Πλοία φαντάσματα: Τα σκοτεινά μυστήρια των ωκεανών

Art by https://www.deviantart.com/fantasyart0102

Μύρισε καλοκαίρι και ο ζεσταμένος κόσμος τρέχει στη θάλασσα για να δροσιστεί. Κάπου ανάμεσα στους θαμώνες των ακτών θα συναντήσετε λάτρεις της λαογραφίας που θα κοιτάζουν το απέραντο γαλάζιο και θα σκέφτονται όλα εκείνα τα πλάσματα της αβύσσου. Ο νους τους θα ταξιδεύει σε παλάτια γοργόνων, σε λημέρια τεράτων ή ακόμα και σε στέκια θαλάσσιων νυμφών. Ωστόσο, ο υπερφυσικός τρόμος δεν απαντάται μονάχα κάτω από την επιφάνεια του νερού, αλλά και πάνω σε αυτή. Όπως καταλάβατε, αυτή την φορά θα εξερευνήσουμε πλοία φαντάσματα.

Στη ναυτική γλώσσα, ο όρος πλοίο φάντασμα αφορά όλα εκείνα τα σκάφη που εγκαταλείφθηκαν από το πλήρωμα τους και πλέουν ακυβέρνητα στις θάλασσες. Στη λαογραφία, η σημασία είναι κυριολεκτική, αφού αυτά τα πλοία έρχονται από μια υπερκόσμια διάσταση ή έχουν ένα μη ρεαλιστικό πλήρωμα.

Ένα αρκετά γνωστό πλοίο που ταξιδεύει μεταξύ πραγματικότητας και θρύλου είναι το Caleuche. Λέγεται πως το συγκεκριμένο πλοίο απαντάται στα νερά της Χιλής και απαρτίζεται από μυθολογικά τέρατα και νεκρούς. Οι νεκροί είναι ουσιαστικά το πλήρωμα που υπακούει στις διαταγές των ανώτερων πλασμάτων και πρόκειται είτε για πνιγμένους ναύτες ή για ψαράδες που απήγαγαν τα τέρατα με σκοπό να επανδρώσουν το Caleuche. Όσοι υποστηρίζουν πως το έχουν αντικρίσει, έχουν περιγράψει ένα πανέμορφο, λευκό πλοίο από το οποίο ακούγεται μια γλυκιά μελωδία. Ποτέ βέβαια δεν έχει καταφέρει να το πλησιάσει κανείς, διότι κάθε φορά που κάποιος ζωντανός το επιχειρήσει, το πλοίο βυθίζεται και συνεχίζει το ταξίδι του κάτω από το νερό. Ουσιαστικά το Caleuche είναι σαν τον Ιπτάμενο Ολλανδό, καθώς υπάρχουν πολλές μαρτυρίες θεατών, αλλά ποτέ δεν αποδείχθηκε η ύπαρξή του. (Περισσότερα για τον Ιπτάμενο Ολλανδό και άλλα πλοία του φανταστικού μπορείτε να βρείτε σε παλαιότερο άρθρο https://www.willowisps.gr/main/10-1-/15/6/2018).

Όσον αφορά τα υπαρκτά πλοία φαντάσματα, οι λόγοι που εγκαταλείφθηκαν ποικίλουν. Όταν τελικά αφέθηκαν στο έλεος του ωκεανού ή έπαψαν να ταξιδεύουν, τα αγκάλιασε το πέπλο της φαντασίας. Ας δούμε λοιπόν μερικές απόκοσμες ιστορίες μυστηρίου που τάραξαν ναυτικούς και καπετάνιους.

Octavius

Το Octavius είναι ίσως το πιο περιβόητο πλοίο του 18ου αιώνα. Το τελευταίο του ταξίδι πραγματοποιήθηκε το 1761, όταν έπλευσε από το Λονδίνο στην Κίνα για να παραδώσει εμπόρευμα. Στην επιστροφή, ο καπετάνιος αποφάσισε να ακολουθήσει τον σύντομο, υδάτινο δρόμο και οδήγησε το πλοίο του προς τον Αρκτικό, μια που ο καιρός ήταν αρκετά ζεστός.

