζονται. Ο Oscar Wilde (Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde) ήταν Ιρλανδός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός και κριτικός. Έζησε στα τέλη του 19ου αιώνα (1954- 1900) και σήμερα τον γνωρίζουμε κυρίως για το μοναδικό μυθιστόρημα που έγραψε Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ (The picture of Dorian Grey, 1890), τα θεατρικά του έργα για τα οποία δοξάστηκε στο Λονδίνο τη δεκαετία του 1890, καθώς και για τα ευφυολογήματά του.
Πέρα από το έργο του όμως, έζησε και μια ζωή γεμάτη πολυτέλεια και ιδιορρυθμίες, στο τέλος της οποίας υπέμεινε ακόμα και φυλάκιση, που έμελλε να γίνει η αρχή της καταστροφής του και να τον οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο.
Άλλα γνωστά του έργα είναι τα θεατρικά Η βεντάλια της λαίδης Γουΐντερμιρ (Lady Windermere's fan, 1878), Σαλώμη (Salome, 1891), Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός (The importance of being Earnest, 1895), Η μπαλάντα της Φυλακής του Ρήντινγκ (The Ballad of Reading Gaol, 1898) και η επιστολή Εκ Βαθέων (De Profundis, 1897).
Εκείνο, όμως, στο οποίο θα εστιάσουμε εδώ είναι τα παραμύθια που έγραψε και που καταφέρνουν ακόμα και σήμερα να συγκινήσουν και να αγγίξουν τις καρδιές μικρών και μεγάλων. Η συλλογή έχει τον τίτλο Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια (The happy prince and other tales, 1888) και παρακάτω θα διαβάσεις τι περιλαμβάνει κάθε μία από αυτές. Μάλιστα, είχα μέσα στην εβδομάδα τη χαρά να διαβάσω μία από αυτές τις ιστορίες -τον «Εγωιστή Γίγαντα»- μαζί με μερικές κυρίες και ένα κύριο που εκτιμώ πολύ και διαπίστωσα πόσο συγκινητική είναι και πόσα μηνύματα κρύβει πίσω από κάθε λέξη, είτε είναι κανείς 5 είτε 75 ετών.
Πάμε, λοιπόν, να διαβάσουμε μερικά πράγματα για τα παραμύθια του Oscar Wilde και εύχομαι να το χαρείς όσο κι εγώ όταν διαβάσεις ολόκληρες τις ιστορίες.
The Happy Prince (Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας)
«Ψηλά στην πόλη, σε μια ψηλή στήλη, βρισκόταν το άγαλμα του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα. Ήταν στολισμένο με λεπτά φύλλα καθαρού χρυσού, για μάτια είχε δύο φωτεινά ζαφείρια, και ένα μεγάλο κόκκινο ρουμπίνι έλαμπε στη λαβή του ξίφους του. Ήταν αξιοθαύμαστος.»
Στεκόταν ψηλά, πάνω από την πόλη. Η όψη του ακριβή, καλυμμένος από χρυσάφι και πολύτιμους λίθους. Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας ήταν το άγαλμα ενός πρίγκιπα που είχε τοποθετηθεί στο πιο ψηλό και κεντρικό σημείο της πόλης του, που τόσο αγάπησε εν ζωή. Ήταν όμως πράγματι ευτυχισμένος; Οι άνθρωποι που τον έβλεπαν σίγουρα το πίστευαν. Τον έβλεπαν άλλωστε να χαμογελά και κάθε άλλο παρά λυπημένος έδειχνε. Η αλήθεια όμως ήταν άλλη και μονάχα ένα χελιδόνι μπόρεσε να την ανακαλύψει.
Έγιναν φίλοι και ο πρίγκιπας αποκάλυψε στο περιστέρι τον καημό του. Του μίλησε για όλους εκείνους τους φτωχούς που δε μπορούσε μονάχος του να βοηθήσει. Ζήτησε από το περιστέρι να μείνει μαζί του έστω για λίγο πριν φύγει για να συναντήσει τα άλλα χελιδόνια στον Νότο, να μείνει και να βοηθήσει τον ευτυχισμένο πρίγκιπα να αλλάξει μερικές ζωές και να τους προσφέρει ό,τι είχε για να ζήσουν πιο ανθρώπινα.
