Η ωραία Κοιμωμένη: Το παραμύθι και οι Εκδοχές του.

Art by  Trina Schart — *Art by Trina Schart*

"Η ωραία Κοιμωμένη" αναμφισβήτητα θεωρείται ένα κλασικό παραμύθι που όλοι λίγο πολύ γνωρίζουν την ιστορία του. Σίγουρα κάποιος μας διηγήθηκε το παραμύθι στα παιδικά μας χρόνια ή παρακολουθήσαμε την πασίγνωστη ταινία της disney και μάθαμε την ιστορία. Μια κακιά νεράιδα που ρίχνει μια φοβερή κατάρα πάνω στην νεογέννητη πριγκίπισσα, τρεις καλές νεράιδες που τρέχουν να σώσουν την κατάσταση με τρεις ευχές, μια ανέμη, και ένας ωραίος πρίγκιπας που λύνει τα μάγια με ένα φιλί. Ένα παραμύθι που θα ανακυκλώνετε συνέχεια και θα ζει αιώνια.

Σίγουρα το παραμύθι αυτό έγινε περισσότερο γνωστό από την επιτυχημένη ταινία κινουμένων σχεδίων της disney που έκανε πρεμιέρα το 1959. Η μουσική, η πλοκή και τα υπέροχα γραφικά ήταν τόσο όμορφα δοσμένα που η ταινία αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους. Στα αλήθεια όμως η εκδοχή της disney αποτέλεσε ένα παζλ από αναφορές που δανείστηκε από τις διάφορες παραλλαγές του παραμυθιού που υπήρχαν πολλά χρόνια πριν.

Υπάρχουν τρεις γνωστές παραλλαγές του παραμυθιού καταγεγραμμένες, που ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο αν έχει στοιχεία από κάποια αληθινή ιστορία όπως για παράδειγμα είδαμε σε προηγούμενο άρθρο με την ιστορία της Χιονάτης ή της Πεντάμορφης και του Τέρατος. Κάποιοι λαογράφοι θεωρούν πως το παραμύθι έχει ρίζες από τον μεσαιωνικό μύθο Genevieve of Brabant, επίσης από τα ποιήματα Perceforest,“Histoire de Troïlus et de Zellandine", και ακόμα θεωρούν πως η πριγκίπισσα αντιπροσωπεύει τη φύση, η κακιά νεράιδα είναι ο χειμώνας, ο πρίγκιπας η (άνοιξη), το σπαθί του (μια ηλιαχτίδα) και η πριγκίπισσα ο ήλιος που θα ξυπνήσει και θα εμφανιστεί ξανά στη γη.

Εκδοχές:

1). Ήλιος, η Σελήνη, και η Talia (Sole, Luna, e Talia), είναι ένα ιταλικό λογοτεχνικό παραμύθι που γράφτηκε από τον Giambattista Basile το 1634. Η εκδοχή αυτή θεωρείται η πρώτη αλλά και η πιο σκοτεινή. Δεν θυμίζει σε τίποτα το ρομαντικό παραμύθι που γνωρίζουμε όλοι, αλλά είναι μια ιστορία ανατριχιαστική και θλιβερή. Θεωρείται ένα από τα πιο ανατριχιαστικά και σκοτεινά παραμύθια εκείνου του αιώνα, αφού οι σφαγές, ο βιασμός και η δολοφονία κυριαρχούν στην εκδοχή αυτή.

2). Η Ωραία του κοιμώμενη του δάσους (La Βelle au bois dormant), είναι ένα από τα παραμύθια του διάσημου συγγραφέα παραμυθιών Charles Perrault που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1697. To παραμύθι ανήκει στη συλλογή παραμυθιών για παιδιά, στις «Ιστορίες της μαμάς μου της χήνας» (Contes de ma mere l’ oye, 1697). Στην εκδοχή αυτή σε ένα μακρινό βασίλειο, ήταν ένας βασιλιάς και μια βασίλισσα οι οποίοι δεν είχαν αποκτήσει παιδί. Λίγο καιρό μετά απέκτησαν ένα πανέμορφο κοριτσάκι και το ονόμασαν Αυγή, έτσι διοργάνωσαν μια μεγάλη γιορτή στην οποία κάλεσαν τις επτά μοίρες για να κάνουν δώρα στο μωρό. Μόνο που δεν είχαν καλέσει την γριά μάγισσα, στην οποία όταν ήρθε δεν της έδωσαν ιδιαίτερη σημασία και αυτό μεγάλωσε την οργή της. Αφού έδωσαν , οι έξι πρώτες μοίρες στο μωρό ομορφιά, καλοσύνη, γλυκύτητα, ωραία φωνή, εργατικότητα και αρετή, η έβδομη όμως άφησε την γριά να δώσει πριν από αυτήν το δώρο της. Η γριά έδωσε στο μωρό μια κατάρα που έλεγε πως προτού κλείσει τα δεκαέξι της χρόνια θα τρυπήσει το δάχτυλό της στο αδράχτι μιας ανέμης και θα πεθάνει. Οι γονείς της απελπίστηκαν και ζήτησαν από την έβδομη μοίρα να πάρει την κατάρα, αλλά εκείνη δεν μπορούσε να την ακυρώσει, παρά μόνο να την ελαφρύνει, έτσι αντί να πεθάνει θα κοιμηθεί για εκατό χρόνια και θα ξυπνήσει μόνο από το φιλί ενός πρίγκιπα. Ο βασιλιάς διέταξε να κάψουν όλες τις ανέμες του βασιλείου και όποιος αρνηθεί να του πάρουν το κεφάλι.

