Γοργόνες: Μύθοι & Ιστορίες
Αλλά μια γοργόνα δεν έχει δάκρυα, γι' αυτό υποφέρει πολύ περισσότερο.
-Χανς Κρίστιαν Άντερσεν-
Painting by Marilena Mexi
Οι αρχαίοι Έλληνες τις θεωρούσαν τέρατα. Απεικονίζονταν ως τρομερά θηρία, με μάτια άγρια, με φίδια για μαλλιά και με την γλώσσα να κρέμεται έξω από το στόμα τους. Ό,τι θεωρείται στις μέρες μας και στην δυτική μυθολογία ως γοργόνες είναι τα πλάσματα που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν νηρηίδες – ωκεανίδες ή θαλάσσιες νύμφες. Πλάσματα όμορφα και απόκοσμα. Γυναίκες μαγευτικές, που από τη μέση και κάτω έχουν ουρά ψαριού. Για αυτά τα πλάσματα υπάρχουν άπειρες αναφορές στην Ελληνική και Σκανδιναβική μυθολογία και όχι μόνο. O Χριστόφορος Κολόμβος επίσης είχε καταγράψει πως είχε δει γοργόνες στο ταξίδι του στο νέο κόσμο, αλλά λέγοντας όμως πως δεν ήταν τόσο όμορφες όσο περίμενε (In a bight at the coast of Hispaniola I saw three Sirens, but they were far less beautiful than Horaz described them’).
Υπάρχουν αναφορές για γοργόνες και στα νησιά βόρεια της Σκωτίας, τα Shetlands και Orkney Islands. Η γεωγραφική απόσταση από τη Σκανδιναβία και το πανέμορφο τοπίο που αποτελείται από βραχώδη ακτές με μαγευτικά γαλαζοπράσινα νερά δίπλα από καταπράσινα λιβάδια, αρχαία ερείπια και το βόρειο σέλας να λάμπει στον ουρανό, βοηθούν ώστε αντικρίζοντάς τα κάποιος να πλάσει με τη φαντασία του διάφορες ιστορίες κι έτσι, μέσω των περιγραφών του, να επηρεάσει την λαογραφία της κάθε περιοχής.
Στη μυθολογία της Σκωτίας υπάρχει μια γοργόνα που ονομάζεται “Ceasg” ή “νύμφη του κύματος”. Η Ceasg μπορεί να ικανοποιήσει τρεις ευχές σε όποιον την πιάσει . Στην Κίνα πάλι, σε διάφορα αρχαία παραμύθια η γοργόνα ήταν ένα πλάσμα του οποίου τα δάκρυα μετατρέπονταν σε ανεκτίμητα μαργαριτάρια, καθώς επίσης μπορούσαν να υφάνουν ένα πολύτιμο, πανέμορφο, διαφανές ύφασμα. Για το λόγο αυτό, οι ψαράδες προσπαθούσαν να τις πιάσουν. Αλλά αυτές με το υπέροχο τραγούδι τους, τους ρίχνουν σε σε βαθύ ύπνο.
Painting by Herbert James Draper
Ο Hendrik Hamel ήταν μέλος του πληρώματος του ολλανδικού πλοίου Sperwer, με εξήντα τέσσερις άνδρες επί του σκάφους, το οποίο άφησε την Batavia στις 18 Ιουνίου του 1653. Στην περιοχή μεταξύ της Ιαπωνίας και της Κορέας το πλοίο βυθίστηκε – ύστερα από μια μεγάλη τρικυμία – και οχτώ άνδρες έχασαν την ζωή τους. Οι υπόλοιποι επιζώντες οδηγήθηκαν στην ξηρά στη νότια ακτή του νησιού της Κορέας, Genoy. Αυτό το νησί είχε το όνομα «η απομονωμένη περιοχή». Ήταν τόσο απομονωμένο που για εκατοντάδες χρόνια η κυβέρνηση της Κορέας έστελνε εκεί τους εγκληματίες, ώστε να μην έχουν καμιά επαφή με τον έξω κόσμο! Οι επιζώντες του ναυαγίου αναγκάστηκαν να ζήσουν για δέκα μήνες στο νησί, πριν να μεταφερθούν στην Σεούλ. Ο Hendrick Hamel όταν γύρισε στην Ολλανδία έγραψε για τα βιώματα του στην Κορέα σε ένα βιβλίο που μιλούσε για γοργόνες που υπήρχαν στο νησί. Όμως, στους επιστημονικούς κύκλους γνωρίζουν ότι αυτό που ο Hamel αναφέρει ως γοργόνες είναι στην ουσία haenyo, δηλαδή δύτριες. Είναι γνωστό πως οι δύτριες αυτές ψαρεύουν με άπνοια και σχεδόν γυμνές στο θαλάσσιο πυθμένα της Νότιας Κορέας και της Ιαπωνίας για πάνω από 1500 χρόνια.