Το Octavius δεν επέστρεψε ποτέ στο Λονδίνο. Όλοι το είχαν για χαμένο και κανείς δεν έκανε τον κόπο να το αναζητήσει. Περίπου δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το αλιευτικό Herald βρέθηκε στα νερά της Γροιλανδίας αναζητώντας φάλαινες. Στην διάρκεια του κυνηγιού, εντόπισε ένα πλοίο, φανερά ταλαιπωρημένο από χειμωνιάτικες καιρικές συνθήκες. Μερικά μέλη του πληρώματος επιβιβάστηκαν στο υπερβολικά ήσυχο, εμπορικό καράβι και ήρθαν αντιμέτωποι με μια φρικιαστική εικόνα. Όλοι οι επιβαίνοντας είχαν μετατραπεί σε παγωμένα αγάλματα. Είχαν βρεθεί σε τόσο ψυχρό κλίμα, που πάγωσαν ακριβώς στην θέση που βρίσκονταν. Ανάμεσα στα μελανιασμένα, ακίνητα κορμιά βρήκαν και τη γυναίκα του καπετάνιου, η οποία είχε ακινητοποιηθεί από το ψύχος ακριβώς τη στιγμή που τύλιγε τον γιο της με μια κουβέρτα. Όσο για τον ίδιο τον καπετάνιο, είχε μαρμαρώσει στο γραφείο του καθώς έγραφε στο ημερολόγιο του. Οι εξερευνητές άρπαξαν το ημερολόγιο και έφυγαν τρέχοντας για το Herald. Ο δικός τους καπετάνιος μελέτησε τις σελίδες και συνειδητοποίησε πως επρόκειτο για το χαμένο Octavius. Ωστόσο, η κατάληξη του πληρώματος τον είχε θορυβήσει και υποστήριξε πως το πλοίο ήταν καταραμένο, οπότε και το άφησαν να συνεχίσει να κυβερνάται από τους ανέμους. Από τότε χάθηκε κάθε ίχνος του, με αποτέλεσμα να ενστερνιστούν όλο και περισσότεροι την θεωρία της κατάρας.

Art by by Sergey Shikin

Mary Celeste

Ακόμα πιο περιβόητο και ξακουστό είναι το Mary Celeste. Η ιστορία του έχει αρκετά κοινά με το Octavius, με μια ωστόσο βασική διαφορά: το πλήρωμα του δεν βρέθηκε ποτέ.

Έναν αιώνα μετά την τρομερή ανακάλυψη του πιθανώς καταραμένου Οκτάβιου, το Mary Celeste εγκατέλειψε την Νέα Υόρκη βάζοντας πλώρη για την Ιταλία. Να σημειωθεί πως και σε αυτό επέβαινε η οικογένεια του καπετάνιου. Έναν μήνα μετά την έναρξη του ταξιδιού, τον Δεκέμβρη του 1872, το βρετανικό πλοίο Die Gratia εντόπισε το Mary Celeste κοντά στις νήσους Αζόρες. Φάνηκε να πλέει ακυβέρνητο, εντούτοις το εξερεύνησαν μήπως έβρισκαν κάποιον τραυματισμένο από επίθεση ναύτη. Το πλοίο ήταν σε άριστη κατάσταση, ενώ δεν έλειπε κανένα υλικό αγαθό. Αυτό που είχε εξαφανιστεί ήταν οι άνθρωποι που επέβαιναν σε αυτό, συμπεριλαμβανομένου του καπετάνιου και της οικογένειάς του.

Η έρευνα δεν απέδωσε ποτέ καρπούς. Το καράβι δεν είχε ζημιές, ενώ το εμπόρευμα ήταν άθιχτο. Ακριβά υπάρχοντα του καπετάνιου, όπως ναυτικός εξοπλισμός πλοήγησης, βρίσκονταν εκεί. Μέχρι που εντόπισαν φρεσκομαγειρεμένο κρέας και μια τσαγιέρα με ζεστό ρόφημα. Αυτό συνέβη στις 5 Δεκέμβρη, ενώ η τελευταία ημερομηνία που καταγράφηκε στο ημερολόγιο του καπετάνιου ήταν η 24η Νοέμβρη. Επομένως, τουλάχιστον ένα άτομο εξακολουθούσε να βρίσκεται στο πλοίο μέχρι την ημέρα που το εντόπισε το Die Gratie, αλλά μετά χάθηκε μυστηριωδώς όπως το υπόλοιπο πλήρωμα.

