Οντίν: Η νεράιδα των υδάτων
Undine by Friedrich de la Motte Fouqué Illustrated by Arthur Rackham (1909 version)
Πλάσματα απόκοσμα, γυναίκες σαγηνευτικές, ασυνήθιστα όμορφες με μακριά μαλλιά και 'κρυστάλλινη' φωνή. Είναι οι Οντίνες τις οποίες γνωρίσαμε μέσα από την Ελληνική και Σκανδιναβική μυθολογία. Μέσα από την τέχνη και τις ιστορίες μπορούμε να 'φανταστούμε' τον κόσμο τους, και δεν είναι άλλος από την φύση. Σύμφωνα με τους μύθους και τις απεικονίσεις ζουν κυρίως στα δάση, κοντά σε σπηλιές, καταρράκτες, λίμνες και ποτάμια. Φορούν αέρινα ρούχα, χορεύουν και τραγουδούν, είναι παρόμοια πλάσματα όπως οι Νηρηίδες, Ναϊάδες, Ποταμίδες, Λιμνάδες, Ωκεανίδες και οι Γοργόνες. Ο διάσημος καλλιτέχνης John William Waterhouse έχει απεικονίσει αυτά τα πλάσματα μέσα από τις ζωγραφιές του πάρα πολλές φορές. Παρόλο που μοιάζουν με ανθρώπους στερούνται μια ανθρώπινη ψυχή, έτσι ώστε να επιτευχθεί η αθανασία τους θα πρέπει να παντρευτούν με έναν θνητό. Μια τέτοια ένωση όμως μπορεί να αποβεί μοιραία για έναν άνδρα, γιατί αν αποδειχθεί άπιστος είναι μοιραίο να πεθάνει.
Αρκετά μεγάλα συγγραφικά έργα είναι 'εμπνευσμένα' από τέτοιου είδους πλάσματα, ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και Ή Μικρή Γοργόνα", του Hans Christian Andersen, όμως πολύ πριν αυτό το παραμύθι προϋπήρχε ένα άλλο, που σύμφωνα με τις πηγές ήταν η αρχική έμπνευση του Hans Christian Andersen. Πρόκειται για το ρομαντικό γερμανικό μυθιστόρημα "Undine" του γερμανού συγγραφέα Friedrich de la Motte Fouqué, και εκδόθηκε το 1811.
Art by Arthur Rackham (1909 version)
Η ιστορία μας αφηγείται την ρομαντική σχέση του Hans και της Οndine. Ο Hans είναι ένας περιπλανώμενος ιππότης που συναντά και ερωτεύεται την Ondine, καθώς διασχίζει ένα δάσος. Η Ondine είναι μια νύμφη που έλκεται από τον κόσμο των θνητών ανθρώπων. Ο επικείμενος γάμος των δύο αυτών, ολότελα διαφορετικών, ανθρώπων, θα θεωρηθεί από πολλούς μια τρέλα.
Το 1938 ο Γάλλος μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και από τους πιο σπουδαίους δραματουργούς, Jean Giraudoux, μετέτρεψε το μυθιστόρημα του Friedrich de la Motte Fouqué σε θεατρικό έργο. Στο θεατρικό έργο η ιστορία ξεκινάει ως εξής: Ο Hans είναι ένας περιπλανώμενος ιππότης όπου ζητά καταφύγιο σε μια καλύβα ενός ψαρά του Auguste και της γυναίκας του Eugenie, που βρίσκεται μέσα στο δάσος δίπλα σε μια λίμνη. Εκεί θα γνωρίσει την κόρη του ζευγαριού Ondine και θα ξεκινήσει μια ιστορία αγάπης. Η Ondine όμως δεν είναι η βιολογική κόρη του ζευγαριού, καθώς ο Auguste και η Eugenie την βρήκαν παρατημένη στην άκρη της λίμνης όταν ήταν μωρό και την ανέθρεψαν. O Auguste και η Eugenie στην πραγματικότητα όμως είχαν μια κόρη δική τους, όπου όταν ήταν μωρό εξαφανίστηκε μυστηριωδώς κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης καταιγίδας...
Πληροφορίες:
• H ιστορία της Ondine έχει πολλές ομοιότητες με τον κέλτικο μύθο της Melusine. Η πιο διάσημη έκδοση σχετικά με τις ιστορίες της Melusine είναι αυτή του Jean d'Arras (1382-1394).
• Άλλη μια ιστορία που έχει κοινά με αυτή της Ondine είναι αυτή του Πελλέα και της Μελισσάνθης (Pelléas and Mélisande), αποτελεί τίτλο κλασσικής όπερας του Claude Debussy, σε πέντε πράξεις, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Όπερα (Opéra-Comique) του Παρισιού το 1902. Το λιμπρέτο είναι βασισμένο και ακολουθεί σχεδόν πιστά το ομώνυμο θεατρικό έργο του Maurice Maeterlinck.
• Η ιστορία της Ondine έχει μεταφερθεί άπειρες φορές στην όπερα, στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Αξίζει να αναφερθεί πως ο χορογράφος Sir Frederick Ashton και ο συνθέτης Hans Werner Henze εμπνεύστηκαν από αυτό το μυθιστόρημα και δημιούργησαν το μπαλέτο "Ondine", η πρεμιέρα του οποίου πραγματοποιήθηκε στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, στις 27 Οκτωβρίου 1958.
• O Οδυσσέας Ελύτης έκανε τη μετάφραση του έργου Οντίν» (ή «Νεράιδα») του Jean Giraudoux κατόπιν παραγγελίας του Εθνικού Θεάτρου και του Θεάτρου Τέχνης.
• Μια πρόσφατη παράσταση στο Ελληνικό κοινό ήταν Η νεράιδα: παράσταση βασισμένη στο έργο του Jean Giraudoux Ondine-Νεράιδα και 'ανέβηκε' τον Ιούνιο του 2014 στη Λίμνη της Βουλιαγμένης. Η σκηνοθεσία ήταν της Φρόσως Λύτρα και η διασκευή της Ζέτης Φίτσιου.
• Άλλες δυο πρόσφατες κινηματογραφικές παραγωγές όπου φαίνεται να έχουν 'εμπνευστεί' από την ιστορία της "Ondine" είναι αυτή του (2006) Lady in the Water και Ondine (2009).
Πηγές: Wikipedia, Cover art by Arthur Rackham