Τα πολλά πρόσωπα των Shapeshifters

Τι κοινό έχουν ένας λύκος, μια αλεπού, ένα φίδι, ένας ταύρος και μια βροχή; Εκ πρώτης όψεως κανένα. Ωστόσο, όσο παράταιρα κι αν φαίνονται μεταξύ τους, έχουν έναν κοινό παρανομαστή: Αποτελούν κάποια από τα πολλά «πρόσωπα» των λεγόμενων shapeshifters, εκείνων που κατέχουν την ικανότητα του shapeshifting.

Στην παγκόσμια λαογραφία, από αρχαιοτάτων χρόνων, η μεταμόρφωση θεών και θνητών είναι ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο: Ένα ανθρωπόμορφο πλάσμα λαμβάνει τη μορφή ενός ζώου ή έστω χαρακτηριστικά του. Ο διεθνής όρος που χρησιμοποιείται στη σύγχρονη εποχή είναι το shapeshifting και αφορά όλες εκείνες τις μαγικές τροποποιήσεις της εξωτερικής εμφάνισης. Τις περισσότερες φορές αυτό συνεπάγεται και αλλαγή στη συμπεριφορά του μεταμορφωμένου αλλά και απόκτηση κάποιων δυνάμεων, αν πρόκειται για κάποιον θνητό. Στην περίπτωση κάποιου ανώτερου πλάσματος, τα πράγματα περιπλέκονται, γιατί συνήθως ο σκοπός της μεταμόρφωσης δεν είναι αγνός. Ένας δεύτερος όρος που πρέπει να έχουμε κατά νου και ο οποίος αναφέρεται στις περιπτώσεις στις οποίες αλλοιώνονται τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά ενός όντος εξαιτίας της ταυτόχρονης ύπαρξης ζωωδών χαρακτηριστικών σε αυτό είναι ο όρος therianthropy.

Μία από τις αρχαιότερες μνείες για το φαινόμενο της αλλοίωσης της ανθρώπινης φιγούρας έρχεται από την Γαλλία. Σε ένα σπήλαιο νότια της χώρας, σώζονται απεικονίσεις μορφών με χαρακτηριστικά ανθρώπου και ζώου. Ανάμεσα στις πολλές θεωρίες που διατυπώθηκαν για την προϊστορική τοιχογραφία, υπάρχουν ορισμένες που υποστηρίζουν ότι σε αυτή παρουσιάζεται η στιγμή που ένας άνθρωπος αλλάζει μορφή. Με άλλα λόγια, περιγράφεται με εικόνες το φαινόμενο του shapeshifting. Δεν είναι ξεκάθαρο αν πρόκειται για θεότητα ή για κοινό θνητό, είναι όμως μια από τις πρώτες αναφορές στο θέμα, το οποίο έλαβε τεράστιες διαστάσεις μέσα στο ρου της ιστορίας. Στην συνέχεια, θα αναφέρουμε κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα

Στην αρχαιοελληνική μυθολογία, ο πιο γνωστός shapeshifter ήταν ο θεός Δίας. Τις περισσότερες φορές άλλαζε μορφή με σκοπό να προσεγγίσει γυναίκες –και άντρες– και στη συνέχεια να συνουσιαστεί μαζί τους. Έγινε ταύρος για χάρη της Ευρώπης, αετός για τον Γανυμήδη, χρυσή βροχή για τη Δανάη και κύκνος για τη Νέμεση. Για τη θεά της τιμωρίας, μάλιστα, υπάρχουν αρκετές παραλλαγές όσον αφορά την επαφή της με τον Δία, αλλά όλες συγκλίνουν στο ότι προσπάθησε να του ξεφύγει αλλάζοντας κι εκείνη μορφή. Στο τέλος, βέβαια, νίκησε ο βασιλιάς του Ολύμπου.

Εκτός από τον Δία, και ο Πρωτέας, μια θεότητα της θάλασσας, μπορούσε να αλλάξει μορφή όταν απειλούταν και έπρεπε να ξεφύγει από τους εχθρούς του. Επίσης, η θεά Δήμητρα προσπάθησε κάποτε να γλιτώσει από τον Ποσειδώνα, ο οποίος δεν συγκινήθηκε από την απόγνωση μιας μάνας να βρει τη χαμένη κόρη της και θέλησε να τη σαγηνεύσει. Η Δήμητρα πήρε την μορφή φοράδας με σκοπό να τον αποπροσανατολίσει αλλά ο Ποσειδώνας δεν ξεγελάστηκε. Αντίθετα, προχώρησε στην ίδια τεχνική και αφού έγινε άλογο, την εξώθησε σε ερωτική επαφή μαζί του.