Ανάμεσα στις πάμπολλες θεωρίες που ειπώθηκαν για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ανθρωπότητας, δεν έλειψε και η υπερφυσική παρέμβαση. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που υποστήριξαν ότι το πλήρωμα είχε φαγωθεί από θαλάσσια τέρατα γι’ αυτό και ποτέ κανείς, ούτε καν οι οικογένειες τους, δεν έμαθαν τι τους συνέβη. Επιπρόσθετα, επικρατεί και η άποψη ότι έπεσαν θύματα απαγωγής εξωγήινων, γι’ αυτό και το πλοίο δεν είχε υποστεί ούτε μία φθορά.

Το Mary Celeste συνέχισε τα ταξίδια ακόμα και μετά από αυτό το ανεξήγητο συμβάν, μέχρι που δώδεκα χρόνια αργότερα εγκαταλείφθηκε από τον ιδιοκτήτη λόγω δικαστικών διαμαχών. Το 2001, ο Clive Cussler βρήκε ερείπια στο σημείο που λέγεται ότι εγκαταλείφθηκε το πλοίο και υποστήριξε ότι ήταν τα απομεινάρια του. Ωστόσο, η αρχαιολογική έρευνα απέδειξε ότι το ξύλο είχε κοπεί αρκετά χρόνια μετά την εγκατάλειψη του πλοίου, επομένως δεν έχουμε στα χέρια μας κομμάτια του Mary Celeste. Ίσως τελικά να επανενώθηκε με το πλήρωμα του σε θάλασσες που οι ζωντανοί δεν θα εξερευνήσουμε ποτέ.

Lady Lovibond

Η ιστορία αυτού του πλοίου θα έπρεπε να έχει αίσιο τέλος, μια που το τελευταίο του ταξίδι είχε έναν πολύ ρομαντικό σκοπό. Στις 13 Φεβρουαρίου 1748, ο καπετάνιος Simon Peel έδωσε διαταγή στο πλήρωμα του να οδηγήσει το πλοίο του στην Πορτογαλία, όπου θα περνούσε το μήνα του μέλιτος με τη νέα του σύζυγο. Δεν ήξερε όμως πως μέσα στο καράβι του είχε έναν αντίζηλο, ο οποίος δεν δεχόταν να ευτυχήσει μακριά του η γυναίκα που αγαπούσε. Έτσι, το πλοίο δεν κατάφερε ποτέ να φύγει από την Αγγλία, αφού ο τυφλωμένος από την ζήλια ναύτης το οδήγησε στην καταστροφή του.

Το Lady Lovibond ναυάγησε λίγο έξω από το Kent και πενήντα χρόνια αργότερα, ο καπετάνιος του Edenbridge δήλωσε πως το είδε να πλέει στα συγκεκριμένα νερά. Το αναγνώρισε χάρη στα τρία κατάρτια που ήταν γνωστό χαρακτηριστικό του. Ωστόσο, όταν πλησίασε το πλοίο από το οποίο ακουγόταν γιορτινή μουσική, εκείνο ναυάγησε. Μια ομάδα στάλθηκε με μια βάρκα για να βοηθήσει τυχόν επιζήσαντες, αλλά δεν βρήκαν απολύτως τίποτα. Ήταν λες και δεν υπήρξε ποτέ πλοίο σε αυτό το σημείο. Μισό αιώνα μετά από αυτό το συμβάν, ένα ακόμα πλοίο έγινε μάρτυρας της συντριβής του Lady Lovibond με τα Goodwin Sands, χωρίς όμως να βρουν μετά ερείπια ή νεκρά μέλη του πληρώματος. Μέχρι και το 1948 υπήρχαν μαρτυρίες πως κάθε πενήντα χρόνια, το πλοίο επέστρεφε στην επιφάνεια κατά την 13η μέρα του Φλεβάρη, μόνο και μόνο για να βουλιάξει ξανά.