Χρόνια μετά, όταν η πριγκίπισσα ήταν δεκαπέντε χρόνων, ανέβηκε στον ψηλότερο πύργο του παλατιού και εκεί βρήκε μια γριά να γνέθει σε μια ανέμη, η οποία γρια ήταν η μάγισσα μεταμφιεσμένη. Η πριγκίπισσα θέλησε να γνέσει και όταν κάθισε η γριά της τρύπησε το δάχτυλο στο αδράχτι και έπεσε σε λήθαργο. Όταν την βρήκαν, το βασίλειο έπεσε σε πένθος και μη θέλοντας να την θάψουν, έφτιαξαν για αυτήν ένα ξύλινο στολισμένο κρεβάτι στον ψηλότερο πύργο. Η έβδομη μοίρα κοίμισε όλους τους κατοίκους του βασιλείου, για να ελαφρύνει τον πόνο τους, και για να προστατέψει το παλάτι το κάλυψε με ένα δάσος από αγκάθια.

Τα χρόνια πέρασαν και ένας πρίγκιπας θέλησε να δει την πριγκίπισσα και να την ξυπνήσει. Περνώντας τα αγκάθια και τους κινδύνους που συνάντησε στο δρόμο του, έφτασε στο κάστρο και βλέποντας τους κοιμισμένους κατοίκους ανέβηκε στον πύργο και με ένα φιλί ξύπνησε την όμορφη πριγκίπισσα και μαζί της ξύπνησαν όλοι οι κάτοικοι του παλατιού. Αργότερα η πριγκίπισσα και ο πρίγκιπας παντρεύτηκαν σε μια λαμπρή και μεγαλοπρεπή τελετή. Ο πρίγκιπας αποκτά με την πριγκίπισσα δύο παιδιά (ένα κορίτσι και ένα αγόρι). Ωστόσο, δεν έχει πει στους γονείς του για τον γάμο του, επειδή η μάνα του είναι δράκαινα. Τελικά, οι γονείς του πρίγκιπα γνωρίζουν την βασιλοπούλα και τα δύο παιδιά. Όταν όμως ο βασιλιάς πεθαίνει και ο πρίγκιπας φεύγει για τον πόλεμο, τότε η δράκαινα-βασίλισσα κλειδώνει την βασιλοπούλα και τα μωρά σε ένα ξύλινο σπίτι, σχεδιάζοντας να βάλει τον αρχιμάγειρα της να τους μαγειρέψει με πικάντικη σάλτσα. Ο αρχιυπηρέτης της, όμως, αδυνατώντας να τους σκοτώσει, δίνει στην βασίλισσα αντί για το αγοράκι ένα αρνάκι, αντί για το κοριτσάκι ένα κατσικάκι και αντί για την πριγκίπισσα ένα κόκκινο ελαφάκι. Η βασίλισσα, εξ αιτίας των κλαμάτων των μωρών ανακαλύπτει το κόλπο του μάγειρα και βάζει σκοπό να τους σκοτώσει η ίδια, βάζοντας στην αυλή του παλατιού μια δεξαμενή γεμάτη με ερπετά και φρύνια για να φάνε την βασιλοπούλα και τα μωρά. Όταν εμφανίζεται ο πρίγκιπας, όμως, το αποτέλεσμα είναι να πέσει η ίδια και να φαγωθεί από τα πλάσματα της δεξαμενής. Ο πρίγκιπας ξεπερνά τον θάνατο, χάρη στην παρηγοριά της αγαπημένης του οικογένειας, ζώντας μαζί τους μια πανευτυχή ζωή.