Στη Νορβηγική μυθολογία, ο σκανταλιάρης Loki συνήθιζε να παίρνει γυναικεία μορφή με σκοπό να γεννήσει τερατόμορφα πλάσματα. Σε ένα έπος της συλλογής Poetic Edda τον βλέπουμε μαζί με τον Odin με γυναικεία σώματα να θηλάζουν τα παιδιά που φιλοξένησαν οι μήτρες τους. Σε άλλα ποιήματα, ο Loki μεταμορφώνεται και σε ζώο (φοράδα, φώκια, μύγα και σολομό). Η Freya, θεά του έρωτα και της γονιμότητας, διέθετε έναν μανδύα επενδυμένο με φτερά γερακιού, με τον οποίο μεταμορφωνόταν στο εν λόγω πτηνό.

Η μαγική φύση των θεών, λοιπόν, τους επέτρεπε όχι μόνο να επεμβαίνουν στη φυσική ροή των πραγμάτων αλλά και να μεταμορφώνουν τους εαυτούς τους, είτε υποκύπτοντας στα πάθη τους, είτε για να προστατευτούν, ή ακόμα και για να διασκεδάσουν. Ανάγκες τόσο ανθρώπινες, που όμως ικανοποιούνταν με θεϊκό τρόπο. Ωστόσο, πολλές φορές χρησιμοποιούσαν αυτή την δύναμη και για να μεταβάλλουν την μορφή κάποιου άλλου.

Μία από τις αιτίες που εξωθούσε τους θεούς σε αυτή την πρακτική ήταν η οργή τους απέναντι στους θνητούς. Όταν έκριναν ότι οι άνθρωποι ξεπερνούσαν τα όρια, δεν δίσταζαν να τους τιμωρήσουν μεταμορφώνοντας τους. Για παράδειγμα, όταν ο βασιλιάς της Αρκαδίας, Λυκάων, σέρβιρε στο Δία ανθρώπινη σάρκα για να σιγουρευτεί ότι ήταν πράγματι παντογνώστης, ο θεός τον μετέτρεψε σε λύκο. Σε μια παραλλαγή του μύθου της Μέδουσας, η Αθηνά τιμώρησε μια ιέρεια της επειδή ατιμάστηκε από τον Ποσειδώνα μέσα στο ναό της. Και έτσι η κοπέλα απέκτησε τα τερατόμορφα χαρακτηριστικά της, δηλαδή τα φίδια για μαλλιά και την δύναμη –ή κατάρα– να μετατρέπει σε πέτρα όποιον την κοίταζε στα μάτια. Ως προς τους νορβηγικούς θεούς, αξίζει να αναφέρουμε την περίπτωση του Svipdagr, ήρωα επικών ποιημάτων, ο οποίος δέχτηκε την οργή του Odin παίρνοντας τη μορφή ενός δράκου.

Οι εκδικητικές τάσεις των θεών υπογραμμίζονται έντονα και στη Μεταμόρφωση του Οβίδιου, μια σειρά ποιημάτων που –όπως μαρτυράει και ο τίτλος– πραγματεύεται συχνά το θέμα του shapeshifting. Καθώς η ρωμαϊκή μυθολογία καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του έργου, δεν λείπουν περιπτώσεις που ανώτερες δυνάμεις μαγεύουν αντίζηλούς τους μετατρέποντάς τους σε ζώα. Όταν για παράδειγμα ο Jupiter, το ρωμαϊκό alter ego του Δία, συνουσιάζεται με την Καλλιστώ, μία υπηρέτρια της Diana, εκείνη μένει έγκυος και γεννά τον γιο του. Η Juno εξοργίζεται μαζί της και τη μεταμορφώνει σε αρκούδα. Σε ένα άλλο ποίημα, συναντάμε τον μύθο του Νάρκισσου, ο οποίος αρνείται τον έρωτα της Ηχούς και η Νέμεσις τον τιμωρεί ωθώντας τον στα κρυστάλλινα νερά μιας λίμνης. Ο Νάρκισσος ερωτεύεται το είδωλο του, το οποίο όμως δεν μπορεί να έχει ως σύντροφο. Έτσι, πεθαίνει από την μελαγχολία και μεταμορφώνεται σε λουλούδι.

