Βικτωριανές ιστορίες φαντασμάτων: η αρχή της γοτθικής μυθοπλασίας
“What terrified me will terrify others; and I need only describe the spectre which had haunted my midnight pillow.” Mary Shelley
Forgotten Melody by obereg.deviantart.com
Βρισκόμαστε σε ένα σκοτεινό, σχεδόν ερεβώδες δωμάτιο, με μόνη αχτίδα φωτός κάποια κεριά που τρεμοπαίζουν. Ο αέρας φαντάζει κρύος και οι ανάσες των ζωντανών βγαίνουν με δυσκολία. Το ρολόι του τοίχου σημαίνει 31η Οκτωβρίου και τα οκτώ άσπρα κεριά που λιώνουν στα κηροπήγια τους σβήνουν το ένα μετά το άλλο, παρασυρμένα από ένα ανεξήγητο, κρύο ρεύμα.
«Βρίσκεσαι μαζί μας;» Ακούγεται η βαθιά φωνή της πνευματίστριας. «Βρίσκεσαι εδώ;» επαναλαμβάνει. «Μαζί μας;»
«Δώσε μας ένα σημάδι ότι είσαι κοντά μας».
Ο πίνακας τραντάζεται και οι συμμετέχοντες στην επίκληση ουρλιάζουν από τρόμο, με τα ενωμένα χέρια τους να τρέμουν από τις συνεχόμενες δονήσεις του πίνακα των πνευμάτων.
«Τι σου συνέβη;» ρωτάει εκείνη ξανά. «Τι σου συνέβη; Ποιος σε σκότωσε;»
Και ο πίνακας τραντάζεται ακόμα πιο δυνατά...
Η πνευματίστρια κουνάει το κεφάλι, με τα κλειστά μάτια της να τρέμουν. Ξαφνικά, τα μάτια της ανοίγουν και εκεί όπου βρίσκονταν προ ολίγου οι καστανές τους κόρες, βρίσκεται μόνο το κενό...
Η Βικτωριανή Εποχή σηματοδοτήθηκε όσο καμιά άλλη από την απεγνωσμένη προσπάθεια ένωσης του κόσμου των ζωντανών με τον κόσμο των νεκρών. Η Βιομηχανική Επανάσταση είχε ήδη επέλθει και οι νέες εφευρέσεις δεν έπαυαν να συναρπάζουν. Ο κόσμος διψούσε για το μέλλον, για το άγνωστο το οποίο θα μπορούσε να αποκτηθεί με τις νέες τεχνολογίες και εφευρέσεις της εποχής.
Φυσικά, η εποχή αυτή χαρακτηρίστηκε και από έντονο σκεπτικισμό. Όπως επίσης και από την στροφή προς τον μυστικισμό. Κατά τη Βικτωριανή Εποχή, οι θεμελιώδεις αντιλήψεις περί ζωής, αλλά και περί θανάτου, διχάστηκαν ανάμεσα στον σκεπτικισμό από τη μία και στον αγνωστικισμό της εποχής και το αίσθημα θρησκευτικότητας από την άλλη. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια ασφυκτική εποχή. Μια εποχή άκρατου πουριτανισμού, μιας κοινωνίας που προσδοκούσε την απελευθέρωση από την καθεστηκυία αναλγησία, γεγονός που αποδεικνύεται από τη στροφή στο μεταφυσικό και ό,τι πνευματικό.
Οι περισσότεροι συγγραφείς που ανδρώθηκαν εκείνη την εποχή, δημιούργησαν τα αριστουργήματα των τρομακτικών ιστοριών και αποδεικνύοντας ότι στη Βικτωριανή εποχή πηγαίνουν τα φαντάσματα!
Το Στρίψιμο της Βίδας (The Turning of the Screw), Henry James
Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1898 από τον Αμερικανό συγγραφέα Henry James, αποσπώντας ποικίλες κριτικές. Σήμερα αποτελεί ένα από τα γνωστότερα έργα της λογοτεχνίας τρόμου και φαντασμάτων, τόσο για την πλοκή της ιστορίας, όσο και για τους ψυχολογικούς συμβολισμούς που έχουν χρησιμοποιηθεί στη γραφή του, καθώς μέχρι και το τέλος της ιστορίας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την αμφιβολία αν όλα ήταν αλήθεια ή ψέματα.