Το χελιδόνι δέχτηκε και κάθε φορά ο πρίγκιπας του ανέθετε και μια άλλη αποστολή. Κάθε φορά το χελιδόνι έπαιρνε και κάτι πολύτιμο από τον πρίγκιπα και το προσέφερε σε εκείνους που είχαν ανάγκη. Άλλοτε τα φωτεινά ζαφείρια των ματιών του, άλλοτε το κόκκινο ρουμπίνι στη λαβή του ξίφους του και άλλοτε την ίδια την επίστρωση από χρυσό που τον κάλυπτε. Έμεινε, έτσι, κάποια μέρα δίχως κάτι άλλο να προσφέρει, έμοιαζε λίγο καλύτερος από έναν ζητιάνο. «Αφού δεν είναι πλέον όμορφος δεν είναι χρήσιμος», είπε κάποιος και οι αρμόδιοι αποφάσισαν να γκρεμίσουν το άγαλμα που στόλιζε τόσον καιρό την πόλη.
Λάθος. Μεγάλο λάθος γιατί τελικά ήταν ο πρίγκιπας και ο φίλος του, το χελιδόνι, τα δύο πιο πολύτιμα πράγματα στην πόλη. Εκείνοι που προσέφεραν με κόστος τις ζωές τους.
Μια αναλυτικότερη προσέγγιση της ιστορίας μπορείτε να βρείτε εδώ.
Ο Εγωιστής Γίγαντας (The Selfish Giant)
«Κάθε απόγευμα, γυρίζοντας από το σχολείο, τα παιδιά πήγαιναν να παίξουν στον κήπο του γίγαντα. Ήταν ένας μεγάλος, πανέμορφος κήπος με απαλό πράσινο γρασίδι. Εδώ κι εκεί στο χορτάρι ορθώνονταν ωραία λουλούδια σαν αστέρια, υπήρχαν δώδεκα ροδακινιές που τη γέμιζαν ρόδινα μαργαριταρένια ανθάκια, το φθινόπωρο βάραιναν από τους πλούσιους καρπούς. Τα πουλιά κάθονταν στα δέντρα τραγουδούσαν τόσο γλυκά, που τα παιδιά σταματούσαν τα παιχνίδια τους για να τ’ ακούσουν. «Τι ευτυχισμένα που είμαστε εδώ!» φώναζαν το ένα στ’ άλλο».
Η ευτυχία τους όμως δεν ήταν γραφτό να αντέξει. Ο γίγαντας επέστρεψε από το ταξίδι του και σαν είδε τα παιδιά να παίζουν στον κήπο τα έδιωξε και έβαλε και μια πινακίδα που έλεγε «ΟΙ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ ΘΑ ΔΙΩΚΟΝΤΑΙ». Μαζί με τα παιδιά, όμως, έφυγε από τον κήπο και η χαρά. Ο χειμώνας ήρθε, έφερε το κρύο και το χιόνι, και δεν έλεγε να περάσει. Έξω από τον κήπο του γίγαντα άλλαζαν οι εποχές, μα στον δικό του κήπο τίποτα δεν άλλαζε, παρά γινόταν ακόμα πιο βαρύ το κρύο και η βαρυχειμωνιά.
Ο γίγαντας όμως δεν έλεγε να καταλάβει τι είχε κάνει. Δεν καταλάβαινε πως ο ίδιος μόνος είχε προκαλέσει τον καιρό. Μέχρι που… Μέχρι που εμφανίστηκε στον κήπο ένα παιδί που έμελλε να τον σώσει από τη μοναξιά και την κακία του. Ένα παιδί που του έδειξε κάτι που υπήρχε πάντα στην καρδιά του, μα ποτέ πριν δεν είχε γίνει αντιληπτό. Του έδειξε τι σημαίνει αγάπη και τότε ο γίγαντας κατάλαβε. Άνοιξε την καρδιά του και τις πόρτες του για να ξανάρθουν τα παιδιά και μαζί τους να επιστρέψει η χαρά.
Ο Πιστός Φίλος (The Devoted Friend)
«Ο μικρούλης Χανς είχε πολλούς φίλους, αλλά ο πιο πιστός του φίλος ήταν ο Χιου ο μυλωνάς. Κι αλήθεια, τόσο αφοσιωμένος ήταν ο πλούσιος μυλωνάς στο μικρούλη Χανς, που δεν περνούσε ποτέ από τον κήπο του δίχως να σκύψει πάνω απ’ τη μάντρα για να κόψει ένα μεγάλο μπουκέτο λουλούδια ή μια χούφτα αρωματικά βότανα, ή δίχως να γεμίσει τις τσέπες του με κεράσια και δαμάσκηνα, αν ήταν η εποχή τους.