Στον αντίποδα, έχουμε περιπτώσεις θεοτήτων που αξιοποίησαν το shapeshifting για να προστατεύσουν ανθρώπους ή για να τους τιμήσουν με συμβολικό τρόπο μετά τον θάνατό τους. Πολλές είναι οι περιπτώσεις γυναικών που σώθηκαν από επίμονους θαυμαστές αλλάζοντας μορφή, όπως η Δάφνη που έγινε το ομώνυμο δέντρο. Όσον αφορά την Ιώ που δεν μπόρεσε να αντισταθεί στον Δία ο οποίος είχε λάβει μορφή ταύρου, έγινε κι αυτή με τη σειρά της ζώο, όταν η Ήρα αποφάσισε να την κυνηγήσει. Τόσο στην ελληνική όσο και στη ρωμαϊκή παραλλαγή του μύθου, η άτυχη νύμφη πήρε τη μορφή αγελάδας για να μη δεχτεί την οργή της Ήρας/Juno. Αξίζει επίσης να αναφερθεί η περίπτωση του εραστή του θεού Απόλλωνα, του Υάκινθου, τον οποίο μεταμόρφωσε ο θεός σε λουλούδι μετά τον θάνατό του, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να τον κάνει αθάνατο.

Βλέπουμε λοιπόν πως η μεταμόρφωση ήταν ένα αγαπημένο παιχνίδι των θεών, αλλά και μια συχνή λύση σε ό,τι αποτελούσε για τους ίδιους πρόβλημα. Ωστόσο, δεν ήταν μόνο αυτοί που διέθεταν μια τόσο μεγάλη δύναμη.

Υπερφυσικά πλάσματα και πνεύματα από κάθε γωνιά της Γης παρουσιάζουν την ικανότητα να αλλάζουν μορφή σε μια προσπάθεια να παίξουν με τους ανυποψίαστους θνητούς και ενίοτε να τους βλάψουν. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του shapeshifting είναι ο λυκάνθρωπος, που έχει ήδη σχολιαστεί σε προγενέστερο άρθρο (https://www.willowisps.gr/main/t-/5/10/2017?rq=λυκάνθρωπος). Θα πρέπει όμως να αναφέρουμε και εδώ πως κάθε λαός διαθέτει μια δική του εκδοχή για το μυθικό πλάσμα, γεγονός που αποδεικνύει πόσο αγαπητό είναι σαν θέμα. Για παράδειγμα, η ιταλική λαογραφία μιλάει μέσα σε όλα για τους Benandati, ανθρώπους που γίνονταν λύκοι με σκοπό να ταξιδέψουν στον Κάτω Κόσμο και να αναμετρηθούν με μάγισσες. Δεν πρόκειται για καταραμένους, όπως σε άλλες παραλλαγές του μύθου.

Στην Κέλτικη μυθολογία, συναντάμε τις selkies, γυναίκες που ζουν στο νερό και παίρνουν τη μορφή μεγάλης φώκιας. Δεν φαίνεται να είναι επικίνδυνες, αφού πολλές φορές οι θνητοί άνδρες επιδιώκουν να κερδίσουν την αγάπη τους και να τις παντρευτούν. Τον ίδιο σκοπό έχουν για τις swan maidens, ένα ακόμα θηριανθρωπικό είδος. Ο θρύλος λέει πως για να μπορέσει ένας άνθρωπος να κάνει δική του μια swan maiden, πρέπει να κλέψει ένα φτερό της, ώστε να μην είναι σε θέση να πετάξει μακριά. Πιο επικίνδυνη ύπαρξη στα νερά της Σκωτίας είναι το kelpie, το οποίο παίρνει τη μορφή αλόγου ή σαγηνευτικής γυναίκας. Βρίσκεται πάντα κοντά σε υδάτινη πηγή, αφού είναι πνεύμα του νερού και σκοπός του είναι να προσελκύσει άντρες για να τους βυθίσει στην Άβυσσο.

