Βιβλιοπρόταση: The Obelisk Gate, της N. K. Jemisin
«Έχεις ακούσει ποτέ για κάτι που ονομάζεται φεγγάρι;»
Η τελευταία αυτή φράση του The Fifth Season, του πρώτου βιβλίου της τριλογίας «The Broken Earth», αποτελεί ένα είδος υπόσχεσης πως στο επόμενο κεφάλαιο της ιστορίας θα λάβουμε επιτέλους απαντήσεις για μερικά από τα πολλά ερωτήματα που τίθενται στη διάρκεια του βιβλίου: Ποιος κατασκεύασε τους μαγικούς οβελίσκους και με τι σκοπό; Τι συμφέροντα εξυπηρετούν οι μυστηριώδεις stone-eaters; Σε τι κατάσταση βρίσκεται ο κόσμος έπειτα από τη δημιουργία του τεράστιου ρήγματος που χώρισε στα δύο την πλάση;
Στο The Obelisk Gate, οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες -οι ισχυροί “orogenes” (άνθρωποι με την ικανότητα να χειραγωγούν τη θερμότητα και γενικά την ενέργεια που βρίσκεται στο έδαφος) Essun και Alabaster- παραμένουν εκεί όπου τους αφήσαμε, δηλαδή στην υπόγεια πόλη-καταφύγιο της Castrima. Οι πρώην εραστές καταπιάνονται με μια εξαιρετικά σημαντική και επικίνδυνη αποστολή: να θέσουν και πάλι το φεγγάρι σε τροχιά με τον πλανήτη, ώστε να σταματήσουν οι βίαιες κατακλυσμικές περίοδοι που ονομάζονται Fifth Seasons.
Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε το ταξίδι της οκτάχρονης Nassun, κόρης της Essun και επίσης “orogene”, καθώς ο πατέρας της (που στην αρχή του προηγούμενου βιβλίου σκότωσε τον μικρό της αδελφό και απήγαγε την ίδια) την οδηγεί σ’ ένα μέρος, με την ελπίδα πως θα μπορέσει να θεραπεύσει την κόρη του από το χάρισμά της. Εκεί συναντούν τον Schaffa, έναν άνδρα που, άγνωστο σε αυτούς, υπήρξε μέντορας της Essun.
Αν με το πρώτο βιβλίο η N. K. Jemisin μας έδωσε μια ενδιαφέρουσα κοσμοπλασία και μια στιβαρή αφηγηματική φωνή, στο δεύτερο μέρος έρχεται να χτίσει αριστοτεχνικά πάνω στα ήδη κεκτημένα. Το The Obelisk Gate διαφέρει από εκείνα τα υποτονικά δεύτερα μέρη τριλογίας, που τόσο συχνά έχουμε δει στο παρελθόν. Είναι αλήθεια πως ο μέχρι τώρα γρήγορος ρυθμός των εξελίξεων επιβραδύνει, ώστε να δοθεί χώρος στους χαρακτήρες και την ανάπτυξή τους. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάμε πως, πέρα από τις καταστροφικές κλιματικές αλλαγές, τις πολεμικές συγκρούσεις και τα αλλόκοτα πλάσματα, στην καρδιά της ιστορίας βρίσκεται η απόπειρα μιας μάνας να βρει ξανά το χαμένο της παιδί.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και ο συνδιαστικός σχολιασμός από μέρους της συγγραφέως θεμάτων που μας απασχολούν (ή θα έπρεπε να μας απασχολούν) ως μέλη της παγκόσμιας κοινότητας: Όπως μαθαίνουμε στη διάρκεια του The Obelisk Gate, ο κόσμος υπόκεινται τις συνέπειες της μετατόπισης του φεγγαριού, μια εξόφθαλμη λογοτεχνική παρομοίωση της συνεχιζόμενης καταστροφής του δικού μας -πραγματικού- περιβάλλοντος. Ακόμα, η απόχρωση του δέρματος των χαρακτήρων κατονομάζεται σχεδόν αποκλειστικά όταν είναι λευκοί, μια υπενθύμιση πως για την Αφροαμερικανίδα συγγραφέα μας το μαύρο αποτελεί υποσυνείδητη προεπιλογή και -γιατί όχι- απάντηση σε εκείνους που ακόμα και σήμερα κατακρίνουν την ύπαρξη φυλετικού πλουραλισμού στη λογοτεχνία του φανταστικού. Η απάντηση αυτή έρχεται μάλιστα από μια γυναίκα συγγραφέα, η οποία “ντύνει” το έργο της μ’ ένα ευρύ φάσμα δυναμικών χαρακτήρων γένους θηλυκού. Οι ηρωίδες στον κόσμο του The Broken Earth είναι, ανάμεσα σε άλλα, πολιτικοί, πολεμίστριες κι επιστήμονες, που δεν διστάζουν ν’ αναλαμβάνουν πολυδιάστατους ρόλους, προκειμένου να επιβιώσουν σ’ έναν κόσμο, όπου ο καθαρός αέρας και το πόσιμο νερό αποτελούν πολυτέλειες. Επιπλέον, ο έντονος ρατσισμός που βιώνουν οι “orogenes” από την κοινωνία μπορεί να παραλληλιστεί με τις αντίστοιχες διακρίσεις που γίνονται σε βάρος συμπολιτών μας στην πραγματική ζωή εξαιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Δεν είναι ίσως τυχαίο πως η Jemisin χρησιμοποιεί τη λέξη “outed” για να περιγράψει την αποκάλυψη πως κάποιος είναι “orogene”.
Κάθε βιβλίο έχει φυσικά και τα ελαττώματά του και το The Obelisk Gate δεν αποτελεί εξαίρεση, αν κι αυτό που με ενόχλησε περισσότερο δεν εφάπτεται στον δημιουργικό ρόλο της συγγραφέως. Αναφέρομαι στον χάρτη, ο οποίος είναι αδικαιολόγητα γυμνός. Συχνά γίνονται αναφορές σε τοπωνύμια (όπως η Castrima, μια από τις κύριες τοποθεσίες των δύο πρώτων βιβλίων), τα οποία δεν υπάρχουν πουθενά στον δισέλιδο χάρτη που διανθίζει εικαστικά το έργο της Jemisin. Δεν γνωρίζω αν πρόκειται για συνειδητή επιλογή, πάντως προσωπικά με δυσκόλεψε στην ανάγνωση, καθώς οι γεωγραφικοί προσδιορισμοί δίνονται πάντοτε βάσει της θέσης μιας κοινότητας ως προς την πρωτεύουσα ή/και το κεντρικό μέρος της ηπείρου όπου εκτυλίσσεται η πλοκή. Εν κατακλείδι, μολονότι χρήζει αναφοράς, ευελπιστώ πως το μειονέκτημα αυτό δεν θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για έναν επίδοξο αναγνώστη της εν λόγω τριλογίας. Το συγγραφικό ταλέντο της N. K. Jemisin επαρκεί και με το παραπάνω για να υπερκεράσει αυτήν τη συγκριτικά ασήμαντη ατέλεια.
Μπορεί κανείς να προμηθευτεί το The Obelisk Gate από εδώ:
Ακόμα, το πρώτο βιβλίο της τριλογίας The Broken Earth κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Οξύ με τον τίτλο «Η Πέμπτη Εποχή» και είναι διαθέσιμο εδώ: https://www.public.gr/product/i-pempti-epohi/prod9980202pp/