Art source here
Κεντρικός χαρακτήρας είναι η νεαρή γκουβερνάντα των παιδιών και είναι κρυφά ερωτευμένη με τον θείο και κηδεμόνα τους. Χαρακτηρίζεται ως μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, ονειροπόλα και είναι ο κύριος αποδέκτης των μεταφυσικών ενεργειών της ιστορίας. Ο εύθραυστος χαρακτήρας της και οι έμμονες ιδέες που τη διακατέχουν για τα φαντάσματα που τη στοιχειώνουν αφήνουν να εννοηθεί ότι η ηρωίδα πάσχει από σχιζοφρένεια -ή μήπως υπάρχουν όντως τα φαντάσματα; Η συνέχεια στις σελίδες του Στριψίματος της βίδας.
«The Thurnley Abbey», Perceval Landon
Το «Thurnley Abbey», του Άγγλου συγγραφέα Perceval Landon, θεωρείται ως μια από τις πιο τρομακτικές ιστορίες αυτού του είδους. Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1908 στη συλλογή διηγημάτων του Landon, Raw Edges και αφηγείται την ιστορία του Alastair Colvin, ο οποίος ταξιδεύει με πλοίο μαζί με τον αφηγητή. Ο Alastair τότε του ζητά να κοιμηθεί στην ίδια καμπίνα με εκείνον, εξιστορώντας του έτσι την ιστορία του Thurnley Abbey, του στοιχειωμένου κάστρου που κληρονόμησε ο αγαπημένος του φίλος. Για χάρη του φίλου του, ο Alastair προθυμοποιείται να παραμείνει στο σπίτι, με σκοπό να αποδείξει ότι οι φήμες περί στοιχειώματος δεν είναι τίποτε άλλο από παραμύθια. Δεν αργεί να ανακαλύψει, όμως, ότι τα φαντάσματα του Thurnley Abbey υπάρχουν και στοιχειώνουν τους εφιάλτες του, με συνέπεια να μην μπορεί ποτέ να ξανακοιμηθεί μόνος.
The Phantom Coach, Amelia B. Edwards
H Amelia Edwards υπήρξε μία από τις πιο εμβληματικές γυναικείες μορφές της Βικτωριανής Αγγλίας. Λογοτέχνης και δημοσιογράφος, χρονικογράφος και έγκριτη αιγυπτιολόγος, κατάφερε να αφήσει μια αξιόλογη κληρονομιά, τόσο ιστορικών ταξιδιωτικών πληροφοριών, όσο και γοτθικών ιστοριών. Το κορυφαίο της έργο είναι το Τhe Phantom Coach, που εκδόθηκε το 1864, και πραγματεύεται την ιστορία ενός νέου ο οποίος χάνεται στο δάσος μέσα στη χιονοθύελλα. Για καλή, αλλά και για κακή του τύχη, εμφανίζεται η άμαξα ενός ιδιόρρυθμου επιστήμονα, ο οποίος προθυμοποιείται να του προσφέρει καταφύγιο μέχρι να κοπάσει η θύελλα. Τότε ο νεαρός άνδρας θα βρεθεί και αντιμέτωπος και με μυστικές δυνάμεις, οι οποίες εδρεύουν στον πύργο του επιστήμονα.
The Spirit Realm: Gothic Fantasy Artwork by Joseph Vargo
The Purcell Papers & Carmilla, Joseph Thomas Sheridan Le Fanu
Το όνομα του Sheridan Le Fanu έχει συνδεθεί κυρίως με τον γοτθικό τρόμο και το μυστήριο. Θεωρείται ως ένας από τους κύριους εμπνευστές των βικτωριανών ιστοριών εκείνης της εποχής, με το έργο του να έχει εμπνεύσει τον BramStoker στη συγγραφή του διάσημου Dracula.
Το έργο του, The Purcell Papers, αφηγείται τις ιστορίες ενός Ιρλανδού μοναχού, του πατέρα Purcell, έχοντας ως βασική θεματολογία θεάσεις φαντασμάτων και πλασμάτων του σκότους. Πρόκειται για αυτοτελείς ιστορίες, οι οποίες αφορούν κυρίως την Ιρλανδική εξοχή.