Άλλα πλάσματα που μπορούν να μεταμορφωθούν είναι ο Nisse της Σκανδιναβίας, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να γίνει, όχι κάποιο ζώο αλλά, ένας μεγαλόσωμος άντρας. Η Huldra, με καταγωγή επίσης από τη Σκανδιναβία, είναι μέλος της οικογένειας των Troll και ορισμένες φορές έχει ουρά ζώου, δηλαδή ανήκει στην κατηγορία των θηριανθρώπων. Το hamrammr του ισλανδικού μύθου είναι εξαρχής ζώο. Η ιδιαιτερότητα του έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να μεταμορφωθεί στο γεύμα του. Αν για παράδειγμα είναι λιοντάρι και καταναλώσει ένα ελάφι, θα γίνει αυτό ακριβώς. Και ανάλογα με τη μορφή που θα έχει κάθε φορά θα είναι φιλικό ή επικίνδυνο.

Προχωρώντας σε χαρακτηριστικά παραδείγματα από την άλλη μεριά της Μεσογείου, δεν πρέπει να λησμονήσουμε την Sila, ένα jinn, πνεύμα της μεσανατολίτικης κουλτούρας που μπορεί να μεταμορφώνεται σε ό,τι επιθυμήσει. Θεωρείται βέβαια από τις πιο σπάνιες μορφές τζίνι, γι’ αυτό και δεν υπάρχουν αρκετές αναφορές γι’ αυτή σε σχέση με τα «αδέρφια» της. Συνεχίζοντας το ταξίδι μας στην Ανατολή και κάνοντας μια μικρή στάση στις Φιλιππίνες, θα συναντήσουμε το αιμοσταγές Aswang. Πρόκειται για έναν όρο που περιλαμβάνει πληθώρα χθόνιων πλασμάτων σύμφωνα με τη μυθολογία των Φιλιππίνων, όπως βρικόλακες, μάγισσες ή θηριανθρωπικά τέρατα. Όσον αφορά την μεταμόρφωση του, το πρωί συνηθίζει να κυκλοφορεί ανάμεσα σε θνητούς με ανθρώπινη μορφή, ώστε να προσεγγίσει τα θύματα του. Όταν η σελήνη αντικαθιστά τον ήλιο, γίνεται άγριο ζώο και κυνηγάει την τροφή του. Εκτός όμως από τον εαυτό του, μπορεί να μεταμορφώσει και αντικείμενα, πάλι με σκοπό τον δόλο και την κατανάλωση ανθρώπινης σάρκας.

Στην Άπω Ανατολή, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα shapeshifter είναι το Kitsune της Ιαπωνικής μυθολογίας. Η μαγική αλεπού διαθέτει σοφία, μαγεία και μια μεγάλη δύναμη που της επιτρέπει να αλλάζει είτε τη δική της μορφή, είτε τον κόσμο γύρω της προς όφελος των ανθρώπων. Δεν έχουν όλα τα kitsune κακό σκοπό, όπως τα aswang, γι’ αυτό και χωρίζονται σε δύο ομάδες ανάλογα με τις προθέσεις τους. Τα zenko, αν και παιχνιδιάρικα, θεωρούνται από τα καλά kitsune και βοηθούν τους ανθρώπους. Τα yako αντίθετα σπέρνουν την καταστροφή είτε σε ηθικό επίπεδο είτε σκοτώνοντας θνητούς. Η μορφή που επιλέγουν και τα δυο είναι κυρίως μια όμορφη και σαγηνευτική γυναίκα, αλλά δεν είναι σε θέση να μεταμορφωθούν μέχρι να γίνουν εκατό χρονών.

Η ιδέα της πονηρής αλεπούς δεν συναντάται μόνο στην Ιαπωνία. Και η Κίνα και η Κορέα έχουν τα δικά τους ευφυή τετράποδα με την αντίστοιχη δύναμη. Το κινέζικο Huli jing είναι ένα πνεύμα-αλεπού (αυτή είναι και η ακριβής μετάφραση) και προτιμάει επίσης να παίρνει την μορφή γυναίκας, ενώ διχάζεται ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Στον αντίποδα, έχουμε το κορεάτικο kumiho, μια ακόμα αλεπού με εννέα ουρές που εμφανίζεται ως γυναίκα μόνο και μόνο για να βλάψει άντρες.