The Zennor Mermaid
Άλλη μια ιστορία είναι το περίφημο παραμύθι της Κορνουάλης ‘ Η Γοργόνα του Ζennor’ , που καταγράφηκε για πρώτη φορά από το λαογράφο Cornish William Bottrell το 1873. Ο θρύλος έχει εμπνεύσει έργα της ποίησης, της λογοτεχνίας και της Τέχνης. Σύμφωνα με το παραμύθι, μια πανέμορφη κυρά καθόταν κάθε Κυριακή προκειμένου να ακούσει την χορωδία σε ένα σημείο στην εκκλησία Ζένορ. Κανείς δεν γνώριζε τίποτα για αυτή την μυστηριώδη γυναίκα, ούτε από πού ερχόταν, ούτε ποια ήταν. Τα χρόνια περνούσαν και αυτή παρέμενε νέα και όμορφη. Μια μέρα είδε και ερωτεύτηκε τον Mathey Trewella, εκείνος μόνο μια φορά την αντίκρυσε και η καρδιά του έγινε δική της. Μαγεμένος την ακολούθησε και κανείς πλέον δεν τον ξαναείδε στο Ζένορ. Αρκετούς μήνες αργότερα αρκετοί περιγράφουν πως ακούστηκε η φωνή μιας γοργόνας, που παρακαλούσε τον καπετάνιο ενός πλοίου να σηκώσει την άγκυρά του διότι μπλόκαρε την είσοδο του σπιτιού της και δεν μπορούσε να επιστρέψει στα παιδιά και στον άνδρα της. Το γεγονός αυτό έγινε γνωστό γρήγορα, μάλιστα ο Καπετάνιος αναγνώρισε το πρόσωπο της γοργόνας, ήταν η ίδια μυστηριώδης γυναίκα που εμφανιζόταν στην εκκλησία του Ζένορ και έφυγε με τον Mathey Trewella. Ολοι στην πόλη κατάλαβαν πως οι δυο τους είχαν βρει την παντοτινή ευτυχία. Στην εκκλησία υπάρχει και σήμερα μια καρέκλα που έχει σκαλισμένη πάνω μια γοργόνα.
Ακόμα και στις μέρες μας υπάρχουν μαρτυρίες ανθρώπων που θεωρούν πως έχουν δει “γοργόνες” Το 2009 υπήρξαν πολυάριθμες αναφορές από ντόπιους και τουρίστες που πίστευαν πως είδαν γοργόνες στις ακτές του Ισραήλ. Το Animal Planet επίσης δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ “Body Found” και μια εκπομπή όπου αρκετοί εξιστόρησαν πως είχαν δει γοργόνες. Το ντοκιμαντέρ, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις ανάμεσα σε όσους δεν πιστεύουν σε αυτές τις θεωρίες.
Εμείς όμως δεν σταματάμε να ελπίζουμε πως τα πλάσματα των παραμυθιών είναι αληθινά…
( Όσοι λατρεύετε ιστορίες με γοργόνες είμαι σίγουρη πως θα αγαπήσετε το φανταστικό εικονογραφημένο βιβλίο του Ari Berk “Mermaids”. Στην Ελληνική γλώσσα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα!)
Επίσης εδώ μπορείτε να δείτε πρώτο trailer για την νέα live-action ταινία "The Little Mermaid". Η ιστορία είναι βασισμένη στο ομώνυμο παραμύθι του Hans Christian Andersen και όχι τόσο κοντά στην εκδοχή της Disney. Η ταινία είναι σε σκηνοθεσία Chris Bouchard και Blake Harris και θα προβληθεί στη μεγάλη οθόνη στα μέσα του 2017.
“Never had she danced so beautifully; the sharp knives cut her feet, but she did not feel it, for the pain in her heart was far greater.”
― Hans Christian Andersen, The Little Mermaid