HMS Eurydice

Το πιο φημισμένο πλοίο του αγγλικού βασιλικού στόλου γνώρισε το τέλος του τον Μάρτιο του 1878. Το ναυάγιο αφαίρεσε τις ζωές περίπου τριακοσίων ανθρώπων εξαιτίας μιας ξαφνικής καταιγίδας. Αυτή οδήγησε το πλοίο στον βυθό του Ατλαντικού ωκεανού, αλλά δεν είναι σίγουρο το κατά πόσο παρέμεινε εκεί.

Η αλλόκοτη ιστορία του πλοίου ξεκινάει την ίδια μέρα του ναυαγίου, λίγο πριν το οδυνηρό τέλος του ταξιδιού. Την ώρα που το πλήρωμα πάσχιζε να ανταπεξέλθει στις καιρικές συνθήκες, ένας επίσκοπος και ο λόρδος John MacNiell γευμάτιζαν παρέα στο κάστρο του Windsor. Κάποια στιγμή, ο λόρδος σήκωσε το βλέμμα του στο παράθυρο και καθώς παρατηρούσε τον άστατο καιρό, διέταξε να κλείσουν τα φινιστρίνια και να μαζευτούν τα πανιά του πλοίου. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε κάποιος πλοίαρχος μαζί τους, ο επίσκοπος παραξενεύτηκε με τα λόγια του. Ο MacNiell δικαιολόγησε την συμπεριφορά του λέγοντας ότι είδε ένα όραμα, στο οποίο ένα πλοίο είχε χτυπηθεί από μια δυνατή καταιγίδα και τα κύματα απειλούσαν να το κατασπαράξουν. Λίγο αργότερα, η Ευρυδίκη βούλιαξε κοντά στη νήσο Wight.

Ορισμένοι ναυτικοί και περαστικοί με ιστιοφόρα έχουν υποστηρίξει ότι έχουν δει ένα πολεμικό πλοίο να χάνεται ξαφνικά στον ορίζοντα περιτριγυρισμένο από ομίχλη. Το 1930 μάλιστα, η Ευρυδίκη εθεάθη από ένα υποβρύχιο το οποίο παραλίγο να συγκρουστεί μαζί της. Το πλοίο εξαφανίστηκε λίγο πριν προκληθεί το σοβαρό ατύχημα. Όλα αυτά, κάτω από την επιφάνεια του νερού. Ακόμα και η σύγχρονη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας έχει μιλήσει για το άλλοτε αγαπημένο πλοίο του πολεμικού ναυτικού. Συγκεκριμένα, το 1998 ο γιος της Ελισάβετ, πρίγκιπας Εδουάρδος, βρισκόταν στα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ όταν αντίκρισε το θαλοσσοπνιγμένο πλοίο. Είναι πολύ πιθανό να μην εξαφανίστηκε ολοκληρωτικά μετά από εκείνη την καταιγίδα.

Art by https://www.deviantart.com/valeryneith

USS Constellation

Το πλήρωμα του USS Constellation ήταν από το πιο τυχερά, γιατί ποτέ δεν κατάλαβε τις αλλόκοσμες παρουσίες του πλοίου. Αυτό έμελε να συμβεί το 1955, την χρονιά που αποσύρθηκε μετά από περίπου εκατό χρόνια υπηρεσίας στην αμερικάνικη κυβέρνηση.

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1955, ο Allen Ross Brougham τοποθέτησε στο κατάστρωμα μια κάμερα με σκοπό να εντοπίσει υπερφυσικές υπάρξεις. Ήταν γνωστός λάτρης του φανταστικού, μολονότι δούλευε στο ναυτικό και θα περίμενε κανείς μια πιο ορθολογιστική στάση. Ωστόσο, όλοι εξεπλάγησαν όταν η κάμερα απαθανάτισε λίγο πριν τα μεσάνυχτα μια ανθρώπινη φιγούρα. Το ξενύχτι του Allen στο πλοίο ήταν μεγάλη επιτυχία, αφού δυο μέρες αργότερα δημοσίευσε την φωτογραφία στον τύπο κι όλοι είδαν με τα μάτια τους το φάντασμα του USS Constellation.