Μέχρι στιγμής, λοιπόν, έχουμε δει θεότητες και πνεύματα, μαγικές οντότητες κάθε πίστης που συγκλίνουν στο φαινόμενο του shapeshifting. Η μεταμόρφωση όμως δεν παρουσιάζεται στην λαογραφία μόνο ως προσόν αυτών των υπάρξεων. Άνθρωποι με γνώσεις και ικανότητες πέρα από τα όρια της φύσης φαίνεται να είναι σε θέση να μεταλλάσσουν το σώμα τους. Συνήθως πρόκειται για ανθρώπους που αναμιγνύονταν με την μαγεία, όπως οι skinwalkers, μια μακρά παράδοση της φυλής Navajo. Λέγεται πως οι μάγοι αυτοί μπορούσαν να πάρουν την μορφή κάποιου άγριου ζώου (λύκου, κογιότ ή και κορακιού) για να διασκεδάσουν με τον τρόμο που προκαλούσαν σε ανθρώπους. Δεν επιθυμούσαν να τους βλάψουν αλλά ούτε και να προσφέρουν κάποια βοήθεια. Επιπλέον, πολλοί Σαμανιστές επιδίδονταν σε ιεροτελεστίες που θα τους οδηγούσαν στη μεταμόρφωση. Με τη βοήθεια ουσιών προχωρούσαν σε αυτή την πρακτική, ώστε να επικοινωνήσουν με τον υπερβατικό κόσμο και να αποκτήσουν απόκρυφες γνώσεις.

Οι παραπάνω πληροφορίες δεν έφτασαν στις μέρες μας μόνο μέσω προφορικών παραδόσεων ή στείρων αναφορών σε περγαμηνές. Οι περισσότεροι θρύλοι έδωσαν το έναυσμα σε παραμυθάδες, ποιητές και πάσης φύσεως λογοτέχνες να δημιουργήσουν πονήματα στα οποία πραγματεύτηκαν και την μεταμόρφωση–shapeshifting. Το πρώτο παράδειγμα που θα μας έρθει στον νου, αν ανασύρουμε από την μνήμη μας τα σχολικά μας χρόνια, είναι η Κίρκη. Η μάγισσα αυτή ήταν μία από τις αμέτρητες δοκιμασίες που αντιμετώπισε ο Οδυσσέας τα χρόνια που πάσχιζε να γυρίσει στην Ιθάκη. Και το γεγονός που την έχει καταστήσει περιβόητη μέχρι σήμερα ήταν τα μάγια της που μεταμόρφωναν άντρες σε γουρούνια.

Η αμφιλεγόμενη φύση ηρώων των θρύλων και των παραμυθιών (όπως π.χ. της Κίρκης) τους οδηγούσε συνήθως σε τέτοιες μετατροπές θυμίζοντας μας τους εκδικητικούς θεούς του παρελθόντος. Μια παρόμοια μορφή είναι και η Fuamnach, η πρώτη γυναίκα του Midir, ήρωα μιας σειράς ιρλανδικών μύθων με τίτλο Tochmarc Étaíne. Όταν ο Midir ερωτεύεται την Étain και αποφασίζει να την παντρευτεί, η Fuamnach της κάνει μάγια και τη μεταμορφώνει σε πεταλούδα. Τελικά ξαναγεννιέται ως άνθρωπος αφού βρίσκει ένα τραγικό τέλος, όταν πέφτει σε ένα ποτήρι με κρασί και καταπίνεται από μία γυναίκα. Σε έναν άλλο ιρλανδικό μύθο, ένας Δρυίδης χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του για να μεταμορφώσει την σύζυγο ενός γνωστού ήρωα, την Sadhbh, γιατί δεν ανταπέδωσε το κορτάρισμά του.