Το Carmilla εκδόθηκε το 1871-1872, 26 χρόνια πριν την έκδοση του Dracula του Bram Stoker. Αφηγείται την ιστορία της βαμπιρίνας Carmilla, με κεντρικό πρόσωπο την επιστήθια φίλη της, Laura, η οποία και ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας πίσω από τη μεταμόρφωση της.
Για περισσότερες ιστορίες φαντασμάτων, βυθιστείτε στις σελίδες της συλλογής Κλασικές Ιστορίες Φαντασμάτων από τη Βικτωριανή Εποχή, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αίολος.
Το σκοτάδι μοιάζει να τυλίγεται γύρω μας, δημιουργώντας μια ανεξήγητη απειλή, αέναη και πρωτόγνωρη. Ένα ρίγος διατρέχει τη σπονδυλική μας στήλη και νιώθουμε κάποια αόρατα μάτια να μας παρακολουθούν.
Μια πόρτα τρίζει. Και ένα ρεύμα αέρα εισέρχεται.
Σίγουρα ευθύνεται η καταιγίδα, καθησυχάζουμε τον εαυτό μας στο σκοτάδι. Σίγουρα οι ιδέες μας μάς παρασύρουν σε τέτοιες σκέψεις, λες και οι εφιάλτες είναι αληθινοί.
Λογική. Σκεφτόμαστε. Ας σκεφτούμε με λογική και με ρεαλισμό. Δεν υπάρχουν τέτοια πράγματα. Στον σύγχρονο κόσμο μας, ο ρεαλισμός είναι η ασφαλιστική δικλείδα του μεταφυσικού. Το πιστεύουμε και ξελαφρώνουμε από το άγχος του αγνώστου.
«Ὅταν ἔχει φεγγάρι μεγαλώνουν οἱ σκιές μες στο σπίτι,
ἀόρατα χέρια τραβοῦν τις κουρτίνες,
ἕνα δάχτυλο ἀχνό γράφει στη σκόνη τοῦ πιάνου
λησμονημένα λόγια -δε θέλω να τ' ἀκούσω. Σώπα»
Γιάννης Ρίτσος, Η Σονάτα του Σεληνόφωτος
Ένας μελαγχολικός σκοπός ακούγεται στο πιάνο του σπιτιού. Σωπαίνει τόσο άξαφνα όσο άρχισε, και συλλογιζόμαστε με τρόμο ότι, δεν είμαστε μόνοι, αλλά μαζί με τα φαντάσματα μας είτε αυτά είναι οι αναμνήσεις μας είτε οι ενοχές μας.
Πηγή 1, Πηγή 2, Πηγή 3, Πηγή 4, Πηγή 5, Πηγή 6
H Μαίρη Βούλγαρη γεννήθηκε το 1989 στην Αθήνα και μεγάλωσε στην επαρχία έως και τα σχολικά της χρόνια. Σπούδασε Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και εδώ και δύο χρόνια βρίσκεται στις μεταπτυχιακές της σπουδές στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά.
Η αγάπη της για τη λογοτεχνία και τη συγγραφή οδήγησαν στην ενεργό συμμετοχή για ένα χρόνο περίπου στην συγγραφή άρθρων στο διάσημο Blog “The Daily Owl” καθώς και στη συγγραφή μικρών διηγημάτων και ιστοριών που ανέκαθεν βρίσκονταν στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων. Η συγγραφή ιστοριών ήταν και είναι μια από τις αγαπημένες της ασχολίες καθώς καταπιάστηκε από πολύ μικρή με εκείνες περισσότερο βέβαια για προσωπική ευχαρίστηση . Το 2016 πήρε μέρος στον διαγωνισμό του I write –Ζόμπι στην Ελλάδα όπου και διακρίθηκε με το διήγημα το «Μαύρο Αίμα».
Αγαπημένα είδη λογοτεχνίας: Φαντασία, Τρόμος, Αστυνομική Λογοτεχνία
Αγαπημένοι συγγραφείς και εμπνευστές μεταξύ άλλων : H.P. Lovecraft, Edgar Allan Poe, J. K. Rowling, J.R.R Tolkien, Gillian Flynn, Marisha PessΙ, Isabel Allende, George R. R. Martin.