Ο λόγος που όλοι οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για φάντασμα ήταν το χρώμα και η αμφίεση του. Το ελάχιστο δέρμα που μπορούσαν να διακρίνουν αντανακλούσε μια αφύσικη, μπλε απόχρωση, ενώ τα ρούχα ήταν πολύ παλιά. Συγκεκριμένα, θύμιζαν τις ενδυμασίες των καπετάνιων του 18ου αιώνα, της περιόδου που το πλοίο δημιουργήθηκε εξ αρχής. Πιθανόν ο πρώτος καπετάνιος είχε δεθεί τόσο πολύ με το πλοίο που δεν μπόρεσε να το εγκαταλείψει ούτε μετά τον θάνατο του. Να σημειωθεί πως αρκετοί επισκέπτες της σύγχρονης εποχής έχουν υποστηρίξει ότι έχουν αισθανθεί μια αλλόκοτη ενέργεια, αποτέλεσμα παραφυσικής δραστηριότητας.

RMS Queen Mary

Το Queen Mary πραγματοποίησε πάνω από 1.000 υπερατλαντικά ταξίδια, καθώς άλλαξε τρεις φορές χρησιμότητα μέσα στον ρου της ιστορίας. Ξεκίνησε ως κρουαζιερόπλοιο της βασιλικής οικογένειας του Ηνωμένου Βασιλείου περί το 1930. Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος μετατράπηκε σε πολεμικό πλοίο, ενώ μετά από αυτόν φρόντισε τη μεταφορά γυναικών στην Αμερική με σκοπό να παντρευτούν. Κατόπιν, έγινε ξανά κρουαζιερόπλοιο μέχρι το 1967, οπότε κι αποσύρθηκε και μετατράπηκε σε μουσείο, όπως το USS Constellation.

Έχοντας υπάρξει τόσο δραστήριο και έχοντας φιλοξενήσει χιλιάδες επιβάτες είναι λογικό να βρίθει από τις ψυχές όσων ταξίδεψαν μαζί του ή έχασαν την ζωή τους εκεί μέσα. Στο μηχανοστάσιο για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι σκοτώθηκαν αρκετά μέλη του πληρώματος, ακόμα και όταν λειτουργούσε ως κρουαζιερόπλοιο. Ο τελευταίος θάνατος που καταγράφηκε στην θρυλική πόρτα 13 αφορούσε ένα αγόρι δεκαοχτώ χρονών, έναν χρόνο πριν το πλοίο αποσυρθεί. Ορισμένοι επισκέπτες έχουν δει το πνεύμα του νεαρού να τριγυρίζει στον διάδρομο του μηχανοστασίου.

Άλλα μέρη που έχουν παρατηρηθεί υπερφυσικές δραστηριότητες είναι οι πισίνες στην πρώτη και τη δεύτερη θέση. Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, πολλοί έχουν ακούσει γυναικείες φωνές ή έχουν δει κοπέλες με παλιά μαγιό να κάθονται στην άκρη και να συνομιλούν. Στην πισίνα της δεύτερης θέσης μάλιστα, λέγεται πως κατοικεί το πνεύμα ενός κοριτσιού που πνίγηκε όταν ταξίδεψε με το Queen Mary. Φαντάσματα φαίνεται να στοιχειώνουν κι άλλα μέρη του πλοίου, όπως μια γυναίκα που χορεύει μονάχη στις σκιές ή ένα μωρό που πέθανε λίγο μετά τη γέννα του και το κλάμα του αντηχεί στους διαδρόμους.

Κατά γενική ομολογία, το RMS Queen Mary θεωρείται ένα από τα πιο στοιχειωμένα μέρη του κόσμου, για τον λόγο που αναφέραμε παραπάνω. Ο κάθε επισκέπτης έχει πάντα να μας μιλήσει για την δική του μεταφυσική εμπειρία, η οποία περιλαμβάνει ήχους ή εικόνες που δεν ταιριάζουν σε ένα εκτός υπηρεσίας πλοίο. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να φιλοξενεί ακόμα όλους όσους το βοήθησαν να κερδίσει μια σημαντική θέση στην ιστορία.