Και από τα παραμύθια των αδερφών Grimm δεν θα μπορούσε να λείψει ένα τόσο μεγάλο θέμα. Στην ιστορία των Έξι Κύκνων, μια μάγισσα σώζει έναν βασιλιά μέσα σε ένα δάσος και του ζητάει ως αντάλλαγμα να παντρευτεί την κόρη της. Ο βασιλιάς δέχεται και για να προστατέψει τα επτά παιδιά του από έναν πιθανό κίνδυνο τα στέλνει μακριά. Η μάγισσα γυναίκα του όμως το μαθαίνει και ράβει έξι μπλούζες για τους έξι γιους του βασιλιά με σκοπό να τους μαγέψει και να τους μεταμορφώσει σε κύκνους. Στην ιστορία των Επτά Κορακιών, επτά αγόρια στέλνονται να φέρουν νερό για να βαπτιστεί η μικρή αδερφή τους. Έχει γεννηθεί ασθενική και ο πατέρας τους θέλει να την ευλογήσει για να σωθεί. Τα αγόρια όμως ρίχνουν άθελα τους την κανάτα μέσα στο νερό κι έτσι αργούν να επιστρέψουν. Ο πατέρας τους εξαγριώνεται νομίζοντας ότι αμέλησαν το καθήκον τους και τους καταριέται. Το παιδιά μεταμορφώνονται σε κοράκια. Και στις δυο ιστορίες η σωτήρια έρχεται από τις αδερφές.

Άλλο ένα παραμύθι που αξίζει να αναφέρουμε είναι Το μαγεμένο φίδι, ιταλικής προέλευσης. Η ιστορία ξεκινάει με μια φτωχή γυναίκα που δεν έχει παιδιά, παρά την επιθυμία της να αποκτήσει. Μια μέρα βλέπει ένα φίδι και ζηλεύει το γεγονός πως μέχρι κι αυτά μπορούν να τεκνοποιήσουν. Το ερπετό ακούει τα απεγνωσμένα λόγια της και προσφέρεται να γίνει το παιδί της. Η γυναίκα και ο άντρας της το δέχονται σπίτι τους και το αναθρέφουν σαν να είναι άνθρωπος. Όταν το φίδι μεγαλώνει, ζητάει ως αντάλλαγμα να τον παντρέψουν με την κόρη του βασιλιά. Ο πατέρας του πηγαίνει στον αφέντη και μεταφέρει το αίτημα του φιδιού. Ύστερα από μια σειρά δοκιμασιών, η πριγκίπισσα δέχεται να το παντρευτεί και όταν απομονώνονται στο δωμάτιο της, το φίδι απαλλάσσεται από τη ζωώδη μορφή του και γίνεται άντρας. Ουσιαστικά ήταν ένας καταραμένος νεαρός. Αυτομάτως μας έρχεται στον νου η ιστορία με τον βάτραχο που χρειαζόταν το πολυπόθητο φιλί της πριγκίπισσας για να ξαναγίνει άνθρωπος. Μέσα στα χρόνια η ιστορία έλαβε ένα σωρό παραλλαγές και έχει καταφέρει να χρησιμοποιείται στις μέρες μας και ως αστείο.

Στη σύγχρονη εποχή, το shapeshifting εξακολουθεί να αποτελεί ένα αγαπητό θέμα στη λογοτεχνία, τα κόμικ, τα παιχνίδια, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Ο κόσμος της φαντασίας δεν σταμάτησε να ασχολείται με τις μεταμορφώσεις και τους θηριανθρώπους, είτε πατώντας στην υπάρχουσα λαογραφία και αναπτύσσοντας την με νέες ιστορίες είτε δίνοντας σε παλιότερα έργα νεωτεριστικό χαρακτήρα. Στην πρώτη κατηγορία, θα μπορούσαμε να περιλάβουμε κάθε βιβλίο μεταφυσικού χαρακτήρα που περιέχει shapeshifters, όπως η τριλογία The Infernal Devices της Cassandra Clare με μια πρωταγωνίστρια που μπορεί να πάρει τη μορφή οποιουδήποτε ανθρώπου με την προϋπόθεση να κρατάει ένα αντικείμενο τους. Στη σειρά Λυκόφως (The Twilight Saga) της Stephenie Meyer συναντάμε λυκάνθρωπους, τους πλέον γνωστούς shapeshifters, όπως και στη σειρά Anita Blake: Vampire Hunter της Laurell Kaye Hamilton. Την ίδια λογική μπορούμε να συναντήσουμε σε παραγωγές της μικρής ή μεγάλης οθόνης, όπως το Supernatural, το True Blood, ο Wolfman (2010) ή και σε κόμικ, όπως οι Χ- men. Όλοι θυμούνται τη Mystique, τη μπλε ηρωίδα που κατέχει την ικανότητα της μεταμόρφωσης.

Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν παραγωγές παιδικού χαρακτήρα όπως Η Πεντάμορφη και το Τέρας της Disney, στην οποία η ιστορία του θηριανθρώπου και της γυναίκας που τον βοήθησε να ξαναγίνει άνθρωπος διαφέρει σημαντικά από το πρωτότυπο έργο. Δεν αναφέρεται η ιστορία αποπλάνησης του πρωταγωνιστή ή η προσπάθεια μιας κακιάς νεράιδας να σκοτώσει την Belle για να παντρευτεί τον βασιλιά πατέρα της. Η παιδική ταινία είχε πιο χαριτωμένες πινελιές ακριβώς για να είναι πιο προσιτή στο νεαρό κοινό. Το ίδιο συνέβη και στην ταινία Η Πριγκίπισσα των Κύκνων του 1994, που είναι βασισμένη στο γνωστό μπαλέτο του Tchaikovsky, Λίμνη των Κύκνων (Swan Lake). Κάθε παιδική παραγωγή που έχει ως έμπνευση το έργο αυτό αποφεύγει το τραγικό τέλος που θέλει την Odette να αυτοκτονεί μετά την πλάνη που υπέστη ο αγαπημένος της από τον μάγο που τη μεταμόρφωσε σε κύκνο.

Φτάνοντας στο τέλος των παραδειγμάτων, θα πρέπει να οδηγηθούμε σε ένα συμπέρασμα. Αυτή τη φορά όμως είναι πολύ δύσκολο να δώσουμε μία εξήγηση σε ένα πολυπρόσωπο φαινόμενο. Μια δύναμη που σκοπό της έχει να μεταβάλλει τη μορφή ανθρώπων, θεών, πνευμάτων και αντικειμένων σίγουρα δεν έχει μόνο ένα πράγμα να μας πει. Οι λόγοι όπως είδαμε είναι αμέτρητοι, από παιχνιδιάρικες διαθέσεις και ανάγκη για προστασία, σε κατάρες, ξεσπάσματα και απλή χρήση των δοσμένων από τη φύση ικανοτήτων. Μία μόνο λέξη που όμως έχει ένα αλλόκοτο και ποικιλόμορφο περιεχόμενο. Και ίσως αυτή ακριβώς να είναι και η μαγεία του shapeshifting. Ίσως αυτό ακριβώς να θέλει να πετύχει. Όπως οι κάτοχοι της δύναμης έχουν ένα σωρό πρόσωπα, έτσι και το φαινόμενο διαθέτει χιλιάδες ταυτότητες, ηρώων, θεοτήτων και ανθρώπων. Ας αφεθούμε λοιπόν στη μαγεία της μεταμόρφωσης κι ας νιώσουμε κι εμείς αέρινοι σαν κύκνοι, άγριοι σαν λύκοι, ευφυείς σαν αλεπούδες.

Βιβλιογραφία και Διαδικτυακές Πηγές:

"Evolving Forms: An Intriguing Look at Shapeshifting". Ancient Origins, https://www.ancient-origins.net/myths-legends/evolving-forms-intriguing-look-shapeshifting-003491. Accessed 2/11/2019

"Kitsune". Mythology.net, https://mythology.net/japanese/japanese-creatures/kitsune/. Accessed 12/11/2019

"List of Shapeshifters from Around the World". Mythical Realm, http://mythicalrealm.com/humanoid-mythical-creatures/shapeshifters-around-world/. Accessed 1/11/2019

"Metamorphoses – Ovid | Epic Poem Summary | Ancient Rome – Classical Literature". Classical literature, https://www.ancient-literature.com/rome_ovid_metamorphoses.html. Accessed 2/11/2019

"Selkies, Sirens, Swan Maidens and Otherworldly Brides". Ancient Origins, https://www.ancient-origins.net/history/selkies-sirens-swan-0011483. Accessed 3/11/2019

"Shapeshifter". Mythology.net, https://mythology.net/mythical-creatures/shapeshifter/ . Accessed 1/11/2019

"Shapeshifting". Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Shapeshifting, Accessed 2/11/2019

Θανάσης Γεωργιάδης, Μύθοι των Ελλήνων: Ο κόσμος και οι θεοί, εκδ Αίγειρος

Ομήρου, Οδύσσεια, μτφρ. Δούκας Κώστας, εκδ. Αιγηίς