«Οι αληθινοί φίλοι πρέπει να μοιράζονται τα πάντα», έλεγε ο μυλωνάς, κι ο μικρούλης Χανς κουνούσε το κεφάλι χαμογελώντας και καμάρωνε που είχε ένα φίλο με τόσο ευγενικές ιδέες.
Μόνο που ο μυλωνάς ήταν καλός στα λόγια, αλλά οι πράξεις του έδειχναν πόσο πολύ τον ένοιαζε μόνο το συμφέρον του. Ζητούσε διαρκώς και έπαιρνε από τον μικρό Χανς, μα δεν έκανε απολύτως τίποτα για να αποδείξει τη φιλία του. Απέφευγε τον Χανς τον χειμώνα, μιας και τότε ο κήπος του Χανς δεν είχε μήτε όμορφα λουλούδια μήτε φρέσκα φρούτα και έλεγε πως οι φίλοι δεν ενοχλούν τους φίλους όταν περνούν δύσκολες στιγμές. Κι ήταν δύσκολος ο χειμώνας για τον Χανς, γιατί ο Χανς ήταν φτωχός και τα έβγαζε δύσκολα πέρα. Όταν πια άνοιγε ο καιρός, ο μυλωνάς ερχόταν και ζητούσε διαρκώς. Μια το ένα και μια το άλλο κι ο Χανς, που δεν ήθελε να τον προσβάλλει ή να φανεί πως δεν είναι καλός φίλος, έκανε τα πάντα για να τον ευχαριστήσει.
Δυστυχώς, αυτή η ιδιοτελής και μονόπλευρη φιλία του μυλωνά είχε για τον μικρό μας φίλο άσχημη κατάληξη. Θα ‘θελα να πω πως όλα στο τέλος πήγαν καλά και πως ο Χανς βρήκε τους φίλους που του άξιζαν για την καλή καρδιά του, αλλά αυτό είναι το τέλος ενός άλλου παραμυθιού. Εδώ, κανένας δε διδάχτηκε από τα λάθη του κι ήταν αυτό το χειρότερο σε όλη αυτή την ιστορία.
Το Αηδόνι και το Τριαντάφυλλο (The Nightingale and the Rose)
«Είπε ότι θα χόρευε μαζί μου αν της έφερνα κόκκινα τριαντάφυλλα», φώναξε ο νεαρός φοιτητής, «άλλα σ’ όλο τον κήπο μου δεν υπάρχει ούτε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο… Θα χορεύει τόσο ανάλαφρα που τα πόδια της δεν θα αγγίζουν το δάπεδο, αλλά με μένα δεν θα χορέψει, γιατί δεν έχω κόκκινο τριαντάφυλλο να της προσφέρω», και σωριάστηκε κάτω στο γρασίδι, και έχωσε το πρόσωπό του μέσα στα χέρια του, και έκλαψε.
Όμως η Αηδόνα κατάλαβε το μυστικό της θλίψης του φοιτητή, και κάθισε σιωπηλή στη βελανιδιά, και σκέφτηκε σχετικά με το μυστήριο του Έρωτα.
Αποφάσισε τότε να τον βοηθήσει και να κάνει ό,τι περνούσε από το χέρι της για να του βρει ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Για να το καταφέρει αυτό αναζήτησε βοήθεια σε ολόκληρο τον κήπο, μέχρι που βρέθηκε η λύση. Η λύση αυτή, όμως, θα της κόστιζε την ίδια της τη ζωή.
Η Αηδόνα το δέχτηκε αυτό στωικά και αποφάσισε να κάνει εκείνο που έπρεπε. Πράγματι, τραγούδησε με ένα αγκάθι στην καρδιά για ολόκληρη τη νύχτα κι έτσι φύτρωσε στην παγωμένη τριανταφυλλιά ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο. Τώρα, το αν άξιζε η θυσία της και αν ο πρίγκιπας έζησε τον έρωτά του, θα σ’ το πει η ιστορία...
Η Αριστοκρατική Ρουκέτα (The Remarkable Rocket)
«Ο γιος του βασιλιά ετοιμαζόταν να παντρευτεί, κι έτσι παντού γίνονταν μεγάλες χαρές. Έναν ολόκληρο χρόνο περίμενε τη νύφη κι επιτέλους είχε φτάσει. Ήταν μια πριγκίπισσα, και είχε κάνει όλο τον δρόμο από τη Φιλανδία μ’ ένα έλκηθρο που έσερναν έξι τάρανδοι. Το έλκηθρο είχε το σχήμα ενός μεγάλου χρυσού κύκνου, κι ανάμεσα στις φτερούγες του κύκνου καθόταν η πριγκίπισσα».