3). «Ωραία Κοιμωμένη» ή «Little Briar Rose» (Αγκαθοτριανταφυλλένια) από τους αδελφούς Grimm. H εκδοχή αυτή μας περιγράφει πάλι πως ένας βασιλιάς και μια βασίλισσα επιθυμούσαν πολύ να αποκτήσουν ένα παιδί. 'Έτσι μια μέρα η βασίλισσα καθώς έκανε μπάνιο σε μια λίμνη ένας βάτραχος της είπε πως σύντομα θα αποκτήσει μια κόρη, και πράγματι, μετά από ένα έτος αυτό συνέβη και η βασίλισσα γέννησε ένα όμορφο κοριτσάκι. Έτσι ο βασιλιάς προκειμένου να γιορτάσει την γέννηση της μονάκριβης του διοργάνωσε μια μεγάλη γιορτή στο παλάτι, ανάμεσα στους καλεσμένους ήταν και κάποιες γυναίκες που τις ονόμαζαν σοφές, και θα έδιναν στο παιδί όλες τις χάρες. Οι σοφές γυναίκες ήταν δεκατρείς, αλλά επειδή στο παλάτι υπήρχαν μόνο δώδεκα σερβίτσια αποφάσισαν να μην προσκαλέσουν μια από αυτές. Αφού η γιορτή τελέστηκε με μεγαλοπρέπεια και όλες οι σοφές γυναίκες δώρισαν σοφία, ομορφιά και πλούτο στο μωρό, η δέκτη-τρίτη σοφή που δεν είχε λάβει πρόσκληση εμφανίστηκε γεμάτη οργή στην γιορτή και άρχισε να καταριέται. Έδωσε και αυτή ένα δώρο με τη σειρά της στο νεογέννητο, είπε πως όταν η μικρή πριγκίπισσα κλείσει τα δεκαπέντε της χρόνια, θα τρυπηθεί στο αδράχτι μιας ανέμης και θα πέσει νεκρή. Τότε η δωδέκατη σοφή που ακόμη δεν είχε δώσει το δώρο της είπε πως κατά κάποιον τρόπο θα μπορούσε να ακυρώσει την κακιά ευχή και αντί για θάνατο έδωσε ευχή η πριγκίπισσα να κοιμηθεί για εκατό χρόνια. Ο βασιλιάς γεμάτος τρόμο έδωσε εντολή να κάψουν όλες τις ατράκτους του βασιλείου. Όμως όταν η πριγκίπισσα έγινε δεκαπέντε ετών ανέβηκε στον υψηλότερο πύργο και εκεί αντίκρισε μια γριούλα που έγνεθε μαλλί σε μια ανέμη, η πριγκίπισσα ζήτησε από την γριούλα να μάθει και αυτή να γνέθει, όταν ακούμπησε όμως το δάχτυλο της στο αδράχτι της ανέμης η μαγική ευχή έπιασε και αμέσως έπεσε σε βαθύ ύπνο και μαζί της όλοι όσοι αυλικοί υπήρχαν στο παλάτι. Αγαθωτοί θάμνοι κάλυψαν όλο το παλάτι και δεν πια ορατό. Τότε σιγά- σιγά άρχισε να εξαπλώνεται ο μύθος της ωραίας κοιμωμένης, και πολλά γενναία βασιλόπουλα προσπάθησαν να περάσουν ανάμεσα από τους αγκαθωτούς θάμνους και δεν τα κατάφεραν, οι περισσότεροι παγιδεύτηκαν και πέθαναν μάταια στην προσπάθεια να φτάσουν στην όμορφη πριγκίπισσα που κοιμόταν βαθιά. Πέρασαν εκατό ολόκληρα χρόνια και τότε ένας πρίγκιπας άκουσε από έναν γέροντα για τον μύθο της ωραίας κοιμωμένης, και παρόλο που ήξερε πως όλοι οι γενναίοι πρίγκιπες στην προσπάθεια να λύσουν τα μάγια πέθαναν, εκείνος δεν φοβήθηκε τίποτα και τόλμησε. Πράγματι τα κατάφερε, πέρασε όλα τα εμπόδια για να φτάσει στο υψηλότερο μέρος του πύργου, φίλησε την ωραία κοιμωμένη και έλυσε τα μάγια....στην συνέχεια παντρεύτηκαν και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα...

Μεταφορές:

Το παραμύθι μεταφέρθηκε πολυάριθμες φορές στον κινηματογράφο στην όπερα, στην τηλεόραση και το θέατρο. Γνωστές μεταφορές στην μεγάλη οθόνη είναι οι παρακάτω: Sleeping Beauty (1959), Sleeping Beauty (1987), Shrek (2001), Maleficent (2014).

Αξίζει να αναφερθεί ο πως ο Pyotr Ilyich Tchaikovsky συνέθεσε την "Ωραία Κοιμωμένη" το 1889 και βασίστηκε στην εκδοχή του Charles Perrault, και είναι το δεύτερο από τα τρία έργα για μπαλέτο που συνέθεσε. Κατέχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία του κλασικού μπαλέτου, και θεωρείται ένα αριστούργημα.

Πηγές: Imdb, Wikipedia, The Complete Grimm's Fairy Tales Illustrated Edition, Cover Art by Christian Birmingham