Φτάνοντας στο τέλος αυτού του υπερβατικού ταξιδιού μας, θα ήθελα να αναφέρω ένα ακόμα πλοίο το οποίο ισορροπεί άψογα στον κόσμο της φαντασίας και της πραγματικότητας. Είναι πολύ δύσκολο να πούμε αν πρόκειται αποκλειστικά για μια ακόμα σελίδα της λαογραφίας, όπως το Caleuche, ή αν είχε ένα δύσκολο, τελευταίο ταξίδι και αναγκάστηκε να πλεύσει μοναχό, όπως το Octavius. Αυτό που μπορούμε να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι κερδίζει επάξια μια θέση δίπλα στα προαναφερθέντα.

Το φθινόπωρο του 1786 εθεάθη για πρώτη φορά ένα ακυβέρνητο πλοίο ανάμεσα στις επαρχίες New Brunswick και Nova Scotia του Καναδά. Είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός πλοίου φαντάσματος, αφού δεν ανιχνεύθηκε ίχνος ζωής. Σύμφωνα με τις περιγραφές, επρόκειτο για ένα όμορφο καράβι με τρία ιστία και λευκά πανιά. Μέχρι και το 2008, που εξακολουθούσαν να υπάρχουν μαρτυρίες για το μυστηριώδες σκάφος, οι περιγραφές δεν άλλαξαν ποτέ. Το μοναχικό πλοίο εμφανιζόταν συνήθως το φθινόπωρο συνοδευόμενο από μια φλεγόμενη μπάλα στον ουρανό και ήχους πυροβόλων. Το 1900 έγινε μια προσπάθεια να προσεγγιστεί, μήπως εντοπίζονταν τραυματισμένοι ή έστω νεκροί ναύτες, αλλά το πλοίο εξαφανίστηκε πριν καν το πλησιάσουν.

Βιβλιογραφία και Διαδικτυακές Πηγές:

"El Caleuche: The ghost ship of Chilote mythology". Folkrealmstudies.weebly.com, https://folkrealmstudies.weebly.com/el-caleuche-the-ghost-ship-of-chilote-folklore.html, Accessed 30/5/2020

"The mystery of the Octavius: An 18th-century ghost ship was discovered with the captain’s body found frozen at his desk, still holding his pen". TheVintageNews.com, https://www.thevintagenews.com/2016/10/30/the-mystery-of-the-octavius-an-18th-century-ghost-ship-was-discovered-with-the-captains-body-found-frozen-at-his-desk-still-holding-his-pen/, Accessed 30/5/2020

"The Greatest Enigma in the History of Navigation: The Ghost Ship Mary Celeste". MaritimeHerald.com, http://www.maritimeherald.com/2019/the-greatest-enigma-in-the-history-of-navigation-the-ghost-ship-mary-celeste/, Accessed 30/5/2020

"Ghost Ship Lady Lovibond of the english channel". Thesun.co.uk https://www.thesun.co.uk/living/2014197/the-ghost-ship-of-the-english-channel-that-reappears-every-50-years-after-all-the-crew-were-killed-on-it-300-years-ago/, Accessed 30/5/2020

"A Guide to 5 Ghoulish Ghost Ships". Atlas Obscura, https://www.atlasobscura.com/articles/guide-to-ghost-ships, Accessed 30/5/2020

"Radiance and translucency — Baltimore, Maryland | USS Constellation
Pier 1, 301 East Pratt Street". Southernspiritguide.org, http://www.southernspiritguide.org/radiance-and-translucency-baltimore-maryland/, Accessed 30/5/2020

"Haunted history of HMS Eurydice". bbc.co.uk, http://news.bbc.co.uk/local/hampshire/hi/people_and_places/history/newsid_8327000/8327961.stm, Accessed 30/5/2020

"Ghosts of the Queen Mary in Long Beach, California". LegendsofAmerica.com, https://www.legendsofamerica.com/ca-queenmary/, Accessed 30/5/2020