Οι δυο νέοι ερωτεύθηκαν βαθιά, ο γάμος έγινε και ακολούθησαν πολλοί εορτασμοί και χαρές. Μία από αυτές ήταν και τα πυροτεχνήματα που η πριγκίπισσα δεν είχε ποτέ ξαναδεί. Ένα από τα πυροτεχνήματα, όμως, κόμπαζε και θεωρούσε τον εαυτό του πολύ ανώτερο από τα υπόλοιπα. Η αριστοκρατική ρουκέτα πίστευε πως ήταν καλύτερη όλων και πως ήταν φτιαγμένη για μεγαλειώδεις στιγμές και για μια φαντασμαγορική έκρηξη που θα θαύμαζαν όλοι.
Μόνο που τα πράγματα δεν έγιναν ακριβώς έτσι... Περηφάνια και ματαιοδοξία την τύφλωναν από το να ακούσει τι είχαν να της πουν οι άλλοι. Έχασε την ευκαιρία να λάμψει στη γιορτή του ζευγαριού και βρέθηκε μόνη, πεταμένη σε έναν βάλτο. Για καλή της τύχη, την ανακάλυψαν δύο παιδιά, λίγο πριν βουλιάξει ολοσχερώς στο νερό και την χρησιμοποίησαν σαν προσάναμμα για τη φωτιά τους.
Τελικά, η αυτοκρατορική ρουκέτα κατάφερε να λάμψει και η έκρηξή της ήταν τόσο εντυπωσιακή όσο περίμενε. Τώρα, αν με ρωτάς ποιος την είδε και αν βρέθηκε κανείς να τη θαυμάσει, αυτό είναι μιαν άλλη ιστορία...
Αξίζει να διαβάσεις τούτα τα πέντε παραμύθια, είτε είσαι μικρός είτε μεγάλος. Κρύβουν νοήματα βαθιά για κάθε ηλικία. Άλλοτε για τη φιλία και τι θα πει να είσαι φίλος. Άλλοτε για την προσφορά και το μεγαλείο της ψυχής που μπορεί να χαρίσει σε μια ψυχή τον παράδεισο και την ευτυχία. Άλλοτε πάλι, για τον εγωισμό και τη ματαιοδοξία που μπορούν να φέρουν μόνο μοναξιά και κρύο στην καρδιά. Το σίγουρο είναι πως οι ιστορίες αυτές του Oscar Wilde δεν απευθύνονται μονάχα σε μία ηλικία, ούτε σε μια μόνο γενιά. Είναι διαχρονικές και η ομορφιά του λόγου τους θα έχει πάντα αξία.
Πηγές:
Συγγραφέας. Blogger. Podcaster. Η Φιλιώ (Φύλλις) Γαβριηλίδου ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν μπορούν να σταθούν ακίνητοι. Ζει για να γράφει, είτε αυτό αφορά το blog της είτε το επόμενο βιβλίο της. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία και το κομμάτι εκείνο της φιλολόγου δε λέει να την αφήσει σε ησυχία· αποτυπώνεται στην αγάπη της για τα βιβλία και τη διαρκή αναζήτηση. Έχει αστείρευτη δίψα για γνώση και τόσο τα ενδιαφέροντά της όσο και οι ενασχολήσεις της περιστρέφονται γύρω από τη δημιουργικότητα και την ανθρώπινη ψυχολογία. Πιστεύει πως η δημιουργικότητα είναι το μονοπάτι προς την ευτυχία και πως ο πιο σύντομος δρόμος για να φτάσουμε εκεί είναι μέσα από το εσωτερικό μας παιδί.
Το 2017 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο με τον τίτλο Ονειρόκοσμος: Το Μέσο Φάσμα, ο Κρύσταλλος και ο Εφιάλτης ενώ θα τη βρείτε να αρθρογραφεί καθημερινά στο blog της "Φάε τη σοκολάτα σου" ή να συζητά στην εκπομπή της Phyllisophies με του καλεσμένους της για ιδέες και ιστορίες που έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν και να παρακινήσουν.
Website: www.phyllisgabriel.com